માછલીનું તેલ ખાસ કરીને કોડ લિવર તેલ, સ્વાસ્થ્ય માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક (Health Benefits Of Fish Oil) માનવામાં આવે છે. નિષ્ણાતો કહે છે કે માછલીનું તેલ ઔષધીય ગુણોથી ભરપૂર હોય છે. અને તેમાં રહેલા પોષક તત્વો આંખો, હાડકાં, ત્વચા અને વાળની તંદુરસ્તી જાળવવાની સાથે સાથે અનેક રોગો સામે રક્ષણ આપવામાં મદદ કરે છે. રસપ્રદ વાત એ છે કે માછલીના તેલનો ઉપયોગ કરવા માટે માછલીના તેલનું સેવન કરવું જરૂરી નથી કારણ કે માછલીનું તેલ ખાસ કરીને કૉડ લિવર તેલના કેપ્સ્યુલ્સ અને સપ્લિમેન્ટ્સ લગભગ તમામ કેમિસ્ટની દુકાનો પર સરળતાથી ઉપલબ્ધ છે.
માછલીના તેલમાં પોષક તત્વો જોવા મળે છે
મુંબઈ સ્થિત ન્યુટ્રિશનિસ્ટ ડૉ. દિલશાન બાબા સમજાવે છે કે માછલીનું તેલ ખાસ કરીને કોડ લિવર તેલ એ ઓમેગા-3 ફેટી એસિડ્સ અને વિટામીન A અને Dના મુખ્ય સ્ત્રોતોમાંનું એક છે. માછલીના તેલમાં ઓમેગા-3 ફેટી ઉપરાંત eicosapentaenoic acid (EPA) અને docosahexaenoic acid (DHA) હોય છે. અહીં એ જાણવું પણ જરૂરી છે કે માછલીમાંથી મળતું ઓમેગા-3 ફેટી એસિડ છોડમાંથી મેળવેલા એસિડ કરતાં ઘણું સારું (Health Benefits Of Fish Oil) હોય છે.
છોડમાં ઓમેગા-3 મુખ્યત્વે આલ્ફા-લિનોલેનિક એસિડ (ALA) ના રૂપમાં જોવા મળે છે. જો કે ALA એ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ ફેટી એસિડ પણ છે. EPA અને DHA ના સ્વાસ્થ્ય લાભો સરખામણીમાં પ્રમાણમાં વધારે છે. આ સિવાય માછલીના તેલમાં એન્ટીઓક્સીડેન્ટ જોવા મળે છે (Health Benefits Of Fish Oil) જે ત્વચાને ફ્રી રેડિકલ્સથી બચાવે છે અને સાથે જ બ્લડ સર્ક્યુલેશન પણ યોગ્ય રાખે છે. તેમાં બળતરા વિરોધી ગુણધર્મો પણ છે.
આ પણ વાંચોઃ Plant oils for skin and hair care : ત્વચા અને વાળની એકસ્ટ્રા કેર માટે જાણો જુદા જુદા પ્લાન્ટ ઓઇલના ઉપયોગ
ફિશ ઓઇલના ફાયદા
ફિશ ઓઇલ સપ્લિમેન્ટ્સ લેવાના કેટલાક ફાયદાઓ (Benefits Of Fish Oil)નીચે મુજબ છે, જેમ કે અમારા નિષ્ણાત દ્વારા ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે અને તે જ સંબંધિત સંશોધન પર આધારિત છે:
- માછલીના તેલમાં મળતું ઓમેગા-3 ફેટી એસિડ હૃદયના રોગો સામે રક્ષણ આપવામાં મદદ કરે છે. માછલીનું તેલ ટ્રાઇગ્લિસેરાઇડ એટલે કે લિપિડ ચરબીનું સ્તર ઘટાડે છે. જે હાનિકારક લો-ડેન્સિટી લિપોપ્રોટીન (એલડીએલ) ને ઘટાડીને સારા કોલેસ્ટ્રોલ, એટલે કે હાઇ-ડેન્સિટી લિપોપ્રોટીન (એચડીએલ) ના સ્તરને વધારવામાં મદદ કરે છે. ઓમેગા -3 શરીરમાં રક્ત પરિભ્રમણને નિયંત્રિત કરવામાં પણ મદદ કરે છે અને ધમનીઓમાં બ્લોકેજ, પ્લેક અને એથેરોસ્ક્લેરોસિસની રચના ઘટાડે છે. આ આખરે હાર્ટ એટેક અને હૃદય સંબંધિત અન્ય રોગોનું જોખમ (Health Benefits Of Fish Oil) ઘટાડે છે
- માછલીના તેલનું સેવન કરવાથી હાડકાંની તંદુરસ્તી જાળવવામાં મદદ મળે છે. તે હાડકાની ઘનતા વધારે છે અને ઓસ્ટીયોપોરોસીસની સમસ્યાનો સામનો કરવામાં મદદરૂપ થાય છે. આ સિવાય, ઓમેગા-3 ફેટી એસિડ્સ હાડકાં અને તેની આસપાસના પેશીઓમાં હાજર ખનીજોની માત્રાને નિયંત્રિત કરે છે. તેનાથી હાડકાં મજબૂત થાય છે અને આર્થરાઈટિસની સમસ્યામાં પણ રાહત મળે છે.
