'ఇనుప కడాయి' ఫార్ములాతో రక్తహీనతకు చెక్!

ఉరుకుల పరుగుల జీవితాలు, మారిన ఆహారపు అలవాట్లు ఇలా అనేకానేక కారణాలతో నెత్తురు ఆవిరైపోతోంది. ఈ తరం రక్తహీనతతో బాధపడుతోంది. వైద్యులను సంప్రదించినా వారిచ్చే మాత్రలతో వచ్చేది తాత్కాలిక ఫలితాలే. మరి ఈ సమస్యకు పరిష్కారమే లేదా? ఎందుకు లేదు పుష్కలంగా ఉందంటున్నారు ఝార్ఖండ్‌ కు చెందిన గిరిజనులు. కేవలం ఓ ఇనుప కడాయితో రక్తహీనతకు చెక్ పెట్టేశారు ఆ ఆదివాసీలు. అదెలా సాధ్యమైందో చూసేద్దాం రండి.....

రక్తహీనతను అధిగమించేందుకు ఓ వినూత్న మార్గం అనుసరిస్తున్నారు.. ఝార్ఖండ్‌లోని ఓ గ్రామస్థులు. అది కూడా ఓ ఇనుప కడాయి సాయంతో. వినేందుకు వింతగా ఉన్నా.. ఇనుప కడాయితో రక్తహీనతను జయించిన కొన్ని ఆదివాసీ గ్రామాలు ఖుతీ జిల్లా, టోర్పా నియోజకవర్గంలో ఉన్నాయి.

పాట పాడుతూ, పాలకూర వండుతున్న ఈ మహిళలను చూస్తే.. వారి జీవితాల్లో ఇనుప కడాయిలు ఎంత ముఖ్యమైన భాగంగా మారాయో తెలుస్తుంది. అయితే... వాటితో రక్తహీనత ఎలా తగ్గుతుంది? ఇనుపపాత్రలో వంట చేస్తే ఆ సమస్యే తలెత్తదని ఈ గ్రామీణ మహిళలకు ఎలా తెలిసింది? ఇంటి చుట్టుపక్కల ఖాళీ స్థలంలో కావల్సినవి పండించుకోమని వారికి ఎవరు చెప్పారు?

"ఇనుప కడాయి వల్ల చాలా లాభాలున్నాయి. దాంట్లో ఆకుకూరలు వండితే రక్తహీనత సమస్య తగ్గుతుందని గర్భిణీలకు సూచిస్తాను. ఇనుప మూకుడులో కూరగాయలు వండుకుని, తినమని ఆడపిల్లలకు చెబుతాను. ఇది చాలా ఉపయోగకరం."

- పద్మినీ దేవి, టోర్పా గ్రామస్థురాలు

గ్రామస్థులంతా ఇనుప కడాయిని తప్పనిసరిగా వాడేలా ప్రోత్సహించింది ఎవరన్న ప్రశ్నకు సమాధానంగా ఓ స్వచ్ఛంద సంస్థ పేరు వినిపించింది. అదే ట్రాన్స్‌ఫాం రూరల్ ఇండియా.

"వాళ్లు ఎలాంటి మార్పు కోరుకుంటున్నారో వారితోనే చర్చించాం. ఆ చర్చలో భాగంగా...వారికి ఎలాంటి మార్పు కావాలో నిర్ణయించుకుని మాకు చెప్పేలా ఒకరు బాధ్యత తీసుకోవాలని సూచించాం. మాతో కలిసి పనిచేయడానికి వాళ్లు సిద్ధంగా ఉంటే, మేం వారికి సాయం చేస్తాం."

- పంకజ్ జీవరాజక, టీఆర్ఐ మేనేజర్

సామాజిక బాధ్యత ఉన్న మహిళలను ఈ సంస్థ ఎంపిక చేసి, వారికి పరివర్తన్ దీదీ అని పేరుపెట్టింది. గ్రామీణ మహిళల ప్రవర్తన మార్చడం వీరి బాధ్యత. వివిధ గ్రామాలకు చెందిన వనితలు ఈ ప్రచార కార్యక్రమంలో భాగస్వాములయ్యారు. అలా ఓ వ్యవస్థ ఏర్పడింది.

"మొదట్లో చాలానే ఇబ్బందులు ఎదుర్కోవాల్సి వచ్చింది. అన్ని ప్రాంతాల నుంచి, పరివర్తన్ దీదీలను ఎంపిక చేయడం మా బాధ్యత."

-ప్రమీల, ప్రచారకర్త

"ప్రస్తుతం 150 మందికి పైగా పరివర్తన్ దీదీలు ఉన్నారు. కొంతమంది మధ్యలోనే తప్పుకున్నారు. చాలామంది మాత్రం మా ఆశయానికి కట్టుబడి పనిచేస్తున్నారు."

-సుశీల, ప్రచారకర్త

ఈ మహిళలు గ్రామాల్లో కలియ తిరుగుతూ, రక్తహీనత ఎలా వస్తుందో మహిళలకు వివరిస్తారు. ఈ సమస్య వల్ల ఎలాంటి జబ్బులు వస్తాయో, ఒంట్లో ఐరన్ నిల్వలు ఎలా పెంచు కోవాలో చెబుతారు. ఇనుప మూకుడులో కూరలు వండితే ఎంతమేరకు ఐరన్‌ లోపాన్ని అధిగమించవచ్చో అవగాహన కల్పిస్తారు.

"ఇనుప కడాయిలో కూరలు వండుకోమని పరివర్తన్ దీదీ చెప్పింది. ఆమె చెప్పినట్టే చేస్తున్నాం. ఇప్పుడు ఆరోగ్యంగా ఉన్నాం. "

-ఆశ, స్థానికురాలు

"అనీమియా అంటే రక్తం లేకపోవడం. రక్తంలో హిమోగ్లోబిన్ స్థాయి తగ్గితే రక్తహీనత వస్తుంది. సరైన మోతాదులో ఐరన్, ప్రొటీన్ ఆహారం తీసుకోకపోతే అనీమియా వస్తుంది. ఫలితంగా నీరసం, ఆయాసం, కళ్లు తిరగడం వంటి సమస్యలు ఎదుర్కొంటారు. దీన్ని అధిగమించాలంటే ఐరన్‌ ఎక్కువ ఉండే ఆకుకూరలు తీసుకోవాలి."

-ప్రభాత్ కుమార్, సివిల్ సర్జన్

రక్తహీనతతో బాధపడుతున్న చాలామంది టోర్పా మహిళలు.. ఇనుప కడాయిని తమ వంటింట్లో భాగం చేసుకున్నారు. గతంలో అల్యూమినియం, మట్టిపాత్రల్లో వంటచేసేవారు. పాలకూరలో ఐరన్ ఎక్కువగా ఉంటుందనీ, మూకుడులో టమాటాలు, నిమ్మరసం, చింతపండు వేస్తే ఐరన్ ఆహారంలో కలుస్తుందని తెలుసుకున్నారు.

ఇదీ చదవండి: పోషకాహార లోపం ఉన్న ప్రతి ముగ్గురు పిల్లల్లో ఒకరు భారత్​లోనే..!