నల్ల బంగారం భయపెడుతోంది. విద్యుదుత్పత్తిలో కీలక ధాతువుగా అక్కరకొచ్చే బొగ్గు విషధూమంగా మారి మనిషి మనుగడకు ముప్పు తెస్తోంది. దేశ విద్యుదవసరాలు నెరవేర్చే క్రమంలో అత్యధికంగా బొగ్గుపై ఆధారపడటం పర్యావరణానికి, ప్రజారోగ్యానికి శాపంగా మారుతోంది. 2016-17 మధ్య కాలంలో 50 కోట్ల టన్నుల బొగ్గు వనరును మసి చేసిన మనం- మరి కొన్నేళ్లలో ఏటా వంద కోట్ల టన్నుల బొగ్గును భగ్గుమనిపించే స్థాయికి చేరుకోనున్నామన్న అధ్యయన నివేదికలు గుండెల్ని గుభేలుమనిపిస్తున్నాయి. దేశవ్యాప్త విద్యుదుత్పత్తి కేంద్రాల్లో బొగ్గును మండించి నడుపుతున్నవేే 72శాతం మేర ఉన్నాయి. బొగ్గు ఆధారిత కేంద్రాల ద్వారా 2023నాటికి దేశంలో 68శాతం విద్యుత్తును ఉత్పత్తి చేయగల స్థితిలో ఉంటామని, అదే 2050కి ఆ పరిమాణం 55శాతానికి తగ్గుతుందని ‘నీతి ఆయోగ్‌’ ఇటీవలి విడుదల చేసిన నివేదిక చాటుతోంది. విద్యుత్‌ ఉత్పత్తికి బొగ్గుపై అతిగా ఆధారపడితే భవిష్యత్తు భయానకమవుతుంది.
బొగ్గుతో నడిచే కేంద్రాలు బొగ్గుపులుసు వాయువు విడుదలకు కారణమవుతున్నాయి. దానివల్ల సల్ఫర్‌ డయాక్సైడ్‌ (ఎస్‌ఓ2), నైట్రస్‌ ఆక్సైడ్‌, మెర్క్యూరీ వంటి విష రసాయనాలు గాలిలో చేరి భూగోళాన్ని వేడెక్కిస్తున్నాయి. మనిషి బతుకును ప్రశ్నార్థకం చేస్తున్నాయి. ఆస్తమా, బ్రాంకైటిస్‌ సహా అనేక రకాల తీవ్రమైన శ్వాసకోశ, హృద్రోగ నాడీ సంబంధ, జీర్ణకోశ సమస్యలు చుట్టుముడుతున్నాయి. రసాయన వర్షాలకు, వ్యవసాయ విధ్వంసానికి, పర్యావరణ సమతౌల్యం చిందరవందర కావడానికి బొగ్గుతో నడిచే విద్యుత్‌ కేంద్రాలు కారణమవుతున్నాయి. ప్రపంచంలో అత్యధిక బొగ్గు నిల్వలున్న దేశాల్లో భారత్‌ది అయిదో స్థానం. మన దేశంలో 64శాతం బొగ్గు విద్యుదుత్పత్తికే ఖర్చవుతోంది. ప్రత్యామ్నాయ ఇంధన వనరుల విస్తరణ చెప్పుకోదగిన స్థాయిలో లేని ప్రస్తుత పరిస్థితుల్లో- భవిష్యత్తు భయపెడుతోంది. విద్యుత్‌ ఉత్పత్తిదారులు ఉపయోగిస్తున్న కాలం చెల్లిన సాంకేతిక పరిజ్ఞానంవల్ల పోగవుతున్న బూడిద పర్యావరణానికి తీరని బెడదగా మారుతోంది.
