મોબાઇલ ફોનમાં પહેલેથી જ ઇન્સ્ટોલ્ડ એપ્સ પાછળ મોટી 'ગેમ'? આ કારણે તપાસ હેઠળ ગૂગલ

જ્યારે ગ્રાહક એન્ડ્રોઇડ ફોન ખરીદે છે અને તેમાં પહેલાથી રહેલી એપ (બ્વોટવેર) ફોનની મેમરી પર કબજો કરીને બેસે છે તો તે છેતરાઈ ગયો હોવાનું અનુભવે છે. તમે તેને ડીલીટ પણ નથી કરી શકતા અને ગુસ્સો પણ આવે છે. આખરે આ ફિક્સ એપ કંપનીઓ ફોનમાં કેમ નાંખે છે? શું છે આ રમત? જેની તપાસ હેઠળ ગૂગલ આવ્યું છે. શું છે વિવાદ? વાંચો આ રિપોર્ટ.

• ગૂગલે દિલ્હી હાઇકોર્ટમાં CCI વિરુદ્ધ અરજી દાખલ કરી
• ગૂગલ સામેની તપાસનો અહેવાલ લીક કર્યો હોવાનો આરોપ
• એન્ડ્રોઇડ સ્માર્ટફોન કરારના દુરુપયોગને લઇને ગૂગલ વિરુદ્ધ થઈ હતી ફરિયાદ
• ગૂગલ પર અયોગ્ય વ્યાપાર યુક્તિઓનો ઉપયોગ કર્યાનો આરોપ

હૈદરાબાદ: ગૂગલે દિલ્હી હાઇકોર્ટમાં કોમ્પિટિશન કમિશન ઓફ ઇન્ડિયા (CCI) વિરુદ્ધ અરજી દાખલ કરી છે. અરજીમાં કૉમ્પિટિશન કમિશન ઑફ ઇન્ડિયા પર ગૂગલ સામે કરવામાં આવેલી તપાસનો અહેવાલ લીક કરવાનો આરોપ લગાવવામાં આવ્યો છે. આ તપાસ રિપોર્ટ ગૂગલના એન્ડ્રોઇડ સ્માર્ટફોન કરારના દુરુપયોગની ફરિયાદ પર તપાસ બાદ બનાવવામાં આવ્યો હતો.

ગૂગલે અયોગ્ય વ્યાપાર રીતોનો ઉપયોગ કર્યો?

ગૂગલ પર આરોપ છે કે તેણે પોતાના પ્રભાવ અને નાણાકીય શક્તિ દ્વારા એન્ડ્રોઇડ મોબાઇલ ઑપરેટિંગ સિસ્ટમ અને સંબંધિત બજારોમાં અયોગ્ય વ્યાપાર યુક્તિઓનો ઉપયોગ કર્યો હતો. તેણે ડિવાઇસ કંપનીઓને ગૂગલ એપ્સને પ્રી-ઇન્સ્ટોલ કરવા માટે મજબૂર કરી. આ કારણે એન્ડ્રોઇડના વિકલ્પને વિકસિત કરવા અને વેચવાની ક્ષમતા ઓછી થઈ. જો કે ગૂગલે પોતાના નિવેદનમાં દાવો કર્યો છે કે એન્ડ્રોઇડે કૉમ્પિટિશન અને ઇનોવેશનને પ્રોત્સાહન આપ્યું છે, આને ઓછું નથી કર્યું.

CCIને સોંપવામાં આવેલો રિપોર્ટ લીક થયો

અરજીમાં ગૂગલે દલીલ કરી છે કે તેને હજુ સુધી CCI તરફથી તપાસ રિપોર્ટ મળ્યો નથી. 18 સપ્ટેમ્બર, 2021 ના ​​રોજ, CCIના ડિરેક્ટર જનરલની કચેરીએ ગૂગલના એન્ડ્રોઇડ સ્માર્ટફોન કરારોની ચાલી રહેલી તપાસને લગતો એક ગુપ્ત વચગાળાનો અહેવાલ કૉમ્પિટિશન કમિશન ઑફ ઇન્ડિયાને સુપરત કર્યો હતો, જે લીક થઈ ગયો છે.

