చంద్రయాన్​-2: సాఫ్ట్​ ల్యాండింగ్​కు సర్వం సిద్ధం

చంద్రుడి ఉపరితలంపై చంద్రయాన్-2 వ్యోమనౌక దిగే చారిత్రక ఘట్టానికి రంగం సిద్ధమైంది. శనివారం తెల్లవారుజామున విక్రమ్​ ల్యాండర్​ చంద్రుని ఉపరితలంపై అడుగుపెట్టనుంది. ఈ అద్భుత క్షణాల కోసం ఇస్రో శాస్త్రవేత్తలు సహా యావత్​ ప్రపంచం ఊపిరి బిగపట్టి ఉత్కంఠగా ఎదురుస్తున్నాయి.

ఇస్రో... జులై 22న శ్రీహరికోట నుంచి చంద్రయాన్-2 వ్యోమనౌకను జాబిల్లిపైకి పంపింది. ఆ తర్వాత వివిధ దశల్లో చంద్రుడి కక్ష్యలోకి చంద్రయాన్-2 చేరుకుంది. కేవలం 42 రోజుల్లోనే ఆర్బిటర్​ నుంచి ల్యాండర్​ వేరుపడింది. ఈ ప్రయోగంలో తుది ఘట్టం.. అత్యంత కీలకమైన, క్లిష్టమైన ప్రక్రియ విక్రం ల్యాండర్​ చంద్రునిపై అడుగుపెట్టడం.

అగ్రదేశాల సరసన భారత్​

ఈ ప్రక్రియ విజయవంతమైతే భారత్ అగ్రదేశాల సరసన నిలుస్తుంది. జాబిల్లి పైకి వ్యోమనౌకలను పంపిన రష్యా, అమెరికా, చైనా తర్వాత నాల్గవ దేశంగా అవతరిస్తుంది. అయితే చందమామ దక్షిణ ధ్రువంపై అన్వేషణకు ప్రప్రథమంగా ప్రయోగం చేపట్టిన తొలి దేశంగా భారత్​ చరిత్ర పుటలకెక్కింది.

ఈ నెల 2న విక్రమ్​ ల్యాండర్.. ఆర్బిటర్​ నుంచి విజయవంతంగా విడిపోయింది. రెండుసార్లు కక్ష్యను కుదించటం ద్వారా చంద్రునికి చేరువైంది. వ్యోమనౌక గమనాన్ని 'ఇస్రో టెలిమెట్రీ'లోని 'మిషన్ ఆపరేషన్​ కాంప్లెక్స్', బెంగళూరుకు సమీపంలోని బయాలులోని 'డీప్​ స్పేస్​ నెట్​వర్క్' యాంటెనా సాయంతో 'ట్రాకింగ్​ కమాండ్​ నెట్​వర్క్'​ నుంచి పర్యవేక్షించారు. ఈ నెల 7న ప్రజ్ఞాన్​ రోవర్​ కలిగిన విక్రమ్​ ల్యాండర్​.. చంద్రుని ఉపరితలంపై కాలిడనుంది.

అత్యంత క్లిష్టమైన ప్రక్రియ

ఆ రోజు రాత్రి ఒంటి గంట నుంచి 2 గంటల మధ్య జాబిల్లిపై ల్యాండర్​ దిగే ప్రక్రియ మొదలు కానుంది. రాత్రి ఒకటిన్నర, రెండున్నర గంటల మధ్య ల్యాండర్​ చంద్రునిపై కాలుమోపనుంది. ప్రస్తుతం ఈ ల్యాండర్​ చంద్రుని ఉపరితలంపై అడుగుపెట్టే ప్రదేశానికి 35 కిలోమీటర్ల దూరంలోని కక్ష్యలో ఉంది. దక్షిణాన 70 అక్షాంశాల మధ్య ఎత్తయిన మైదాన బిలాలు 'మాంజినియస్-C', 'సింప్లియస్-N' మధ్య సాఫ్ట్ ల్యాండింగ్​ అవుతుందని ఇస్రో తెలిపింది. గతంలో ఎప్పుడూ చేపట్టని ఈ ప్రక్రియ అత్యంత క్లిషమైనదని ఇస్రో ఛైర్మన్​ కె.శివన్​ పేర్కొన్నారు.

"30 కిలోమీటర్ల దూరంలోని కక్ష్య నుంచి చంద్రుని ఉపరితలంపై దిగేందుకు 15 నిమిషాల సమయం పడుతుంది. 15 నిమిషాల ఈ ప్రయాణం ఇస్రోకు కొత్త అనుభవం. వాతావరణంలేని చోటికి వ్యోమనౌకను పంపటం ఇది మొదటిసారి. వేగ నియంత్రణ చేసేందుకు ప్రొపల్షన్​ విధానం ద్వారా వ్యోమనౌకను సురక్షితంగా ల్యాండింగ్​ చేయబోతున్నాం. విక్రమ్​ ల్యాండర్​ చంద్రుని ఉపరితలంపై అడుగుపెట్టిన తర్వాత ప్రజ్ఞాన్​ రోవర్​ తెల్లవారుజామున 5.30, ఆరున్నర గంటల ప్రాంతంలో విడిపోతుంది. ఆ తర్వాత ప్రజ్ఞాన్​ రోవర్​ ఒక రోజు పాటు చంద్రుని ఉపరితలంపై ప్రయోగాలు చేస్తుంది. చందమామపై ఒకరోజు అంటే భూమిపై 14 రోజులతో సమానం. ప్రధాన ఆర్బిటర్​ మిషన్ ఏడాది పాటు కొనసాగుతుంది."

