ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਲਗਭਗ 49 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਭਾਰਤੀ ਵੋਟਰ ਔਰਤਾਂ ਹਨ, 2024 ਦੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਮੁੱਖ ਧਾਰਾ ਦੀਆਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਮੁਹਿੰਮ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਸਿਆਸੀ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਤਾ ਦੇਣ ਦੀ ਗੱਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਇਸ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਲੜਨ ਵਾਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਮਾਮੂਲੀ ਵਾਧਾ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਪੰਜ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ 726 (9.01%) ਤੋਂ ਵਧ ਕੇ 797 (9.53%) ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ 10% ਤੱਕ ਵੀ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਿਆ ਹੈ। 2019 ਵਿੱਚ 8,054 ਉਮੀਦਵਾਰ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਸ ਵਾਰ ਇਹ 8,337 ਹੈ। ਸਰਕਾਰੀ ਅੰਕੜਿਆਂ ਮੁਤਾਬਕ 8,337 ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਿਰਫ਼ 9.6 ਫ਼ੀਸਦੀ ਔਰਤਾਂ ਹਨ। ਇਹ ਲਿੰਗ ਅਸਮਾਨਤਾ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਸੱਤ ਪੜਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਝਲਕਦੀ ਰਹੀ। ਪਹਿਲੇ ਪੜਾਅ ਦੇ 1,618 ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਿਰਫ਼ 135 ਔਰਤਾਂ ਸਨ।
ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਸਿਆਸੀ ਪਰਿਵਾਰ ਤੋਂ ਹੋਣਾ ਨਾਮਜ਼ਦਗੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਇੱਕ ਆਸਾਨ ਤਰੀਕਾ ਹੈ। ਭਾਜਪਾ ਅਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀਆਂ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਇੱਕ ਦਰਜਨ ਮਹਿਲਾ ਉਮੀਦਵਾਰ ਸਿਆਸੀ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹਨ। ਕਰਨਾਟਕ ਵਿੱਚ ਛੇ ਵਿੱਚੋਂ ਪੰਜ ਮਹਿਲਾ ਕਾਂਗਰਸ ਉਮੀਦਵਾਰ ਅਜਿਹੇ ਪਿਛੋਕੜ ਵਾਲੇ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਭਾਜਪਾ ਲਈ ਇਹ ਦੋ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ।
ਅਕਾਲੀ ਦਲ (ਹਰਸਿਮਰਤ ਬਾਦਲ) ਅਤੇ ਪੀਡੀਪੀ (ਮਹਿਬੂਬਾ ਮੁਫਤੀ) ਦੀਆਂ ਇੱਕੋ-ਇੱਕ ਮਹਿਲਾ ਉਮੀਦਵਾਰ ਸਿਆਸੀ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਨ। ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਜਨਤਾ ਦਲ ਦੇ ਛੇ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਦੋ ਮੀਸਾ ਭਾਰਤੀ ਅਤੇ ਰੋਹਿਣੀ ਅਚਾਰੀਆ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਸਰਪ੍ਰਸਤ ਲਾਲੂ ਪ੍ਰਸਾਦ ਦੀਆਂ ਧੀਆਂ ਸਨ। ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ, ਐਨਸੀਪੀ-ਪਵਾਰ ਦੀ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਮਹਿਲਾ ਉਮੀਦਵਾਰ (ਸੁਪ੍ਰੀਆ ਸੁਲੇ) ਵੀ ਇੱਕ ਸਿਆਸੀ ਪਰਿਵਾਰ ਤੋਂ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ ਐਨਸੀਪੀ ਦੀਆਂ ਦੋ ਮਹਿਲਾ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ (ਸੁਨੇਤਰਾ ਪਵਾਰ) ਵੀ ਇੱਕ ਸਿਆਸੀ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ। ਇਤਫਾਕਨ, ਓਡੀਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹਿਲਾ ਕਾਂਗਰਸ ਉਮੀਦਵਾਰ ਨੇ ਇਹ ਕਹਿ ਕੇ ਚੋਣ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਉਸਦੀ ਪਾਰਟੀ ਉਸਨੂੰ ਫੰਡ ਨਹੀਂ ਦੇ ਰਹੀ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ ਮਰਹੂਮ ਅਦਾਕਾਰ-ਰਾਜਨੇਤਾ ਅੰਬਰੀਸ਼ ਦੀ ਪਤਨੀ ਸੁਮਲਤਾ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸੀਟ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਐਚਡੀ ਕੁਮਾਰਸਵਾਮੀ ਗੁਜਰਾਤ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਇੱਕ ਮਹਿਲਾ ਉਮੀਦਵਾਰ ਨੇ ਵੀ ਅੰਦਰੂਨੀ ਵਿਵਾਦ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਆਪਣਾ ਨਾਮ ਵਾਪਸ ਲੈ ਲਿਆ ਹੈ। ਰਾਖਵੀਆਂ ਸੀਟਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਉਤਾਰਨ ਵਿੱਚ ਕਾਂਗਰਸ ਨਾਲੋਂ ਬਿਹਤਰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਭਾਜਪਾ ਨੇ 84 SC ਰਾਖਵੀਆਂ ਸੀਟਾਂ 'ਤੇ 10 ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਮੈਦਾਨ 'ਚ ਉਤਾਰਿਆ ਹੈ, ਜਦਕਿ 47 ST ਰਾਖਵੀਆਂ ਸੀਟਾਂ 'ਤੇ 6 ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਮੈਦਾਨ 'ਚ ਉਤਾਰਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ ਚਾਰ ਐਸਸੀ ਸੀਟਾਂ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਐਸਟੀ ਸੀਟਾਂ ਉੱਤੇ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਉਤਾਰਿਆ ਹੈ।
ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ 2024 ਵਿੱਚ ਚੋਟੀ ਦੀਆਂ ਮਹਿਲਾ ਉਮੀਦਵਾਰ
1. ਸਮ੍ਰਿਤੀ ਇਰਾਨੀ:ਹਰ ਕਿਸੇ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਅਮੇਠੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ਸੀਟ 'ਤੇ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੀ ਵੀਆਈਪੀ ਸੀਟ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਾਰ ਅਮੇਠੀ ਤੋਂ ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਮੌਜੂਦਾ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਸਮ੍ਰਿਤੀ ਇਰਾਨੀ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਉਮੀਦਵਾਰ ਬਣਾਇਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਮੇਠੀ ਤੋਂ ਗਾਂਧੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਕਰੀਬੀ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਕਿਸ਼ੋਰੀ ਲਾਲ ਸ਼ਰਮਾ ਕਾਂਗਰਸ ਵੱਲੋਂ ਚੋਣ ਲੜ ਰਹੇ ਹਨ।
2. ਬੰਸੂਰੀ ਸਵਰਾਜ:ਦੇਸ਼ ਦੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਰਹਿ ਚੁੱਕੀ ਮਰਹੂਮ ਨੇਤਾ ਸੁਸ਼ਮਾ ਸਵਰਾਜ ਦੀ ਧੀ ਬੰਸੂਰੀ ਸਵਰਾਜ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਸੀਟ ਤੋਂ ਉਮੀਦਵਾਰ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਹੌਟ ਸੀਟ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਸੋਮਨਾਥ ਭਾਰਤੀ ਤੋਂ ਸਖ਼ਤ ਮੁਕਾਬਲਾ ਹੈ। ਮੀਨਾਕਸ਼ੀ ਲੇਖੀ ਲਗਾਤਾਰ ਦੋ ਵਾਰ ਇੱਥੋਂ ਜਿੱਤ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਸੀਐਮ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਦਾ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕਾ ਵੀ ਇਸ ਲੋਕ ਸਭਾ ਸੀਟ ਵਿੱਚ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਇਹ ਇਲਾਕਾ ਕਾਂਗਰਸੀ ਆਗੂ ਅਜੇ ਮਾਕਨ ਦਾ ਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
3. ਡਿੰਪਲ ਯਾਦਵ:ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਅਖਿਲੇਸ਼ ਯਾਦਵ ਦੀ ਪਤਨੀ ਡਿੰਪਲ ਯਾਦਵ ਨੇ ਮੈਨਪੁਰੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਬਣ ਕੇ ਇਤਿਹਾਸ ਰਚਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਮੈਨਪੁਰੀ ਤੋਂ ਚੋਣ ਲੜ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਭਾਜਪਾ ਉਮੀਦਵਾਰ ਠਾਕੁਰ ਜੈਵੀਰ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਹੈ। ਹੁਣ ਦੇਖਣਾ ਇਹ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਮੈਨਪੁਰੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ਸੀਟ ਤੋਂ ਕੌਣ ਕਿਸ ਨੂੰ ਹਰਾਉਂਦਾ ਹੈ।