ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਹਰ ਪਤਝੜ/ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਲਈ, ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹਵਾ ਗੁਣਵੱਤਾ ਸੂਚਕਾਂਕ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਉੱਚ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ, ਸਾਡੀ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਪੱਧਰ ਵੀ ਵਧਦਾ ਹੈ। ਅਣਗਿਣਤ ਲੇਖ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਇਸ ਭੈੜੀ ਹਵਾ ਦੇ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਲਈ ਸਮਰਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਹੁਣ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਘਬਰਾਹਟ ਗਲਤ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੀ ਕੋਈ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਸੀਮਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਮੈਡੀਕਲ ਜਰਨਲ ਵਿੱਚ ਇਸ ਹਫ਼ਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਦੁਹਰਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਉੱਚ ਪੱਧਰਾਂ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਨ ਨਾਲ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਘੱਟ ਜਾਂ ਦਰਮਿਆਨੇ ਪੱਧਰ ਦੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਨਾਲ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਡਾਕਟਰ ਸ਼੍ਰੀਨਾਥ ਰੈੱਡੀ, ਸੀਨੀਅਰ ਕਾਰਡੀਓਲੋਜਿਸਟ ਅਤੇ ਪਬਲਿਕ ਹੈਲਥ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਆਫ ਇੰਡੀਆ (ਪੀ.ਐੱਚ.ਐੱਫ.ਆਈ.) ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ, ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, 'ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦੇ ਖਤਰੇ ਵਿਚਕਾਰ ਇਕਸਾਰ ਸਬੰਧ ਹੈ।'
ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੱਧ ਸਕਦਾ ਹੈ: ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ 'ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਘੱਟ ਪੱਧਰ ਦੇ ਲਗਾਤਾਰ ਸੰਪਰਕ ਵਿਚ ਰਹਿਣ ਨਾਲ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੱਧ ਸਕਦਾ ਹੈ।' ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਮੈਡੀਕਲ ਜਰਨਲ ਵਿਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇਕ ਨਵੇਂ ਅਧਿਐਨ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਹਵਾ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦੀ ਸਿਹਤ ਵਿਚ ਇਕਸਾਰ ਸਬੰਧ ਹੈ। ਇਹ ਮਾਇਨੇ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦਾ ਕਿ ਐਕਸਪੋਜਰ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਗੰਭੀਰ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਪੱਧਰਾਂ ਦਾ ਐਕਸਪੋਜਰ ਹੈ ਜਾਂ ਸਮੇਂ ਦੀ ਇੱਕ ਮਿਆਦ ਵਿੱਚ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਪੱਧਰਾਂ ਦਾ ਨਿਰੰਤਰ ਸੰਪਰਕ ਹੈ।
ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਲਈ WHO ਦੇ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਹੀ ਲਾਭ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਅਧਿਐਨ ਬਰੀਕ ਕਣਾਂ ਦੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਐਕਸਪੋਜਰ ਅਤੇ ਮੁੱਖ ਕਾਰਡੀਓਵੈਸਕੁਲਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਲਈ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਦੇ ਜੋਖਮਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਐਕਸਪੋਜ਼ਰ-ਜਵਾਬ ਸਬੰਧ ਹੈ। ਇੱਕ ਆਬਾਦੀ-ਅਧਾਰਤ ਸਮੂਹ ਅਧਿਐਨ। ਖੋਜਾਂ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਕਿ ਬਾਰੀਕ ਕਣਾਂ ਦੇ ਪੀਐਮ 2.5 ਦੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਸੰਪਰਕ ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਜੋਖਮ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕੋਈ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਸੀਮਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।
PM 2.5 ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਈਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਾਰਡੀਆਕ ਐਰੀਥਮੀਆ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦੀ ਅਸਫਲਤਾ ਹਨ। ਕਾਰਡੀਅਕ ਐਰੀਥਮੀਆ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਦਿਲ ਇੱਕ ਅਨਿਯਮਿਤ ਜਾਂ ਅਸਧਾਰਨ ਤਾਲ ਨਾਲ ਧੜਕਦਾ ਹੈ। ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ ਕਿ WHO ਦੇ ≤5 µg/m3 ਦੇ ਹਵਾ ਗੁਣਵੱਤਾ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਨ ਨਾਲ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਲਾਭ ਮਿਲ ਸਕਦੇ ਹਨ।
