National Handloom Day 2023 : 'રાષ્ટ્રીય હેન્ડલૂમ ડેનો ઇતિહાસ, આ દિવસ ઉજવવાની શરૂઆત ક્યારે થઈ

દર વર્ષે 7મી ઓગસ્ટને ભારતમાં 'રાષ્ટ્રીય હેન્ડલૂમ ડે' તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસની ઉજવણીનો સ્પષ્ટ હેતુ હેન્ડલૂમ ઉત્પાદનો અને તેને બનાવતા કારીગરોને પ્રોત્સાહન આપવાનો છે, પરંતુ ચાલો જાણીએ કે આ દિવસની ઉજવણી કેવી રીતે શરૂ થઈ અને તેનું મહત્વ શું છે.

હૈદરાબાદ: દર વર્ષે 7 ઓગસ્ટને ભારતમાં 'નેશનલ હેન્ડલૂમ ડે' તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. તે દેશના હેન્ડલૂમ ઉદ્યોગને સશક્ત બનાવવા અને વિશ્વભરમાં હાથશાળની ઓળખ મેળવવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે ઉજવવામાં આવે છે. 'હેટમાગ' આપણા ભારતીય સાંસ્કૃતિક વારસાનો એક મહત્વપૂર્ણ ભાગ છે. કપડાંથી લઈને ઘરની સજાવટમાં હવે હેન્ડલૂમનો ખાસ સમાવેશ કરવામાં આવી રહ્યો છે. તેથી આ ઉદ્યોગમાં રોજગારી વધી છે અને કારીગરોની હાલત પણ સુધરી રહી છે.

હેન્ડલૂમનો ઇતિહાસ: 1905માં લોર્ડ કર્ઝને બંગાળના વિભાજનની જાહેરાત કરી હતી. તે જ દિવસે કોલકાતાના 'ટાઉન હોલ'માં એક વિશાળ જાહેર સભા સાથે સ્વદેશી ચળવળની શરૂઆત થઈ. આ ઘટનાની યાદમાં દર વર્ષે 7મી ઓગસ્ટે 'રાષ્ટ્રીય હેન્ડલૂમ ડે' ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસની શરૂઆત 7મી ઓગસ્ટ 2015ના રોજ વડાપ્રધાન દ્વારા કરવામાં આવી હતી. ત્યારથી આ દિવસ દર વર્ષે ઉજવવામાં આવે છે. 9મો 'હેટમાગ ડે' 7મી ઓગસ્ટ 2023ના રોજ મનાવવામાં આવશે.

હેન્ડલૂમ ડે શા માટે ઉજવવામાં આવે છે?: 'હેટમાગ ડે'ની ઉજવણીનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય નાના અને મધ્યમ ઉદ્યોગોને પ્રોત્સાહન આપવાનો છે. આ ઉપરાંત વણકર સમુદાયના સન્માન અને ભારતના સામાજિક-આર્થિક વિકાસમાં તેમના યોગદાનની કદર કરવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે 'હાટમાગ ડે' ઉજવવામાં આવે છે. હેન્ડલૂમ ઉત્પાદનો દેશ-વિદેશના લોકો સુધી પહોંચે તે જરૂરી છે. આનાથી ભારતને એક અલગ ઓળખ મળશે, અને વણાટ સમુદાયને પણ આગળ વધવાની તક મળશે.

પાટણનાં પટોળાઃપાટણનાં પટોળાની કળાએ 900 વર્ષ જુની છે. આ સાડી બનાવવા માટે 4 થી 6 મહિનાનો સમય લાગે છે. પાટોલા એ ડબલ ઇકત વણાયેલી સાડી છે, જે સામાન્ય રીતે રેશમથી બનેલી હોય છે. એક સાડી બનાવવા માટે 6 મહિનાથી 1 વર્ષનો સમય લાગી શકે છે. જેની કિંમત લાખોમાં હોય છે.

આત્મનિર્ભર બનવાની તકઃમોટી સંખ્યામાં લોકોને રોજગારી આપવા ઉપરાંત, હેન્ડલૂમ્સ મહિલાઓને આત્મનિર્ભર બનવાની તક પણ પૂરી પાડે છે. આપણા દેશમાં એવા ઘણા રાજ્યો છે, જે ખાસ કરીને હેન્ડલૂમ માટે જાણીતા છે. આમાં આંધ્રપ્રદેશની કલમકારી, ગુજરાતની બંદની, તમિલનાડુની કાંજીવરમ અને મહારાષ્ટ્રની પૈથની, મધ્યપ્રદેશની ચંદેરી, બિહારની ભાગલપુરી સિલ્ક એવી કેટલીક હેન્ડલૂમ્સ છે જે સમગ્ર વિશ્વમાં પ્રખ્યાત છે.

આ પણ વાંચોઃ