- આર્કાઇવ્ઝ ઑફ જનરલ સાઇકિયાટ્રીમાં પ્રકાશિત થયેલા સંશોધન મુજબ, કૉડ લિવર ઓઇલમાં હાજર ઓમેગા-3 ફેટી એસિડ સાઇકોસિસ અને સ્કિઝોફ્રેનિયા જેવા માનસિક રોગો સામે રક્ષણ આપે છે. તે તણાવ અને હતાશાને ઘટાડવામાં અને અન્ય માનસિક વિકૃતિઓ સાથે વ્યવહાર કરવામાં પણ મદદ કરી શકે છે. માછલીનું તેલ યાદશક્તિ વધારવામાં પણ મદદરૂપ છે.
- માછલીના તેલના પૂરકને ડાયાબિટીસ માટે સારું માનવામાં આવે છે. નિષ્ણાતો કહે છે કે તે ઇન્સ્યુલિનની સંવેદનશીલતા વધારીને ટાઇપ-2 ડાયાબિટીસથી પીડિત લોકોને રાહત આપે છે.
- તે રોગપ્રતિકારક શક્તિને વધારવામાં મદદ કરી શકે છે અને શરીરમાં સ્વયંપ્રતિરક્ષા વિકૃતિઓને રોકવામાં મદદ કરી શકે છે. ઓટોઇમ્યુન ડિસઓર્ડર એ એવી સ્થિતિ છે જેમાં શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિ સ્વસ્થ કોષોને નષ્ટ કરવાનું શરૂ કરે છે.
- માછલીના તેલનું સેવન આંખના સ્વાસ્થ્ય માટે પણ (Health Benefits Of Fish Oil) ફાયદાકારક છે અને આંખની વિકૃતિઓ અને દ્રષ્ટિની ક્ષતિઓ સાથે નિપટવામાં મદદ કરે છે. આ જ સંદર્ભમાં અગાઉના સંશોધનો દર્શાવે છે કે માછલીનું તેલ વય-સંબંધિત મેક્યુલર ડીજનરેશન (AMD) માં રાહત આપે છે અને નિષ્ણાતો માને છે કે પૂરક પણ તેના માટે મદદરૂપ થઈ શકે છે. આ સિવાય ઓમેગા-3 અને વિટામિન ડી પણ સારી દૃષ્ટિ જાળવવા માટે જરૂરી માનવામાં આવે છે.
- નિષ્ણાતો કહે છે કે માછલીના તેલમાં હાજર ઓમેગા-3 પોલીઅનસેચ્યુરેટેડ ફેટી એસિડ્સ શુક્રાણુના કોષોને વધારવામાં પણ મદદ કરે છે. જે પુરુષોમાં પ્રજનન ક્ષમતાને સુધારવામાં મદદ કરી શકે છે..
- ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન તેનું સેવન માતા અને ગર્ભ બંને માટે ફાયદાકારક (Health Benefits Of Fish Oil) માનવામાં આવે છે. ઉપરાંત, તેમાં હાજર ડોકોસેહેક્સેનોઈક એસિડ ગર્ભાશયમાં ગર્ભના સર્વાંગી વિકાસમાં મદદ કરે છે, જેનાથી અકાળે પ્રસૂતિનું જોખમ ઓછું થાય છે.
તદુપરાંત માછલીના તેલના પૂરક બ્લડ પ્રેશરના સ્તરને નિયંત્રિત કરવામાં, વજન ઘટાડવામાં, કિડની સંબંધિત સમસ્યાઓનું જોખમ ઘટાડવામાં, ત્વચા અને વાળના સ્વાસ્થ્યને જાળવવામાં અને વૃદ્ધત્વને ધીમું કરવામાં મદદ કરી શકે છે.
યાદ રાખો!
ડૉ. દિલશાન બાબા કહે છે કે લોકોએ એ વાતનું ધ્યાન રાખવું જોઈએ કે કોઈ પણ સપ્લિમેન્ટ બિનજરૂરી રીતે અથવા ડૉક્ટરની સલાહ વિના ન લેવું જોઈએ કારણ કે તે શરીરને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે. તેથી, માછલીના તેલના સપ્લિમેન્ટ્સ લેવાનું વિચારતા પહેલાં તમારા ડૉક્ટરની સલાહ લો.
આ પણ વાંચોઃ Oil Pulling એટલે કે તેલના કોગળાથી મોં અને પેટ સ્વસ્થ રહે છે