-కె.శివన్​, ఇస్రో ఛైర్మన్​

చంద్రునిపై సుదీర్ఘ కాలం ఉండే విక్రం ల్యాండర్, ప్రగ్యాన్ రోవర్​పై జాతీయ చిహ్నాలను ముద్రించారు. రోవర్​కు ఇరువైపు మూడు చొప్పున ఆరుచక్రాలు ఉన్నాయి. వెనక ఉండే 2 చక్రాల్లో ఒక దానిపై అశోకచక్రం, మరోదానిపై ఇస్రో చిహ్నాన్ని ముద్రించారు. చంద్రుని ఉపరితలంపై రోవర్​ దిగేందుకు ఏర్పాటు చేసిన ల్యాండర్​ ర్యాంపుపై జాతీయ పతాకాన్ని ఏర్పాటు చేశారు.

మిషన్​ ఖర్చు రూ.978 కోట్లు

చంద్రునిపై మానవరహిత మిషన్​ కోసం 978 కోట్లు ఖర్చు చేశారు. చంద్రయాన్-2 ఉపగ్రహం తయారీకి 603 కోట్లు, జీఎస్ఎల్వీ-మార్క్ఎం-1 వాహక నౌకకు 375 కోట్లు వ్యయమయింది. చంద్రుడి దక్షిణ ధ్రువంపై ఇప్పటివరకూ ఎవరూ పరిశోధనలు చేయలేదు. అందుకే అక్కడ ఏదైనా కొత్త విషయాలు గుర్తించ వచ్చని ఇస్రో శాస్త్రవేత్తలు ఆశిస్తున్నారు. ఈ ప్రాంతంలో ఎక్కువ భాగం నీడలో ఉంటుంది. సూర్యుడి కిరణాలు పడకపోవడం వల్ల ఎక్కువగా శీతలంగా ఉంటుంది.

నీడలో ఉండే ఈ ప్రాంతంలో నీళ్లు, ఖనిజాలు ఉండే అవకాశం ఉంటుందని శాస్త్రవేత్తలు భావిస్తున్నారు. నీళ్లున్న చంద్రుడి దక్షిణ ధ్రువం.. భవిష్యత్తులో మనుషులు నివసించేందుకు అనువుగా ఉండొచ్చని భావిస్తున్నారు. చంద్రయాన్-2 మిషన్​ ద్వారా నీడలో ఉండే చంద్రుని దక్షిణ ధ్రువంపై కాంతి ప్రసరించనుంది.

500 మీటర్ల ప్రయాణం

చంద్రుడి ఉపరితలాన్ని, బాహ్య వాతావరణాన్ని మ్యాపింగ్ చేసేందుకు ఆర్బిటర్ 8 శాస్త్రీయ పేలోడ్లు, ఉపరితలం, ఉప ఉపరితలంపై ల్యాండర్ 3 శాస్త్రీయ పేలోడ్లను జరపనున్నట్లు శివన్​ చెప్పారు. చంద్రుడిపై దిగిన తర్వాత బయటకు వచ్చే ప్రగ్యాన్​ రోవర్​ కూడా చంద్రుడి ఉపరితలాన్ని అర్థం చేసుకునేందుకు రెండు సైంటిఫిక్ పేలోడ్లను జరపనున్నట్లు వివరించారు. రోవర్ సెకండ్​కు సెంటిమీటర్​ వేగంతో చంద్రునిపై సంచరిస్తుంది. తన జీవిత కాలంలో 500 మీటర్లు పూర్తి చేస్తుంది. చంద్రయాన్-2 సాఫ్ట్​ ల్యాండింగ్​తో పాటు చంద్రుని ఉపరితలంపై సంచరించటం సహా ల్యూనార్​ మిషన్​ సామర్థ్యాన్ని అభివృద్ధి చేసి ప్రదర్శించటమే ఇస్రో లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది.

చంద్రుని ఉపరితలంపై చంద్రయాన్-2 వ్యోమనౌక అడుగుపెట్టే అద్భుత దృశ్యాలను బెంగళూరులోని ఇస్రో కేంద్రంలో ప్రధాని నరేంద్రమోదీ... పాఠశాలల విద్యార్థులతో కలిసి ప్రత్యక్షంగా వీక్షించనున్నారు.

ఇదీ చూడండి:కశ్మీర్​లో అంతర్గత యుద్ధానికి పాక్​ కుట్ర!