Azadi Ka Amrit Mahotsav: భారత్ పదేపదే కోరుతున్న స్వయం ప్రతిపత్తి ఇవ్వటం ఇష్టంలేని బ్రిటిష్‌ ప్రభుత్వం... పాలన సంస్కరణల పేరిట ఓ కమిషన్‌ను నియమించింది. అదే సైమన్‌ కమిషన్‌. ఇందులోని ఏడుగురూ బ్రిటన్‌ పార్లమెంటు సభ్యులే. భారత్‌లో సంస్కరణలంటూనే... ఒక్క భారతీయుడికీ ఇందులో సభ్యత్వం కల్పించలేదు. దీంతో జాతీయ కాంగ్రెస్‌తో పాటు ముస్లిం లీగ్‌ కూడా ఈ కమిషన్‌ను బహిష్కరించాయి. దేశవ్యాప్తంగా కమిషన్‌ను వ్యతిరేకించాలని పిలుపునిచ్చాయి. గొడవలు జరిగే అవకాశం ఉందని తెలిసినా 1928 ఫిబ్రవరిలో జాన్‌ అల్సెబ్రూక్‌ సైమన్‌ ఆధ్వర్యంలోని ఏడుగురు సభ్యుల బృందం ముంబయిలో అడుగు పెట్టింది. వీరిలో నలుగురు కన్జర్వేటివ్‌ పార్టీ, ఇద్దరు లేబర్‌ పార్టీ, ఒకరు లిబరల్‌ పార్టీ సభ్యులు. అధికారికంగా దీని పేరు 'ఇండియన్‌ స్టాట్యుటరీ కమిషన్‌'.
ఎక్కడికి వెళ్లినా నిరసనలే. ఎటు చూసినా నల్ల జెండాలే. సైమన్‌ ఎవరో తెలియకున్నా సైమన్‌ గోబ్యాక్‌ అనేది అందరి నోళ్లలో నానింది. యావత్‌ భారతం వ్యతిరేకించినా సైమన్‌ బృందం రెండు విడతలుగా భారత్‌లో పర్యటించింది. తొలుత 1928 ఫిబ్రవరి-మార్చిల్లో, తర్వాత అక్టోబరు 11 నుంచి 1929 ఏప్రిల్‌ 13 దాకా! 1919లో పాలనాపరమైన చట్టం తెచ్చినప్పుడే పదేళ్ల తర్వాత దాన్ని పునఃపరిశీలిస్తామన్నారు. ఆమేరకు 1928లో సైమన్‌ కమిషన్‌ను తెచ్చారు. 1930 మేలో బ్రిటిష్‌ ప్రభుత్వానికి సైమన్‌ బృందం నివేదిక సమర్పించింది. భారత్‌లోని రాష్ట్ర స్థాయి ప్రభుత్వాల్లో ద్వంద్వ పాలన (కొన్ని శాఖలు ప్రజాప్రతినిధులు, మరికొన్ని బ్రిటిష్‌ అధికారుల చేతిలో ఉండటం)ను రద్దు చేసి... పూర్తిగా ప్రజాప్రతినిధులకే బాధ్యతలు అప్పగించాలని సిఫార్సు చేసింది. అయితే మతపరమైన ప్రత్యేక ఎలక్టొరేట్లను కొనసాగించాలంటూ హిందూ ముస్లింల మధ్య అంతరం మరింత పెరగటానికి ఈ కమిషన్‌ ఆజ్యం పోసింది. భారత్ స్వయం ప్రతిపత్తి డిమాండ్‌ను పూర్తిగా పక్కన పెట్టి... బర్మాను భారత్ నుంచి విడగొట్టి... స్వయం ప్రతిపత్తి ఇవ్వాలని సిఫార్సు చేసింది. సైమన్‌ సిఫార్సులపై భారత్‌లో భారీస్థాయిలో వ్యతిరేకత వ్యక్తమైంది. దీంతో బ్రిటిష్‌ వైస్రాయ్‌ మళ్లీ స్వయంప్రతిపత్తి రాగం అందుకొని... లండన్‌లో రౌండ్‌ టేబుల్‌ సమావేశం అంటూ అందరినీ సర్దిపుచ్చారు.
భారత రాజకీయ పార్టీలెంతగా వ్యతిరేకించినా... సైమన్‌ సిఫార్సుల ఆధారంగానే... 1935 చట్టం తీసుకొచ్చింది బ్రిటిష్‌ సర్కారు. ఈ చట్టమే స్వాతంత్య్రానంతరం... భారత రాజ్యాంగ రచనకూ చాలామటుకు ప్రాతిపదికైంది. సైమన్‌ కమిషన్‌ సిఫార్సుల మేరకే 1937లో ఎన్నికలు జరిగాయి. దాదాపు అన్ని రాష్ట్రాల్లో కాంగ్రెస్‌ అధికారంలోకి వచ్చింది.