તાલિબાન માન્યતા મેળવવા માટે 'ઇન્ડિયા કાર્ડ' રમે છેઃ નિષ્ણાત

પૂર્વ રાજદૂત જીતેન્દ્ર ત્રિપાઠી માને છે કે તાલિબાન ભારત તરફથી માન્યતા મેળવવા માટે 'ઇન્ડિયા કાર્ડ' રમી રહ્યું છે. જાણો પૂર્વ રાજદૂતે 'ETV ભારત' ના વરિષ્ઠ સંવાદદાતા ચંદ્રકલા ચૌધરીને શું કહ્યું.

• તાલિબાન 'ઇન્ડિયા કાર્ડ' રમી રહ્યું છે?
• ભારતની માન્યતા મેળવવા તાલિબાનનો પ્રયત્ન કેમ?
• ભારત આ ક્ષેત્રમાં માન્યતા આપેે તો તે તાલિબાન માટે હકારાત્મક અસર પાડે

નવી દિલ્હી: અફઘાનિસ્તાનમાં તાલિબાનના કબજા બાદથી અફઘાન નાગરિકો સહિત મોટી સંખ્યામાં લોકોએ પોતાનો જીવ ગુમાવ્યો છે. દરમિયાન તાલિબાનનું નેતૃત્વ કરનાર સભ્ય શેર મોહમ્મદ સ્ટેનેકઝાઈએ ભારત માટે સંકેત આપ્યો છે કે ભારતનું ઉપખંડમાં ખૂબ મહત્વ છે અને તેઓ અફઘાનિસ્તાનના રાજકીય, આર્થિક અને સાંસ્કૃતિક સંબંધોને ચાલુ રાખવા માગે છે.

આ મુદ્દે 'ETV Bharat' સાથે વાત કરતા, ભારતના પૂર્વ રાજદૂત જીતેન્દ્ર ત્રિપાઠીએ કહ્યું કે, 'તાલિબાન ભારત સાથે સંબંધો જાળવવાનો સંકેત આપી રહ્યું છે. કારણ કે તે જાણે છે કે ભારત કાર્ડનો ઉપયોગ કરી રહ્યું છે'. તે ભારત તરફથી માન્યતા મેળવવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યાં છે, કારણ કે જાણે છે કે જો ભારત આ ક્ષેત્રમાં માન્યતા આપશે તો તે તાલિબાન માટે હકારાત્મક રહેશે. તેમણે કહ્યું કે જો તાલિબાન ભારતને આવા સંકેત આપી રહ્યું છે તો તે ભારત માટે પણ ફાયદાકારક છે. કારણ કે જો તાલિબાન તરફથી ખાતરી આપવામાં આવે કે ભારતીય રોકાણ કે અફઘાનિસ્તાનમાં રહેતાં ભારતીય નાગરિકોને કોઈ નુકસાન નહીં થાય તો ભારતીયો તાલિબાનનો સંપર્ક કરવામાં સક્ષમ પક્ષને કોઈ નુકસાન થશે નહીં.

અમેરિકી સૈનિકો હટી ગયાં બાદ નિવેદન

તાલિબાન નેતાનું આ નિવેદન એવા સમયે આવ્યું છે જ્યારે અમેરિકન સૈનિકો અફઘાનિસ્તાનમાં લાંબા સમય સુધી યુદ્ધ લડ્યા બાદ જમીન છોડીને પોતાના વતન પરત ફર્યા છે. ભારતે અફઘાનિસ્તાનમાંથી તેના તમામ રાજદ્વારી કર્મચારીઓને પણ બહાર કાઢ્યાં છે. ભારતે હજુ સુધી સ્ટેન્કઝાઈના પ્રસ્તાવ પર કોઈ પ્રતિક્રિયા આપી નથી, પરંતુ તાલિબાનના સંદેશને ખૂબ જ ગંભીરતાથી લે છે, પરંતુ ભારત નિર્ણય લેવાની ઉતાવળમાં નહીં હોય.

ભારતની અફઘાનિસ્તાન પર 'રાહ જુઓ અને જુઓ નીતિ'

જો કે, કટ્ટરપંથીઓની અફઘાનિસ્તાનમાં દેશને અણી પર ધકેલી દેતાં ભારતે તાલિબાન સાથે કેવી રીતે વ્યવહાર કરવો તે અંગે એક સવાલ છે. ત્રિપાઠીએ કહ્યું કે ભલે ભારતે અફઘાનિસ્તાન પર 'રાહ જુઓ અને જુઓ નીતિ' જાળવી રાખી છે, તે 2018થી તાલિબાન સાથે પરોક્ષ સંપર્કમાં છે અને આ વર્ષની શરૂઆતમાં થોડી હદ સુધી સંપર્કમાં છે..

