ચેન્નાઇઃ 22 સપ્ટેમ્બર, 2020 શહેરના મધ્યમાં મલ્ટિ સ્પેશિયાલિટી ક્વાર્ટરનરી કેર હોસ્પિટલ MGM હેલ્થકેર અગાઉ ડૉ સંકેત મહેતાને સફળતાપૂર્વક સુરતથી તબીબી સારવાર માટે લઈ જવામાં આવ્યા હતો. જ્યારે તેમની હાલત ગંભીર હતી અને તેમને ECMO સપોર્ટ પર આધારિત હતા.
ડૉ સંકેત મહેતાને કોવિડ 19 પ્રેરિત શ્વસન નિષ્ફળતા માટે સુરતની ખાનગી હોસ્પિટલમાં ECMO પર રાખવામાં આવ્યા હતા. ડૉ સંકેતે જ્યારે એક દર્દીને ICUમાં વેન્ટિલેટર સપોર્ટની જરૂરિયાત માટે ઓક્સિજન સપોર્ટ દૂર કરીને પોતાનો જીવ જોખમમાં મૂક્યો હતો. ત્યારે તેઓ ચર્ચા હતો. આ સમય દરમિયાન તેમની હાલત વધુ કથળી હતી. કારણ કે, તે લગભગ 15-20 મિનિટ સુધી ઓક્સિજન સપોર્ટથી દૂર રહ્યા હતો. નિષ્ણાંતની ટીમે તેમને MGM હેલ્થકેરમાં સ્થળાંતર કરવાનું નક્કી કર્યું છે, જે જરૂરી હોય તો ફેફસાના ટ્રાન્સપ્લાન્ટની ઉપલબ્ધ કુશળતા સાથે MGM સપોર્ટના જટિલ અને લાંબા ગાળાના સંચાલનમાં નિષ્ણાત છે. MGM હેલ્થકેર એ એશિયાની પ્રથમ હોસ્પિટલ હતી. જેમને કોવિડ 19 દર્દી પર દ્વિપક્ષીય ફેફસાના પ્રત્યારોપણની કામગીરી કરી હતી.
જ્યારે તેમને ચેન્નાઈ ખાતે લાવવામાં આવ્યા હતા, ત્યારે ડૉ સંકેતને ઓક્સિજન લેવલ વધઘટ થતું હતું અને તેમને ઓક્સિજન માટે ECMO આશ્રિત હતો. તેના ચેસ્ટ એક્સ રેએ ફેફસાંને ‘વ્હાઇટ આઉટ’ બતાવ્યું એટલે કે ફેફસાં સખત હતા અને ઓક્સિજન વિનિમયમાં ફાળો આપતા નથી. આ ઉપરાંત તેની પાસે તીવ્ર સ્નાયુબદ્ધ નબળાઇ છે અને તે ફક્ત તેની આંગળીઓમાં ફ્લિકર કરવાનો હતો અને તેના કોઈપણ અંગને ખસેડતો ન હતો. સતત મેનેજમેન્ટ અને સપોર્ટ સાથેના સમયગાળા દરમિયાન, તેના વેન્ટિલેશનમાં સુધારો થયો હતો. એક્સ રે પર ફેફસાં સાફ થઈ ગયા છે અને તે 100 ટકા ઓક્સિજન સંતૃપ્તિ સાથે સારી ઓક્સિજનકરણ જાળવવામાં સક્ષમ છે.
આ પ્રક્રિયા વિશે ટિપ્પણી કરતાં કાર્ડિયાક સાયન્સિસના ડિરેક્ટર અને MGM હેલ્થકેરમાં હાર્ટ એન્ડ લંગ ટ્રાન્સપ્લાન્ટ પ્રોગ્રામના ડિરેક્ટર ડૉ. કે. આર. બાલકૃષ્ણને જણાવ્યું કે, MGM ખાતે અમે હંમેશા અમારા દર્દીઓ માટે વધુ કામગીરી કરાવવા માટે સંભાળની હદને આગળ ધપાવીએ છીએ.
ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ હાર્ટ એન્ડ લંગ ટ્રાન્સપ્લાન્ટ અને મિકેનિકલ રુધિરાભિસરણ સમૂહના સહ-નિયામક ડૉ સુરેશ રાવના જણાવ્યા મુજબ, આપણે બધાં જાણતા હતા કે, આ ક્રિટિકલ કેસ કેસ છે, પરંતુ સંજોગોને જોતા, ઉત્તમ સુવિધા અને એક ટીમ જે પડકાર માટે તત્પર છે. અમારું માનવું હતું કે, MGM તેના માટે સારવાર માટે શ્રેષ્ઠ સ્થળ છે. જો ફેફસાં સુધરતા ન આવે તો અમારી પાસે દ્વિપક્ષી ફેફસાના ટ્રાન્સપ્લાન્ટ કરવાનો વિકલ્પ હતો. સદનસીબે, અમે ફેફસાંની પુનઃપ્રાપ્તિ સાથે ECMOથી છૂટકારો મેળવી શકીએ છીએ. આ બધું કેવી રીતે બહાર આવ્યું તેના આધારે આજે આપણે બધાના આભારી છીએ.
દર્દીની સ્થિતિ અંગે ટિપ્પણી કરતા, ડૉ. અપાર જિંદાલ, ક્લિનિકલ ડિરેક્ટર અને સલાહકાર, લંગ ટ્રાન્સપ્લાન્ટ, ઇન્ટરવેન્શનલ પલ્મોનોલોજી અને ચેસ્ટ મેડિસિનએ જણાવ્યું હતું કે, ડૉ. સંકેત વ્યવસાય અને માનવતા પ્રત્યે એકતાનું એક ઉત્તમ ઉદાહરણ છે અને એક વાસ્તવિક તબીબી હીરો છે. ખાસ કરીને વેન્ટિલેટેડ અને ECMO દર્દીમાં ICUમાં શારીરિક અને સ્નાયુઓની ચળવળનું મહત્વ ખૂબ નિર્ણાયક છે. જો વહેલી તકે અને સારી રીતે સંચાલિત કરવામાં આવે તો, ECMO દર્દીના ફેફસાંને સુધારવામાં અને કોવિડ ARDSમાં ટ્રાન્સપ્લાન્ટ કરવામાં વૃદ્ધિને ટાળી શકે છે.
22 સપ્ટેમ્બર 2020ના સંપૂર્ણ આકારણી પછી ડૉ. સંકેતને ECMO કાઢવામાં આવ્યો છે અને 40 ટકા ઓક્સિજન સપોર્ટ સાથે તેના ફેફસાં 100 ટકા ઓક્સિજન સંતૃપ્તિ પર ઓક્સિજનને ટકાવી રાખવામાં સક્ષમ છે. તે સઘન ફિઝીયોથેરાપીથી પસાર થઈ રહ્યો છે અને તેની સ્નાયુઓની શક્તિ ધીમે ધીમે ગ્રેડ 0થી વધીને 2 ગ્રેડ થઈ ગઈ છે. તેના તમામ લોહીના પરિમાણો સામાન્ય શ્રેણીમાં છે.
