ચાતુર્માસમાં ખાદ્યપદાર્થો પર Restiction મૂકવું જરૂરી છે

જેને ઋતુઓનો સંધિગાળો કહેવામાં આવે છે તે ચાતુર્માસનો ( Chaturmas ) પ્રારંભ થયો છે. તેને રોગોની મોસમ કહેવામાં આવે છે. હવામાનમાં ભેજ અને ભેજને કારણે બેક્ટેરિયા વધુ સક્રિય બને છે અને રોગો સામે લડવાની આપણી શારીરિક ક્ષમતાને પણ અસર પડે છે. તેથી આ સિઝનમાં ઘણા ખોરાક ટાળવાની સલાહ આપવામાં આવે છે. કોઈપણ રીતે, કોરોનાની ( Corona ) ઘટતી અને વધતી તીવ્રતા તેમજ ચોમાસામાં સંક્રમણ વધવાની સંભાવનાને કારણે તે ખૂબ મહત્વનું છે કે ખોરાક (Restriction On Food) અને દિનચર્યા પર ખાસ ધ્યાન આપવું જોઈએ.

• રોગોની મોસમમાં પોતાના સ્વાસ્થ્ય માટે કેવો રાખશો ખ્યાલ
• ચાતુર્માસમાં ખાનપાન અને આહારવિહારની ચરી જરુરી
• સંક્રમણના સમયમાં ભોજન પર નિયંત્રણ જરુરી છે

આયુર્વેદમાં એવું માનવામાં આવે છે કે શરીરમાં કોઈપણ પ્રકારનો રોગ વાત, પિત્ત અને કફના અસંતુલનને કારણે થાય છે. નિષ્ણાતો માને છે કે ચાતુર્માસમાં આ ત્રણની તીવ્રતા વધે છે, જેના કારણે પાચક શક્તિ નબળી પડે છે અને ગેસ એસિડિટી જેવી સમસ્યાઓ થાય છે. આનાથી બચવા માટે વાત, પિત્ત અને કફમાં સંતુલન રાખવુંં ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. જેના માટે આહાર અને શારીરિક વર્તનમાં શિસ્ત (Restriction On Food) ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. આ સંદર્ભે વધુ માહિતી મેળવવા માટે ETV Bharat Sukhibhav આયુર્વેદિક ડો. પી. વી. રંગનાયકુલુ સાથે વાત કરી હતી.

ડો. પી.વી. રંગનાયકુલુ કહે છે કે માત્ર આયુર્વેદ જ નહીં પરંતુ તમામ તબીબી શાખાઓમાં હળવો અને સુપાચ્ય ખોરાક આરોગ્ય માટે શ્રેષ્ઠ માનવામાં આવે છે. પરંતુ આ વરસાદની સીઝનમાં, ખાસ કરીને ઓછા તેલ, મરચાના મસાલા સાથે ઝડપથી પચે તેવા ખોરાક (Food) લેવાની ભલામણ કરે છે.

વરસાદની સીઝનમાં ભેજને કારણે બેક્ટેરિયા વાતાવરણમાં વધવાનું શરૂ કરે છે. જેના કારણે ખાદ્ય ચીજો ઝડપથી બગડી જાય છે. આ સીઝનમાં નિષ્ણાતો લીલા પાંદડાવાળા શાકભાજીના સેવનથી દૂર (Restriction On Food) રહેવાનું પણ કહે છે. હકીકતમાં વરસાદની મોસમમાં પાંદડાવાળા શાકભાજીઓમાં ખૂબ જ માઇક્રોસ્કોપિક જંતુઓ અને કૃમિ ઉત્પન્ન થાય છે. કેટલીકવાર આ સૂક્ષ્મજીવાણુઓ અથવા ચીકણા પદાર્થો એટલા નાના હોય છે કે તે સામાન્ય સ્થિતિમાં દેખાતાં નથી અને જો શાકભાજીનો યોગ્ય રીતે ધોવા પછી ઉપયોગ થતો નથી, તો તે આહાર સાથે શરીરમાં પહોંચે છે અને વ્યક્તિને બીમાર બનાવે છે.

વરસાદના દિવસોમાં દૂધને બદલે દૂધના ઉત્પાદનોનું સેવન કરવાની સલાહ પણ આપવામાં આવે છે કારણ કે આ મોસમમાં દૂધમાં બેક્ટેરિયા ઝડપથી વિકસે છે. આ સમયમાં નિષ્ણાતો કહે છે કે રાત્રે દહીંનું સેવન (Restriction On Food) કરવાનું ટાળો. કારણ કે તેનાથી શરદી થઈ શકે છે.

મોડી રાત્રે ભોજન કરવાનું ટાળો

પિત્તને પાચન માટે જવાબદાર માનવામાં આવે છે. આયુર્વેદમાં એવું માનવામાં આવે છે કે શરીરમાં પિત્તની તીવ્રતા દિવસ દરમિયાન વધારે હોય છે અને રાત્રે ઓછી હોય છે. આવી સ્થિતિમાં એસિડિટી, ગેસ જેવી પાચનની સમસ્યાઓથી બચવા માટે મોડી રાતના ખોરાક લેવાનું ટાળવું (Restriction On Food) ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. રાત્રિભોજન માટે સાંજનો સમય આદર્શ માનવામાં આવે છે.

પાણી ઉકાળીને પીવો

જે લોકો નળમાંથી સીધા જ પાણીનો ઉપયોગ કરે છે, તેઓ ઉકાળ્યા પછી જ પીવે તે મહત્ત્વનું છે. આજકાલ આરઓનું પાણી સારું તેવું માનવામાં આવે છે. આ પાણીમાં રહેલા સૂક્ષ્મજંતુઓની સાથેસાથે જરુરી ખનિજો પણ ઘણી હદ સુધી ઘટી જાય છે. આવી સ્થિતિમાં જો પાણી ઉકાળીને પીવામાં આવે તો પાણી શુદ્ધ રહે છે અને તેના અન્ય ખનિજો અને અન્ય આવશ્યક પોષક તત્વો પણ નષ્ટ થતાં નથી.

આ પણ વાંચોઃ ટાઈપ 2 ડાયાબિટીસના પીડિતે કેવી રીતે બનાવવી વ્યાયામની દિનચર્યા

આ પણ વાંચોઃ Season Of Diseases: ચોમાસુ એટલે રોગોની ઋતુ, બચાવ કઇ રીતે કરી શકાય?