స్వాతంత్య్రోద్యమంలో త్యాగగాథలెన్నో! వాటన్నింటిలోకీ భిన్నమైంది... పెద్దగా చరిత్ర పుటలకెక్కనిది నీరా ఆర్య వ్యథ. ఆజాద్‌ హింద్‌ ఫౌజ్‌ తొలి గూఢచారిగా పనిచేస్తూ, సుభాష్‌ చంద్రబోస్‌ను రక్షించేందుకు తన భర్తనే చంపేసిన సమరయోధురాలు ఆమె.
భాగ్‌పత్‌లో (ప్రస్తుత యూపీలోని) 1902లో పుట్టిన నీరా ఆర్య చాలా భాషల్లో ప్రావీణ్యం సంపాదించారు. ఆమె తండ్రి సేఠ్‌ ఛజ్జుమల్‌ పేరున్న వ్యాపారి. పిల్లలు నీరా, బసంత్‌లను కోల్‌కతాలో చదివించారు. ఆ ప్రభావం వారిద్దరిపైనా ఉండేది. తండ్రి వ్యాపార రీత్యా జాతీయోద్యమానికి దూరంగా ఉన్నా, నీరాలో మాత్రం స్వాతంత్య్రోద్యమ చైతన్యం వెల్లివిరిసింది. అంతలో ఆమెకు బ్రిటిష్‌ ప్రభుత్వంలో ఉన్నతాధికారిగా పనిచేస్తున్న శ్రీకాంత్‌ జై రంజన్‌దాస్‌తో పెళ్లయింది. శ్రీకాంత్‌ బ్రిటిష్‌ ప్రభుత్వంలో సీఐడీ ఇన్‌స్పెక్టర్‌గా పనిచేసేవారు. ఆయనకు సుభాష్‌ చంద్రబోస్‌ను పట్టుకునే బాధ్యత అప్పగించింది బ్రిటిష్‌ ప్రభుత్వం! అదే సమయంలో నీరా రహస్యంగా ఆజాద్‌ హింద్‌ ఫౌజ్‌ (ఐఎన్‌ఏ)లో చేరింది. బోస్‌ ఆమెకు గూఢచార బాధ్యతల్ని అప్పగించారు. శ్రీకాంత్‌కూ భార్య ఐఎన్‌ఏలో చేరిన సంగతి తెలిసింది. ఆమె సాయంతో బోస్‌ను పట్టుకునేందుకు శ్రీకాంత్‌ ఎత్తు వేశారు. ఓసారి ఆమె బోస్‌ వద్దకు వెళుతున్న సంగతి గుర్తించి వెంబడించారు. బోస్‌ను చూడగానే... ఆయనపై శ్రీకాంత్‌ కాల్పులు జరిపారు. బోస్‌ తృటిలో తప్పించుకున్నా... ఆయన డ్రైవర్‌కు గాయాలయ్యాయి. సంగతి అర్థమైన నీరాబోస్‌ వెంటనే తన కత్తితో భర్తను పొడిచి చంపేసింది.
వక్షోజాలపై కత్తెర