వర్తమాన రాజకీయాల్లో మాయావతి తర్వాత అత్యంత శక్తిమంతమైన దళిత నాయకుడిగా ఎదిగిన నేత రాంవిలాస్ పాసవాన్. బిహార్ రాజకీయాలపై బలమైన ముద్ర వేశారు. అయిదు దశాబ్దాల పాటు రాజకీయాల్లో అలుపెరగని ప్రస్థానం సాగించారు. ఇటీవల గుండెకు శస్త్రచికిత్స చేయించుకున్న పాసవాన్ ఆసుపత్రిలోనే ప్రాణాలు కోల్పోయారు. ఇప్పటికే అనేక మలుపులు తిరుగుతూ రసపట్టులో ఉన్న బిహార్ ఎన్నికలను.. పాసవాన్ మరణం కొత్త మలుపులు తిప్పబోతోంది అంటున్నారు పరిశీలకులు. గతంలో ఇందిర మరణం తర్వాత.. రాజీవ్ గాంధీ ఘన విజయాన్ని గుర్తు చేస్తున్నారు.
ఇదీ చూడండి: దళిత దిగ్గజ నేత 'పాసవాన్' కన్నుమూత
ఇదీ చూడండి: పోలీసు అధికారి నుంచి కేంద్ర మంత్రి వరకు..
ఎన్నికలపై ప్రభావం
ప్రస్తుతం బిహార్లో పాసవాన్ పార్టీ ఎల్జేపీ... శాసనసభ ఎన్నికల్లో ఒంటరి పోరాటానికి సిద్ధమైంది. ఎన్డీఏ నుంచి బయటకు వచ్చి, జేడీయూపై విమర్శలు గుప్పిస్తోంది. భాజపాతో దోస్తీ కొనసాగుతుందని చెబుతోంది. ఇలాంటి గందరగోళ పరిస్థితుల్లో.. ఎల్జేపీ అడుగులు ఆసక్తికరంగా మారాయి. ముఖ్యంగా సానుభూతి అంశం పార్టీకి కీలకం కానుంది. బిహార్ ఎన్నికల ప్రచార శైలినే దిగ్గజ నేత మరణం మార్చేయనుంది.
ఈ నేపథ్యంలో ఎల్జేపీకి కీలకంగా ఉన్న దళిత ఓటర్లు.. ప్రస్తుత అధ్యక్షుడు చిరాగ్ పాసవాన్ను ఎంతమేరకు ఆదరిస్తారన్న అంశంపై పార్టీ భవిష్యత్తు ఆధారపడి ఉంటుంది. ప్రస్తుతానికి సీనియర్ పాసవాన్ మరణం.. ప్రజల్లో పార్టీపై సానుభూతి తీసుకొచ్చిందని రాజకీయ విశ్లేషకులు చెబుతున్నారు. ఎల్జేపీకి ఇది గేమ్ఛేంజర్లా మారే అవకాశాలు మెండుగా ఉన్నాయనే వాదన వినిపిస్తోంది. ఎందుకంటే పాసవాన్లకు గట్టి పట్టున్న దళితుల ఓట్లు రాష్ట్రంలో 16% ఉన్నాయి.
ఇదీ చూడండి: బిహార్ పోరులో దళిత ఓటరు ఎటువైపు?
చిరాగ్కు పరీక్ష ?
ప్రస్తుతానికి దళితుల్లో చిరాగ్కు ప్రత్యామ్నాయంగా మరో యువనేత లేరనే అభిప్రాయాలు వ్యక్తమవుతున్నాయి. మరోవైపు రాంవిలాస్ పాసవాన్కు ప్రజల్లో ఉన్న పరపతిని చిరాగ్ జాగ్రత్తగా కాపాడాల్సి ఉంటుందంటున్నారు. అదే సమయంలో ఈ ఎన్నికలు యువనేత నాయకత్వానికి పరీక్ష కానున్నాయి. మార్గనిర్దేశకుడైన తండ్రి లేకుండానే ఆయన బిహార్ బరిలో పోరాడాల్సి ఉంటుంది.
