ਪੰਜਾਬ

punjab

ETV Bharat / bharat

Guru Purnima 2023: 3 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ ਗੁਰੂ ਪੂਰਨਿਮਾ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ, ਜਾਣੋ ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਖਾਸ ਗੱਲਾਂ

ਗੁਰੂ ਪੂਰਨਿਮਾ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ 3 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਦਿਨ ਮਹਾਭਾਰਤ ਦੇ ਲੇਖਕ ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਵੇਦਵਿਆਸ ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਵੇਦ ਵਿਆਸ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਹੋਣ ਦਾ ਮਾਣ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ। ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜਨਮ ਦਿਨ 'ਤੇ ਅਸ਼ਟ ਪੂਰਨਿਮਾ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਪੂਰਨਿਮਾ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਸ਼ਰਧਾ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

Guru Purnima 2023
Guru Purnima 2023

By

Published : Jun 30, 2023, 12:04 PM IST

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ:ਅਸਾਧ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਪੂਰਨਿਮਾ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਵੇਦ ਵਿਆਸ ਦਾ ਜਨਮ ਦਵਾਪਰ ਯੁਗ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਦੇ ਦਿਨ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਵੇਦਵਿਆਸ ਦਾ ਜਨਮ ਗੰਗਾ ਨਦੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਟਾਪੂ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦ੍ਵੈਪਾਯਨ ਸੀ। ਉਹ ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਪਰਾਸ਼ਰ ਅਤੇ ਸਤਿਆਵਤੀ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ। ਮਾਤਾ ਜੀ ਦੇ ਹੁਕਮ 'ਤੇ ਉਹ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਤਪੱਸਿਆ ਲਈ ਚਲੇ ਗਏ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਨਾਲ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਜਦੋਂ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੇਦ ਵਿਆਸ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੋਵੇਗੀ, ਉਹ ਤੁਰੰਤ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਹਾਜ਼ਰ ਹੋਣਗੇ।

ਮਹਾਭਾਰਤ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਰਚਿਆ: ਜੋਤਸ਼ੀ ਅਤੇ ਅਧਿਆਤਮਕ ਗੁਰੂ ਸ਼ਿਵਕੁਮਾਰ ਸ਼ਰਮਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤਵੰਸ਼ੀ ਰਾਜਾ ਸ਼ਾਂਤਨੂ ਅਤੇ ਸਤਿਆਵਤੀ ਦੇ ਦੋ ਪੁੱਤਰ ਸਨ। ਚਿਤ੍ਰਗੰਦ ਅਤੇ ਵੀਚਿਤ੍ਰਵੀਰਿਆ। ਦੋਵੇਂ ਘੱਟ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਇਸ ਦੁਨੀਆਂ ਤੋਂ ਚਲੇ ਗਏ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੋਈ ਬੱਚਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਵੰਸ਼ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਵਧਾਇਆ ਜਾਵੇ? ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਚਿੰਤਤ ਮਾਤਾ ਸਤਿਆਵਤੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵੱਡੇ ਪੁੱਤਰ ਵੇਦ ਵਿਆਸ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕੀਤਾ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਾਂ ਸੱਤਿਆਵਤੀ ਦੀ ਬੇਨਤੀ 'ਤੇ ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਵੇਦਵਿਆਸ ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੋਗ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਸੱਤਿਆਵਤੀ ਦੀਆਂ ਨੂੰਹਾਂ ਅੰਬਾ, ਅੰਬਾਲਿਕਾ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਦਾਸੀ ਨੇ ਤਿੰਨ ਪੁੱਤਰਾਂ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ। ਧ੍ਰਿਤਰਾਸ਼ਟਰ, ਪਾਂਡੂ ਅਤੇ ਦਾਸੀ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਵਿਦੁਰਾ। ਇਸ ਨਾਲ ਪੂਰੇ ਮਹਾਭਾਰਤ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਰਚਿਆ ਗਿਆ।

ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਵੇਦ ਵਿਆਸ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਹੋਣ ਦਾ ਮਾਣ ਪ੍ਰਾਪਤ: ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਵੇਦਵਿਆਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਮਕਾਲੀ ਮਹਾਭਾਰਤ ਦੇ ਯੁੱਧ ਦਾ ਪੂਰਾ ਵੇਰਵਾ ਮਹਾਭਾਰਤ ਪੁਸਤਕ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ। ਬ੍ਰਹਮਾ ਦੇ ਹੁਕਮ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵੇਦਾਂ ਨੂੰ ਚਾਰ ਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਲੋਕ ਕਥਾਵਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਪੁਰਾਣਾਂ ਦੀ ਰਚਨਾ ਵੀ ਕੀਤੀ। ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਵੇਦ ਵਿਆਸ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਹੋਣ ਦਾ ਮਾਣ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ। ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਗੁਰੂ ਪੂਰਨਿਮਾ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜਨਮ ਦਿਹਾੜੇ ਅਸ਼ਟ ਪੂਰਨਿਮਾ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਗੁਰੂ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਮਾਰਗ ਦਰਸ਼ਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਬੀਰਦਾਸ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ।

ਗੁਰੁ ਗੋਵਿੰਦ ਦੋਊ ਖੜੇ, ਕਾਕੇ ਲਗੁ ਪਾਏ॥

ਬਲਿਹਾਰੀ ਗੁਰੁ ਆਪਣੇ, ਗੋਵਿੰਦ ਦਇਆ ਬਤਾਏ ॥

ਅਜੋਕੇ ਯੁੱਗ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਸਾਧਗੁਰੂ ਬਹੁਤ ਹੀ ਦੁਰਲੱਭ ਹੈ।


ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਗੁਰੂ ਕਿਵੇਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਗੁਰੂ ਕੁਮਹਾਰ ਸ਼ਿਸ਼ ਕੁੰਭ ਹੈ, ਘੜ ਘੜ ਕਾਢੇ ਖੋਟ।

ਅੰਦਰੋਂ ਹਾਥ ਸਹਾਰ ਦੇ, ਬਾਹਰੋਂ ਮਾਰੇ ਚੋਟ।


ਭਾਵ ਗੁਰੂ ਉਸ ਘੁਮਿਆਰ ਵਰਗਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਘੜਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਸਮੇਂ ਅੰਦਰ ਹੱਥ ਰੱਖ ਕੇ ਬਾਹਰੋਂ ਚੋਟ ਮਾਰਦਾ ਹੈ। ਸੱਚੇ ਗੁਰੂ ਆਪਣੇ ਚੇਲਿਆਂ ਨੂੰ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਬਾਹਰੀ ਆਡੰਬਰ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰੱਖ ਕੇ ਅੰਦਰਲੀਆਂ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਜਗਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਅੱਜ ਦੇ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹਾ ਗੁਰੂ ਬਹੁਤ ਹੀ ਘੱਟ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਉਹ ਖੁਸ਼ਕਿਸਮਤ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗੇ ਅਧਿਆਪਕ ਮਿਲਦੇ ਹਨ।

ਗੁਰੂ ਦੀ ਉਪਾਸਨਾ ਲਈ ਸ਼ੁਭ ਸਮਾਂ:ਗੁਰੂ ਪੂਰਨਿਮਾ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਗੁਰੂ ਨੂੰ ਸਤਿਕਾਰ, ਸੇਵਾ ਆਦਿ ਦੇ ਕੇ ਖੁਸ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਦੀਖਿਆ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਆਤਮਿਕ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕੇ। 3 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਲੰਬਕ ਯੋਗ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਪੂਰਨਿਮਾ ਦਾ ਵਰਤ ਮਨਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਯੋਗ ਚੰਗਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਪਰ ਲਗਨ ਅਨੁਸਾਰ ਗੁਰੂ ਦੀ ਉਪਾਸਨਾ ਲਈ ਸ਼ੁਭ ਸਮਾਂ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੈ: ਸਵੇਰੇ 9:00 ਵਜੇ ਤੋਂ 11:07 ਵਜੇ ਤੱਕ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਤਮ ਸਮਾਂ ਹੈ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 13:19 ਤੋਂ 5:57 ਤੱਕ ਗੁਰੂ ਭਗਤੀ ਦਾ ਸ਼ੁਭ ਸਮਾ ਹੈ।

For All Latest Updates

ABOUT THE AUTHOR

...view details