AZADI KA AMRIT MAHOTSAV: పంజాబ్‌లోని సునామ్‌ గ్రామంలో 1899 డిసెంబరు 26న పుట్టిన షేర్‌ సింగ్ చిన్నతనంలోనే తల్లిదండ్రులను కోల్పోయాడు. సిక్కు అనాథ శరణాలయంలో పెరిగే క్రమంలో సోదరుడు కూడా మరణించటంతో పూర్తిగా ఒంటరయ్యాడు. సైన్యంలో చేరిన వారికి... భూమితో పాటు ఆర్థికసాయం చేస్తామంటూ హామీ ఇవ్వటంతో... తొలి ప్రపంచ యుద్ధ సమయంలో బ్రిటిష్‌ సేనలో కార్మికుడిగా చేరాడు. కానీ యుద్ధానంతరం బ్రిటిష్‌ ప్రభుత్వం హామీలేవీ నెరవేర్చకుండా చెయ్యిచ్చింది. రెండేళ్లు పనిచేయించుకొని కేవలం 200 రూపాయలు చేతిలో పెట్టింది. ఈ మోసానికి తోడు... అదే సమయంలో... జలియన్‌వాలాబాగ్‌ ఊచకోత కూడా తోడవటంతో... ఆంగ్లేయులపై ఆగ్రహం గుట్టలుగా పేరుకుపోయింది. వేల కుటుంబాలను అనాథలను చేసిన... ఈ దారుణ మారణ కాండకు ఆదేశించిన అప్పటి పంజాబ్‌ లెఫ్టినెంట్‌ గవర్నర్‌ ఫ్రాన్సిస్‌ మైఖెల్‌ ఓ డయ్యర్‌పై అందరిలోనూ ఆగ్రహం కట్టలు తెంచుకుంది. కానీ ఏమీ చేయలేని పరిస్థితి. కానీ... అందరిలా ఆ బాధనలా విడిచిపెట్టకుండా... కాలగర్భంలో కలసిపోనీయకుండా... జలియన్‌వాలాబాగ్‌ రక్తపు మట్టి సాక్షిగా... తన గుండెల్లోనే దాచుకున్నాడు ఉధమ్‌.
ఇదే సమయంలో పంజాబ్‌లో విస్తరించిన విప్లవవాద గదర్‌పార్టీకి ఆకర్షితుడైన ఉధమ్‌ అందులో ఇమిడిపోయాడు. ఇంతలో రైల్వే లైను పనుల కోసం ఉగాండాకు, ఆ తర్వాత మెక్సికోకు అక్కడి నుంచి అమెరికాకు వెళ్లి... అక్కడ గదర్‌పార్టీలో కీలకమయ్యాడు. జలియన్‌వాలాబాగ్‌ ఉదంతానికి ప్రత్యక్ష సాక్షి కావటంతో... అమెరికాలోని ప్రతి రాష్ట్రంలో గదర్‌ సమావేశాల్లో ఉధమ్‌కు చోటిచ్చేవారు. అదే ఊపులో... ఫ్రాంక్‌ బ్రెజిల్‌ అనే మారుపేరుతో... యూరప్‌లోనూ పర్యటించి, గదర్‌పార్టీని విస్తృతం చేశాడు. 1927లో భారత్‌కు వచ్చిన ఉధమ్‌ను... ఆయుధాలు కలిగి ఉన్న నేరంపై బ్రిటిష్‌ ప్రభుత్వం అరెస్టు చేసి... ఐదేళ్ల జైలు శిక్ష విధించింది. ఇక్కడే తనకు భగత్‌సింగ్‌తో పరిచయమైంది. 1931లో జైలు నుంచి విడుదల కాగానే... పోలీసుల కళ్లుగప్పి... యూరప్‌లోని పలు దేశాలకు వెళ్లి... 1934లో లండన్‌ చేరుకున్నాడు ఉధమ్‌. ఎక్కడికి వెళ్లినా గదర్‌పార్టీ కార్యకలాపాలతో పాటు.. వడ్రంగి, ఎలక్ట్రీషియన్‌... ఇలా ఏదో ఒక పని చేస్తూ సంపాదించుకునేవాడు.
వణికిన లండన్‌