PM ਜਾਂ SPM 2.5 ਕੀ ਹੈ?: ≤2.5 µm (PM2.5) ਦੇ ਏਰੋਡਾਇਨਾਮਿਕ ਵਿਆਸ ਵਾਲੇ ਕਣ ਪਦਾਰਥ ਅੰਬੀਨਟ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹਿੱਸਾ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਅਸੀਂ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਇਹ ਵੀ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਇਹ ਕਣ ਫੇਫੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਡੂੰਘਾਈ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਛੋਟੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਖੂਨ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕਈ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪ੍ਰਣਾਲੀਗਤ ਸੋਜਸ਼, ਵੈਸੋਕੰਸਟ੍ਰਕਸ਼ਨ, ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਬਿਜਲੀ ਦੀਆਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਅਤੇ ਖੂਨ ਦੇ ਥੱਕੇ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਇਹ ਸਾਰੇ ਕਾਰਡੀਓਵੈਸਕੁਲਰ ਬਿਮਾਰੀ (ਸੀਵੀਡੀ) ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਕਣਾਂ ਨੂੰ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਾਤਾਵਰਣ ਜੋਖਮ ਕਾਰਕ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਦੋ ਅਧਿਐਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ PM2.5 ਦੇ ਐਕਸਪੋਜਰ ਕਾਰਨ ਕਾਰਡੀਓਵੈਸਕੁਲਰ ਸਥਿਤੀਆਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਾਰਡੀਓਵੈਸਕੁਲਰ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਹੋਣ ਅਤੇ ਮੌਤ ਦਰ ਦੇ ਜੋਖਮ ਨੂੰ ਵਧਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਜੇਕਰ AQI ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਸਿਹਤ ਲਈ ਭਿਆਨਕ ਹੋਵੇਗਾ: ਡਾਕਟਰ ਰੈੱਡੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ 'ਅਸੀਂ ਅਕਸਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਕਹਿੰਦੇ ਸੁਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਜੇਕਰ AQI ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਸਿਹਤ ਲਈ ਭਿਆਨਕ ਹੋਵੇਗਾ। ਜਦੋਂ AQI ਪੱਧਰ 400 ਤੋਂ ਵੱਧ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਦਹਿਸ਼ਤ ਫੈਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਅਕਸਰ ਇਹ ਮੰਨਦੇ ਹਾਂ ਕਿ AQI ਅਕਸਰ 100 ਤੋਂ 150 ਦੇ ਵਿੱਚਕਾਰ ਠੀਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।' ਡਾ. ਰੈੱਡੀ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ 'ਇਹ ਅਧਿਐਨ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਦੇ ਘੱਟ ਪੱਧਰ ਵੀ ਇੱਕ ਭੜਕਾਊ ਜਵਾਬ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।'
ਰੈੱਡੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ 'ਇਹ ਖੁਰਾਕ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਦੇ ਸਬੰਧ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ। ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਵਧੇ ਹੋਏ ਪੱਧਰਾਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਨਾਲ ਕਾਰਡੀਓਵੈਸਕੁਲਰ ਨਾੜੀਆਂ ਅਤੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਐਕਸਪੋਜਰ ਦੀ ਸੰਚਤ ਲੰਬਾਈ ਵੀ ਮਾਇਨੇ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਐਕਸਪੋਜਰ ਦਾ ਮੱਧਮ ਜਾਂ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਘੱਟ ਪੱਧਰ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਛੇ ਜਾਂ ਅੱਠ ਮਹੀਨੇ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਜਲਣ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਅਤੇ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੱਧ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਜਾਂ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਲਈ 600 ਜਾਂ 700 AQI ਦੇ ਤੀਬਰ ਐਕਸਪੋਜਰ ਨਾਲ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ,ਕਿਉਂਕਿ ਅਸਥਿਰ ਪਲੇਕਸ ਅਸਥਿਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਥੱਕਾ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਨੁਕਸਾਨ, ਜੇ ਇਹ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਜਾਰੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਾਮੂਲੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਵੀ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਆ ਨੂੰ ਚਾਲੂ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।'
ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਨੂੰ 140/90 ਦੁਆਰਾ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਪਰ ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ 130/85 'ਤੇ ਕੋਈ ਜੋਖਮ ਨਹੀਂ ਹੈ। 130/85 ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਖਤਰਾ ਹੈ। ਡਾ. ਰੈੱਡੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਹੋਰ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵੀ ਮਾਇਨੇ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸ਼ੂਗਰ ਜਾਂ ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਖਰਾਬ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਦਰਮਿਆਨਾ ਪੱਧਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਕੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ:ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਅਤੇ ਸਮੁੱਚੇ ਕਾਰਡੀਓਵੈਸਕੁਲਰ ਸਿਹਤ ਲਈ ਕੋਈ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਸੀਮਾਵਾਂ ਮੌਜੂਦ ਨਹੀਂ ਹਨ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਦੇ ਹਵਾ ਗੁਣਵੱਤਾ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਕੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਲਾਭ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਵਿਚਾਰ ਸਿਰਫ ਹਵਾ ਦੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਉੱਚ ਪੱਧਰਾਂ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਘੱਟ ਪੱਧਰ ਵੀ ਖੂਨ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸਲਈ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਅਸੀਂ ਸਿਰਫ ਇਹੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਜਿੰਨਾ ਸੰਭਵ ਹੋ ਸਕੇ ਘੱਟ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ। ਫਾਈਨ ਪਾਰਟੀਕੁਲੇਟ ਮੈਟਰ (PM2.5) ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਕ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਕਾਰਡੀਓਵੈਸਕੁਲਰ ਬਿਮਾਰੀ (ਸੀਵੀਡੀ) ਲਈ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਵਾਤਾਵਰਣ ਜੋਖਮ ਕਾਰਕ ਵਜੋਂ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ। PM2.5 ਦੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਐਕਸਪੋਜਰ, ਇੱਕ ਸਾਲ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤੱਕ, ਸਿਰਫ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਐਕਸਪੋਜਰ ਨਾਲੋਂ ਕਾਰਡੀਓਵੈਸਕੁਲਰ ਸਿਹਤ ਲਈ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜੋਖਮ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਜੋਖਮ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦੇ ਹਾਂ:ਡਾ.ਰੈਡੀ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇੱਕ ਸਾਂਝੀ ਨੀਤੀ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਅਸੀਂ ਹਰੇਕ ਲਈ ਜੋਖਮ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦੇ ਹਾਂ। ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਜਵਾਬ ਵੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਹਵਾ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਨੂੰ ਸੀਮਤ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਉਦੋਂ ਹੀ ਬਾਹਰ ਜਾਓ ਜਦੋਂ ਮੌਸਮ ਥੋੜ੍ਹਾ ਸਾਫ਼ ਹੋਵੇ, ਜਦੋਂ ਹਵਾ ਧੂੰਆਂ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਵੇਲੇ ਮਾਸਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ। ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਖੇਤਰਾਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੋ ਅਤੇ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਵਾਦਾਰ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਘੁੰਮਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੋ, ਜਿੱਥੇ ਕਣ ਬੱਦਲਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇਕੱਠੇ ਨਹੀਂ ਚਿਪਕ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਹਵਾਦਾਰ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਹਵਾ ਦਾ ਵਹਾਅ ਚੰਗਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
