Azadi Ka Amrit Mahotsav: ఈస్టిండియా కంపెనీ హయాంలోనే అండమాన్ దీవులను ఖైదీల వలస కేంద్రంగా మార్చేందుకు ప్రయత్నించారు. ఇక్కడి వైపర్‌ దీవిని రాజకీయ ఖైదీల జైలుగా మార్చి.. బహిరంగంగా ఉరి తీసేవారు కూడా. 1857లో సిపాయిల తిరుగుబాటు తర్వాత భారతీయుల్లో భయం నింపటానికి అత్యంత భయానక జైలును నిర్మించాలని బ్రిటిష్ ప్రభుత్వం నిర్ణయించింది. తమలోని క్రూరత్వాన్ని కాలాపానీ రూపంలో చూపించింది. తిరుగుబాటుదారులను, సమస్యాత్మక రాజకీయ ఖైదీలను ఇక్కడికి పంపించి నరకయాతన పెట్టేవారు. అనేకమంది ఆ బాధలు, కష్టాలు పడలేక కన్నుమూశారు. మరికొందరు ఆత్మహత్యలు చేసుకున్నారు. ఇక మతిభ్రమించిన వారెందరో!
సిపాయిల తిరుగుబాటు తర్వాత కొన్నాళ్లకు జైలర్‌ డేవిడ్‌బారీ, మేజర్‌ జేమ్స్‌ పాటిసన్‌ వాకర్‌ల ఆధ్వర్యంలో 200 మంది ఖైదీలను అండమాన్ దీవుల్లో దించింది బ్రిటిష్ ప్రభుత్వం. వారితోనే 1896లో సెల్యులర్‌ జైలు నిర్మాణం ఆరంభించారు. బర్మా నుంచి తెప్పించిన రాయితో.. 693 గదులతో జైలును నిర్మించారు. 13 సంవత్సరాల పాటు కష్టించి... తాముండే జైలును తామే కట్టుకున్నారు ఖైదీలు. సైకిల్‌ చక్రానికుండే పుల్లల ఆకృతిలో వరుసలు వరుసలుగా, ఖైదీలు ఒకరికొకరు కన్పించకుండా దీన్ని కట్టారు. చిన్న కిటికీతో ప్రతి గది 4.5మీటర్ల పొడవు, 2.7మీటర్ల వెడల్పు. వ్యక్తిగతంగా ఒక్కొక్కరికి ఒక్కో గది (సెల్‌) ఉంటుంది కాబట్టి దీనికి సెల్యులర్‌ అనే పేరు వచ్చింది.
Kalapani Cellular Jail: జైలులో ఈ దాష్టీకాలను భరించలేక నిరాహార దీక్ష చేసినవారు కూడా లేకపోలేదు. అయితే... వీటిని బ్రిటిష్ జైలర్లు దారుణంగా అణచివేశారు. బలవంతంగా ఖైదీలను పట్టుకొని కట్టేసి... వారి గొంతుల్లోంచి గొట్టాల ద్వారా పాలు, గుడ్లు, కూరగాయలు పంపించేవారు. ఈ క్రమంలో ఊపిరితిత్తులు పాడై, అనారోగ్యంపాలై మరణించినవారెందరో. వీరందరినీ బండలకు కట్టి సముద్రంలో విసిరేసేవారు.