అసెంబ్లీ ఎన్నికలు దగ్గరపడుతున్న తరుణంలో వ్యూహాలు, ప్రతి వ్యూహాలతో బిహార్లో రాజకీయాలు రసవత్తరంగా మారుతున్నాయి. 243 అసెంబ్లీ స్థానాల్లో 16శాతం ఓటు బ్యాంకు ఉన్న దళితులు కీలకంగా మారిన నేపథ్యంంలో వారిని ప్రసన్నం చేసుకునే పనిలో నిమగ్నమయ్యారు ప్రధాన పార్టీల నేతలు.
కొంతకాలంగా దళితుల ఓట్లను ఏకఛత్రాధిపత్యంగా రాబట్టుకుంటున్న రామ్ విలాస్ పాసవాన్ను ఢీకొట్టేందుకు జితన్ రామ్ మాంఝీ లాంటి బలమైన నాయకులను భాజపా, జేడీయూ మరోమారు తెరపైకి తెస్తున్నాయి. వారి ద్వారా దళితుల ఓట్లపై పట్టు సాధించాలనే ఆలోచనలో ప్రధాన పార్టీలు ఉన్నట్లు తెలుస్తోంది.
రిజర్వుడు స్థానాలు 40
బిహార్లో 243 అసెంబ్లీ స్థానాలు ఉండగా.. అందులో 40 సీట్లు ఎస్సీ రిజర్వుడు. రాష్టంలో దళితుల ఓట్లు 16శాతం. అంటే రిజర్వుడు స్థానాల్లో కాకుండా మిగతా చోట్ల కూడా వారు కీలకంగా మారనున్నారు. ఎన్నికల సమయంలో అందుకే ఇక్కడ దళితుల సమస్యలు ప్రధానంగా చర్చకు వస్తాయి.
మహాదళిత్ అంశం..
బిహార్లో బలమైన దళిత నాయకుడు రామ్ విలాస్ పాసవాన్. సొంత వర్గం ఓటర్ల అండతోనే ఆయన జాతీయస్థాయిలో గుర్తింపు తెచ్చుకున్నారు. ప్రస్తుతం ఆయన కుమారుడు, ఎంపీ చిరాగ్ పాసవాన్ సైతం దళిత కార్డుతోనే రాజకీయంగా ఎదుగుతున్నారు.
బలమైన ఓటు బ్యాంకుగా ఉన్న దళితులను జేడీయూ వైపు ఆకర్షించేందుకు 2005లో నితీశ్ కుమార్ సీఎం అయ్యాక ఆ వర్గాన్ని విభజించారు. 22 కులాల్లో 21 కులస్థులను మహాదళితులుగా వర్గీకరించారు. 2018లో మిగిలిన పాసవాన్ కులాన్ని సైతం మహదళిత్గా ప్రకటించారు. దీంతో ఇక బిహార్లో దళిత సమాజం లేదని నితీశ్ చాటిచెప్పారు.
అయినప్పటికీ రామ్ విలాస్ పాసవాన్ నేటికీ గుత్తాధిపత్యాన్ని కలిగి ఉన్నారు. 22 దళిత కులాల్లో రవిదాస్, ముసహార్, పాసవాన్ కులాలు ఎల్జేపీకి పెట్టని కోటలు.
జితన్ రామ్ మాంఝీ
గత ఎన్నికల్లో దళితుల ఓట్లను రాబట్టేందుకు అప్పటి వరకు మంత్రిగా ఉన్న జితన్ రామ్ మాంఝీని నితీశ్కుమార్ ముఖ్యమంత్రిని చేశారు. దాదాపు ఎనిమిది నెలలు పాటు మాంఝీ సీఎంగా పనిచేశారు. ఆయనకు దళిత వర్గాల్లో మంచి పట్టుంది. ఈ సానుభూతిని నితీశ్ వాడుకోవాలనుకున్నారు. ఎనిమిది నెలల తర్వాత మాంఝీని నితీశ్.. సీఎం పదవి నుంచి తప్పించారు. దీంతో మాంఝీ తిరుగుబాటు చేసి.. కొత్త పార్టీ పెట్టారు. ఇప్పుడు మరోమారు ఎన్డీఏ వైపు అడుగులు వేశారు.
ముఖ్యమంత్రి తేజస్వీనే : ఆర్జేడీ
ప్రతిపక్ష రాష్ట్రీయ జనతా దళ్ మాత్రం నితీశ్ కుమార్ దళితుల కోసం ఏమీ చేయలేదని పదేపదే విమర్శిస్తోంది. ఎన్నికల్లో దళితులు, వెనుకబడిన కులాల్లో ఎక్కువ భాగం, మైనారిటీలు లాలూ ప్రసాద్తోనే ఉండబోతున్నారని, తేజస్వీ యాదవ్ ముఖ్యమంత్రి కావడం ఖాయమని ఆర్జేడీ మద్దతుదారులు అంటున్నారు.