దేశీయ బొగ్గు ధర తక్కువ కాబట్టి విద్యుత్‌ కేంద్రాల నిర్వాహకులు నాణ్యమైన బొగ్గు దిగుమతిపై దృష్టి పెట్టడం లేదు. అత్యాధునిక ఇంధన వాయు (ఫ్లుగ్యాస్‌) శుద్ధి పద్ధతులను ఉపయోగించి చైనా ‘ఎస్‌ఓ2’ను 75శాతం తగ్గించుకోగలుగుతోంది. మరోవంక గతంతో పోలిస్తే భారత్‌లో కాలుష్య ధూమంలో ‘ఎస్‌ఓ2’ పరిమాణం 50శాతం మేర పెరగడం గమనార్హం. వాతావరణంలోకి బొగ్గుపులుసు వాయువు, సల్ఫర్‌ డయాక్సైడ్‌లు విచ్చలవిడిగా వెలువడుతున్న ఈ దురవస్థకు అంతం పలకడమే ఇప్పుడు దేశం ముందున్న అతిపెద్ద సవాలు.
ప్రశ్న:- కర్బన, సల్ఫర్‌ డయాక్సైడ్‌ విష ఉద్గారాల విడుదలలో ప్రపంచ దేశాల జాబితాలో భారత్‌ ముందు వరుసలో ఉంటోంది. ఇందుకు కారణాలేమిటి?
క్రిస్టొఫర్‌ ఒబెర్‌షెల్ఫ్‌:- ఎస్‌ఓ2 ఉద్గారాల విడుదలకు సంబంధించిన ప్రమాణాలు భారత్‌లో అరకొరగా ఉన్నాయి. బొగ్గు ఆధారిత విద్యుత్‌ రంగంపై ప్రభుత్వాలకూ ముందు చూపు కొరవడటంతో సమస్య సంక్లిష్టమవుతోంది. నిజానికి ఉద్గారాల విడుదలపై ప్రమాణాలను అంతా అయ్యాక చిట్టచివర రూపొందించిన దేశాల్లో భారత్‌ ఒకటి. వాయు కాలుష్యాన్ని భారత్‌ చాలా తేలిగ్గా తీసుకుంది. మరోవంక దేశవ్యాప్తంగా ప్రాంతాలు, స్థాయీభేదాలతో నిమిత్తం లేకుండా వాయుకాలుష్యం ప్రజారోగ్యాన్ని కాటేస్తూనే ఉంది. విస్తృత ప్రజాక్షేమాన్ని దృష్టిలో పెట్టుకొని ప్రభుత్వాలు తక్షణం దిద్దుబాటు చర్యలకు ఉపక్రమించాలి.
సౌందరమ్‌ రమంథన్‌:- బొగ్గు ఆధారిత థర్మల్‌ విద్యుత్‌ కేంద్రాల్లో ఎనిమిదో దశకంలో తొలిసారిగా నియంత్రణలు తీసుకువచ్చారు. ప్రజల కనీసావసరాలు తీర్చేందుకు ఏదోరకంగా విద్యుత్తును ఉత్పత్తి చేయడమే ప్రాథమ్యంగా అప్పటి ప్రభుత్వాలు వ్యవహరించాయి. బొగ్గును మండించిన తరవాత పోగుబడే వ్యర్థ రేణువులు, బూడిదపై మాత్రమే అప్పట్లో నియంత్రణలు విధించారు. క్రమంగా దేశంలో బొగ్గు ఆధారిత భారీ విద్యుత్‌ కేంద్రాలు విస్తరించాయి. తొమ్మిదో దశకంలో నిబంధనలు పునః సమీక్షించారు. విద్యుత్‌ ప్లాంట్ల నుంచి కాలుష్య ధూమాన్ని బయటకు పంపే ‘చిమ్నీ’ బాగా ఎత్తుగా ఉండాలని తీర్మానించారు. ‘చిమ్నీ’ ఎంత ఎత్తుగా ఉంటే సల్ఫర్‌ డయాక్సైడ్‌, నత్రజని వాయువులు అంత త్వరగా వాతావరణంలో కలిసి పలచబడిపోతాయన్నది నాటి అంచనా. సహస్రాబ్ది తొలి దశలో ప్రైవేటీకరణ ఊపందుకుంది. విద్యుదుత్పత్తిని రెట్టింపు చేయాలన్న లక్ష్యాల నేపథ్యంలో ప్రభుత్వం కాలుష్య ఉద్గారాల విడుదలపై నియంత్రణలను కఠినతరం చేసింది. బొగ్గు ఆధారిత విద్యుత్‌ కేంద్రాల ఏర్పాటుకు 2003నుంచి పర్యావరణ అనుమతులను ప్రభుత్వం తప్పనిసరిగా మార్చింది. నియంత్రణలు పకడ్బందీగా అమలు చేస్తున్న చోట్ల ఉద్గారాలు తగ్గుముఖం పట్టినప్పటికీ- మిగిలిన ప్రాంతాల్లో కాలుష్యం ప్రమాదకరంగా విస్తరిస్తోంది. ఉద్గారాల విడుదలపై సరికొత్త పరిమితులు విధించాల్సిన అవసరాన్ని ప్రభుత్వం గుర్తించింది. నిబంధనలు, పరిమితుల మాట ఎలా ఉన్నా వాటిని నిరంతరం పర్యవేక్షించే వ్యవస్థలు కొరవడితే మాత్రం పర్యవసానాలు ప్రమాదకరంగా ఉంటాయి.
ప్రశ్న:- కాలుష్య ఉద్గారాల వల్ల తలెత్తే ఆరోగ్య సంబంధ సమస్యలేమిటి?
సీఓ:- వాతావరణంలోకి ఎస్‌ఓ2 విడుదలవల్ల కురిసే ఆమ్ల వర్షాలు చెట్టూచేమకు చేటు తెస్తాయి... అడవులకు కోతపెడతాయి! భవనాల పటిష్ఠతనూ దెబ్బతీస్తాయి. ఎస్‌ఓ2 గాలిలో కలిసి ఏదో ఒక స్థాయిలో ఘనీభవించి, కాలుష్య రేణువులుగా మారి ప్రపంచవ్యాప్తంగా విస్తరిస్తుంది. ఈ తరహా వాయు కాలుష్యంవల్ల కాలేయ సమస్యలు (కాలేయ క్యాన్సర్‌, దీర్ఘకాలిక శ్వాసకోశ సమస్యలు వంటివి), గుండెకు సంబంధిత ఇబ్బందులు విస్తరిస్తాయి.
ఎస్‌ఆర్‌:- సీ-స్టెప్‌ అనే స్వతంత్ర పరిశోధన సంస్థ ఇటీవల ఒక అధ్యయనం నిర్వహించింది. ప్రస్తుత పరిస్థితే కొనసాగితే 2015-2030 మధ్యకాలంలో 3.2 లక్షల మరణాలు సంభవిస్తాయని, 5.2 కోట్ల మంది అనారోగ్య సమస్యలతో ఆసుపత్రుల్లో చేరతారని, 126 కోట్ల పనిదినాలు అయిపులేకుండా పోతాయని అది తేల్చింది. అయితే మా అంచనాల ప్రకారం పరిస్థితి ఇంతకంటే ఘోరంగా ఉండవచ్చు.
ప్రశ్న:- ఎస్‌ఓ2 పరిమాణం అత్యధికంగా ఉన్న దేశీయ బొగ్గును విద్యుత్‌ కేంద్రాల్లో ఉపయోగించడమే ఈ సమస్యలకు కారణమా? విదేశాలనుంచి దిగుమతి చేసుకున్న బొగ్గు (ఎస్‌ఓ2 తక్కువ స్థాయిలో ఉన్న)ను ఉపయోగిస్తే ఈ సమస్య పరిష్కారమవుతుందా?