భారత దేశ దౌత్యపరమైన ఒత్తిడితో కాలాపానీపై నేపాల్ వెనక్కితగ్గింది. సరిహద్దు వెంట వ్యూహాత్మకంగా కీలకమైన లిపులేఖ్, కాలాపానీ, లింపియాధురా ప్రాంతాలు తమ భూభాగానికి చెందినవిగా చెబుతూ కొత్త మ్యాప్ను విడుదల చేసింది నేపాల్. అందుకు అవసరమైన రాజ్యాంగ సవరణను ప్రస్తుతానికి వాయిదా వేసింది.
నేపాల్ కొత్త మ్యాప్పై ఆగ్రహించిన భారత్.. పొరుగు దేశానికి తీవ్ర హెచ్చరికలు చేసింది. ఇరుదేశాల సరిహద్దులకు సంబంధించి ఎలాంటి కృత్రిమ మార్పులు ఆమోదయోగ్యం కాదని తేల్చిచెప్పింది. ఈ పరిణామాల నడుమ దేశ మ్యాప్ను నవీకరించేందుకు రాజ్యాంగ సవరణ చేయాల్సిన తరుణంలో.. ఈ అంశంపై జాతీయస్థాయిలో ఏకాభిప్రాయం కోరాలన్న ప్రధాని కేపీ శర్మ ఓలీ నిర్ణయంతో పార్లమెంట్లో చర్చ వాయిదాపడింది.
ఇదీ చూడండి:'కాలాపానీ'పై నేపాల్కు భారత్ కౌంటర్-చారిత్రక ఆధారాలేవి!
ఈ ఇరుగుపొరుగు దేశాల ఘర్షణల మధ్య సరిహద్దు వివాదంపై.. 'ఈటీవీ భారత్' క్షేత్రస్థాయిలో పరిశోధన చేసింది. ఇందుకోసం 1955 నుంచి భారత్ దళాలు మోహరించి ఉన్న.. భారత్కు వ్యూహాత్మకంగా కీలకమైన ఉత్తరాఖండ్లోని పిథోర్గఢ్ జిల్లాకు వెళ్లింది. కాళీ ఆలయం గర్భగడి నుంచే కాళీ నది ఉద్భవించిందని సాక్ష్యాలు చూపించింది.
ఏం చెప్పిందంటే..
లిపులేఖ్ రోడ్డు నిర్మించిన తర్వాత.. తొలిసారి 'ఈటీవీ భారత్' ప్రతినిధి చైనా సరిహద్దుకు వెళ్లి వాస్తవాల్ని తెలుసుకునే ప్రయత్నం చేశారు. చైనా సరిహద్దు వరకు లిపులేఖ్ రహదారిని నిర్మించడానికి సరిహద్దు రహదారుల సంస్థకు(బీఆర్ఓ) 12 సంవత్సరాలు పట్టింది. ఇందుకు సంబంధించిన కీలక విషయాలు వెల్లడించింది 'ఈటీవీ భారత్'. ఈ క్లిష్ట రహదారిని నిర్మించే సమయంలో దాదాపు 12 మంది బీఆర్ఓ సిబ్బంది, కార్మికులు ప్రాణాలు కోల్పోయారు. ఘాతియాబ్గఢ్ నుంచి లిపులేఖ్ వరకు.. రూ. 400 కోట్ల వ్యయంతో ఈ రోడ్డును నిర్మించింది బీఆర్ఓ.
ఎంతో కష్టంగా...
ఈ రహదారి కోసం రెండు ప్రణాళికల్ని సిద్ధం చేసుకున్న బీఆర్ఓకు ఇక్కడ చిక్కొచ్చిపడింది. ఘాతియాబ్గఢ్-మాల్పా మధ్యలో మొత్తం కొండ ప్రాంతమే. పెద్ద పెద్ద బండరాళ్లను తొలగించిన తర్వాతే రహదారి నిర్మాణం సాధ్యమైంది. అందుకే.. కేవలం 8 కి.మీ. దూరానికే 11 సంవత్సరాలు పట్టిందట. మొత్తంగా 74 కి.మీ. రహదారి పూర్తయ్యేందుకు పన్నెండేళ్లు పట్టింది. మాల్పా, బుండీ వద్ద ఇంకా రెండు వంతెనల నిర్మాణం పూర్తికావాల్సి ఉంది. ఇక్కడ పగటిపూట హిమానీనదాలు కరిగి నీటిమట్టం పెరుగుతుండటం వల్ల వంతెనల నిర్మాణంలో జాప్యం జరుగుతోంది.
గుంజీ-కాలాపానీ మధ్యే...
భారత్కు రక్షణ పరంగా చియాలేఖ్ కూడా అత్యంత ప్రాధాన్యమైనది. ఈ బుండీ నుంచి చియాలేఖ్కు వెళ్లాలంటే ఎంతో కష్టం. 12 చోట్ల ఎత్తువంపులతో మార్గం అత్యంత క్లిష్టంగా ఉంటుంది. అనుమతి లేకుండా ఇది దాటి వెళ్లేందుకు అవకాశం లేదు.
చియాలేఖ్ తర్వాత గర్బ్యాంగ్ను దాటితే.. భారత్కు మరో రక్షణ కేంద్రమైన గుంజీ గ్రామం ఉంటుంది. మొత్తం నదులతో చుట్టుముట్టి ఉన్న ఈ సున్నితమైన ప్రాంతంలో భారీ భద్రత ఉంటుంది. (ఇండో టిబెటన్ బోర్డర్ పోలీస్) ఐటీబీపీ ఏడో బెటాలియన్, సైన్యం, సశస్త్ర సీమా బల్(ఎస్ఎస్బీ)ని ఇక్కడ భారీగా మోహరించారు.
ఈ రోడ్డుతోనే జగడం...
ఉత్తరాఖండ్లోని ధార్చులాతో లిపులేఖ్ పాస్‌ను కలిపే వ్యూహాత్మకంగా కీలకమైన ఈ రహదారిని మే 8న రక్షణ మంత్రి రాజ్‌నాథ్ సింగ్ ప్రారంభించిన తర్వాత చైనా, నేపాల్ రెండూ భారత్‌పై ఒత్తిడి తేవడం ప్రారంభించాయి. ఆ రోడ్డు నేపాల్ భూభాగం నుంచి వెళ్తోందని ఆ దేశం ఆరోపించింది. కాలాపానీ, లింపియాధురా, లిపులేఖ్ తమ భూభాగంలోనివని నొక్కిచెప్పింది. కొద్ది రోజులకే మే 18న ఆ ప్రాంతాలను తమ పరిధిలో ఉన్నట్లు చూపించే కొత్త మ్యాప్కు ఆ దేశ కేబినెట్ ఆమోద ముద్ర వేసింది.