జేడీయూలో గుబులు
అయితే, ఎల్జేపీ వ్యవస్థాపక అధ్యక్షుడి మృతి ప్రభావం.. అధికార జేడీయూపైనే అత్యధికంగా పడనుంది. ఇప్పటికే నితీశ్ పార్టీపై చిరాగ్ నేతృత్వంలో విమర్శల వాడి పెరిగింది. సీనియర్ పాసవాన్ తుదిశ్వాస విడిచేందుకు కొన్ని గంటల ముందే.. నితీశ్ తమ పార్టీని, తండ్రిని అవమానించినట్లు భాజపా అధ్యక్షుడు జేపీ నడ్డాకు లేఖ రాశారు చిరాగ్ పాసవాన్. అంతకుముందు మీడియా సమావేశంలోనూ నితీశ్.. రాంవిలాస్ పాసవాన్పై ప్రతికూల వ్యాఖ్యలే చేశారు.
ఇదీ చూడండి: బిహార్ బరి: రాజకీయ వేడి పెంచుతోన్న 'ఎల్జేపీ' లేఖ
భాజపా అడుగులు ఎటు ?
ప్రస్తుత పరిస్థితుల్లో రాంవిలాస్ పాసవాన్ మృతి తర్వాత.. ఎల్జేపీ, చిరాగ్ పాసవాన్పై ఘాటు విమర్శలు చేసేందుకు ప్రత్యర్థి వర్గాలు సంకోచిస్తాయి. మరోవైపు భాజపాతో కేంద్రంలోనూ, రాష్ట్రంలోనూ బలమైన మైత్రి కొనసాగిస్తున్న ఎల్జేపీ.. పొత్తుపై వ్యూహాత్మకంగా వ్యవహరిస్తోంది.
అయితే, ప్రస్తుతం నితీశ్ కుమార్ సారథ్యంపై విశ్వాసం వ్యక్తం చేస్తున్న భాజపా.. కేంద్రంలో కీలకంగా వ్యవహరించిన పాసవాన్ పార్టీని దూరం పెట్టలేని పరిస్థితి. చిరాగ్ సైతం భాజపాకు విధేయుడిగా ఉంటామని ప్రకటించిన నేపథ్యంలో ఎన్నికల పర్వం ఆసక్తికరంగా మారింది. కేవలం జేడీయూపైనే పోటీ అని ప్రకటించింది ఎల్జేపీ. మరోవైపు జేడీయూ-భాజపా కలసి బరిలోకి దిగాయి. అయితే, అంతకుముందు ప్రచారంలో ఎల్జేపీ 'మోదీ బొమ్మ' వాడుకోకూడదని అల్టిమేటం జారీ చేసింది భాజపా.
ఇదీ చూడండి: బిహార్ బరి: ఎల్జేపీ 'గారడీ'తో ఎవరికి నష్టం?
ఒంటరి పోటీలో జోరు..
2000లో పార్టీని స్థాపించిన తర్వాత బిహార్ ఎన్నికల్లో ఒంటరిగా పోటీ చేసినపుడే ఎల్జేపీ సత్తా చాటింది. 2005లో జరిగిన ఎన్నికల్లో 11%పైగా ఓట్లు సాధించింది. ఎల్జేపీలో ప్రధానంగా సంప్రదాయ ఓటర్లతో పాటు అధిక సంఖ్యలో ప్రభావవంతమైన ఉన్నత వర్గాల అభ్యర్థులకు మద్దతిచ్చే ఆనవాయితీ ఉంది. ప్రస్తుత ఎన్నికల్లో పార్టీ ఎక్కువగా నితీశ్ కుమార్ వ్యతిరేకత ఓట్లను సొమ్ము చేసుకోవాలని చూస్తోంది. త్రిముఖ పోరు తమకు కలిసొస్తుందని భావిస్తోంది. ఈ నేపథ్యంలో సానుభూతి పార్టీకి కీలకం కానుంది.
ప్రస్తుతం రసవత్తరంగా సాగుతోన్న బిహార్ బరిలో.. ఇప్పటివరకు ప్రధాన పోటీ ఎన్డీఏ-మహాకూటమి మధ్యే అని భావించారు. ఇప్పుడు.. బిహార్ రాజకీయాల్లో దిగ్గజంగా ఉన్న రాంవిలాస్ పాసవాన్ మరణం బిహార్ ఎన్నికలను మరింత రసకందాయంలోకి నెట్టింది. ఈ ప్రభావం ఎంతమేరకు ఉంటుందనేది నవంబర్ 10న తేలనుంది.