ભારતના વિદેશ મંત્રીની ઈરાન સહિત વિવિધ દેશોની મુલાકાત, દોહામાં તાલિબાનને મળવા માટે 'શાંત મુલાકાત' (a quiet visit) અથવા અફઘાનિસ્તાન કટોકટી પર ચર્ચા કરવા માટે સંયુક્ત રાષ્ટ્રની મુલાકાતનો ઉલ્લેખ કરીને ત્રિપાઠીએ કહ્યું કે ભારત તાલિબાનના સંપર્કમાં છે. પરંતુ સરકાર જાહેર કરી રહી નથી. સીધી કે આડકતરી રીતે કેટલી વાતો થઈ તે જાહેર પણ ન કરવું જોઈએ, કારણ કે તે તેમની નીતિનો અધિકાર છે.

'પાંચમાંથી ચાર નિવેદનો ભારતની તરફેણમાં છે'

ભૂતપૂર્વ ભારતીય રાજદ્વારીએ કહ્યું કે તાલિબાન તરફથી આ એક સારો ઇશારો છે અને આ પાંચમી વખત છે જ્યારે તાલિબાને ભારત સાથે સૌહાર્દપૂર્ણ સંબંધો જાળવવાની વાત કરી છે. તેથી, છેલ્લા કેટલાક દિવસોમાં વિવિધ તાલિબાન પ્રવક્તાઓ દ્વારા આપવામાં આવેલા પાંચ નિવેદનોમાંથી ચાર ભારતની તરફેણમાં છે.

ભારત પાસે ત્રણ વિકલ્પો છે

પૂર્વ રાજદૂત જીતેન્દ્ર ત્રિપાઠીએ કહ્યું, ભારતે તાલિબાનને માન્યતા આપવી જોઈએ. તેમણે કહ્યું કે ભારત પાસે ત્રણ વિકલ્પો છે - પ્રથમ રાહ જોવી અને જોવું અને કંઇ ન કરવું અને બાકીના વિશ્વ તેને ઓળખે તેની રાહ જોવી. બીજું, રાહ જુઓ અને પરંતુ તે જ સમયે તાલિબાન સાથે સંપર્કમાં રહેવું અને ત્રીજું, તાલિબાન સરકારને માન્યતા આપવી, પછી ભલેને તેનો દોષ હોય. ત્રિપાઠીએ સમજાવ્યું કે, 'જો ભારત તાલિબાનને ઓળખતું નથી, તો તેનું ત્યાં ઘણું રોકાણ છે અને લોકો પણ છે. સૌથી અગત્યનું એ છે કે ભારતે છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં અફઘાનિસ્તાનમાં જે સદ્ભાવના પ્રાપ્ત કરી છે તે પણ ખોવાઈ જશે અને આંતરરાષ્ટ્રીય સમુદાયને તેનો ફાયદો થશે.

"મુત્સદ્દીગીરીમાં એવું કહેવામાં આવે છે કે વાતચીત માટે દરવાજો ખુલ્લો રાખવો જોઈએ." ભારતે તાલિબાન સાથે સંકળાયેલા રહેવાની જરૂર છે. જો ભારત ઝડપથી તાલિબાનને ઓળખશે નહીં, તો અમેરિકન સૈનિકો પાછા હટ્યા બાદ ચીન અને પાકિસ્તાન અફઘાનિસ્તાન સાથે જોવા મળશે અને ભારત પાછળ રહી જશે.

નોંધપાત્ર બાબત એ છે કે, અમેરિકાએ અફઘાનિસ્તાનમાંથી ખસી જવાની અંતિમ તારીખ 31 ઓગસ્ટ નક્કી કરી હતી અને તેના થોડા કલાકો પહેલાં જ તેણે અફઘાનિસ્તાનમાં યુદ્ધ સમાપ્ત કરવાની જાહેરાત કરી હતી. આ પહેલાં સોમવારે સવારે અમેરિકી સેનાએ કાબૂલ એરપોર્ટ પર રોકેટ છોડ્યાં હતાં. રવિવારે, અમેરિકાએ અફઘાનિસ્તાનમાં તેના બીજા ડ્રોન હુમલામાં ફરીથી ISIS-K ને નિશાન બનાવ્યું. અમેરિકી દળો અફઘાનિસ્તાન છોડ્યાં બાદ તાલિબાન શું કરશે તે જોવાનું રહ્યું.

આ પણ વાંચોઃ જાણો બ્લિંકનના સંબોધનની પ્રમુખ વાતો, અમેરિકાએ તાલિબાનને જણાવી શાસન કરવાની ફોર્મ્યુલા

આ પણ વાંચોઃ અફઘાનિસ્તાનમાંથી અમેરિકી સેનાની એક્ઝિટ, જો બાઈડને કહ્યું- 20 વર્ષની સૈન્ય ઉપસ્થિતિનો અંત