ગૂગલ વિરુદ્ધ તપાસ 2019માં શરૂ કરવામાં આવી

2 સંશોધન એસોસિએટ્સ અને કાયદાના વિદ્યાર્થીની ફરિયાદ બાદ ગૂગલ વિરુદ્ધ તપાસ 2019માં શરૂ કરવામાં આવી હતી. આ દરમિયાન માઇક્રોસોફ્ટ, એમેઝોન, એપલ અને સ્માર્ટફોન ઉત્પાદક સેમસંગ અને શિયોમી સહિત 62 કંપનીઓ પાસેથી નિવેદનો લેવામાં આવ્યા હતા. એવું માનવામાં આવે છે કે જો CCIના તપાસ અહેવાલમાં ગૂગલ પર લગાવવામાં આવેલા આરોપો સાચા સાબિત થાય તો તેના પર આર્થિક દંડ લગાવવામાં આવી શકે છે. જો કે અંતિમ નિર્ણય પહેલાં CCIના વરિષ્ઠ અધિકારીઓ રિપોર્ટની સમીક્ષા કરશે અને ગૂગલને પોતાનો બચાવ કરવાની બીજી તક આપશે.

યુરોપ અને અમેરિકામાં પણ ગૂગલ સામે તપાસ

ગૂગલ CCIના આદેશની વિરુદ્ધ ભારતની કોર્ટમાં અપીલ કરી શકે છે. ઉલ્લેખનીય છે કે ગૂગલની તપાસ યુરોપ અને અમેરિકામાં પણ થઈ છે. તાજેતરમાં જ દક્ષિણ કોરિયાના એન્ટી ટ્રસ્ટ રેગ્યુલેટરે એન્ડ્રોઇડના કસ્ટમાઇઝ વર્ઝનને બ્લોક કરવા માટે ગૂગલ પર 180 મિલિયન ડૉલરનો દંડ લગાવ્યો છે.

લીક રિપોર્ટમા તથ્યો જેનાથી ગૂગલને ગુસ્સો આવ્યો

• મીડિયા રિપોર્ટ્સ પ્રમાણે કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે ગૂગલની વિરુદ્ધ કૉમ્પિટિશન કમિશન ઑફ ઇન્ડિયા (CCI)નો તપાસ રિપોર્ટ 750 પાનાનો છે.
• રિપોર્ટમાં એ પણ સામે આવ્યું છે કે ગૂગલે ભારતના સ્પર્ધાના કાયદાનું ઉલ્લંઘન અને ડિવાઇસ નિર્માતાઓ પર અયોગ્ય દબાણ વધાર્યું.
• પોતાના પ્રભૂત્વ અને પ્લે સ્ટોર એપ સ્ટોરની સ્થિતિનો લાભ ઉઠાવીને મોબાઇલ અને અન્ય ડિવાઇસમા પોતાની એપ્સનું પ્રી ઇન્સ્ટોલેશન ફરજિયાત કરાવ્યું.
• રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે પ્લે સ્ટોરની નીતિઓ એક તરફી, અસ્પષ્ટ અને મનસ્વી હતી, 2011થી જ ગૂગલ એન્ડ્રોઇડ સ્માર્ટફોન અને ટેબલેટ માટે પ્રી ઇન્સ્ટોલેશનનો લાભ લઈ રહ્યું છે.

જાણો ગૂગલે કેવી રીતે કર્યો બજાર પર કબજો

ભારતના 520 મિલિયન સ્માર્ટફોન્સ છે, જેમાંથી 98 ટકા ગૂગલના એન્ડ્રોઇડ સૉફ્ટવેર પેકેજથી સંચાલિત થાય છે. જ્યારે એપ્પલના ફોનને iOS ઑપરેટિંગ સિસ્ટમ ચલાવે છે. એપ્પલના યુઝર ભારતમાં ઓછા છે. કાઉન્ટર પોઇન્ટ રિસર્ચ પ્રમાણે ભારતમાં સ્માર્ટફોન વેચતી ટોચની કંપનીઓમાં શિયોમી પ્રથમ ક્રમે છે. આ પછી અનુક્રમે સેમસંગ, વિવો, રિયલમી અને ઓપ્પોનો નંબર આવે છે. આ કંપનીઓના સ્માર્ટફોન એન્ડ્રોઇડ આધારિત છે. Xiaomi, Samsung, Huawei જેવી ઘણી કંપનીઓના પોતાના મોબાઈલ એપ સ્ટોર છે.

ગૂગલને ફાયદો કઈ રીતે મળ્યો

મોટાભાગની કંપનીઓએ તેમના મોબાઈલ ફોન અથવા ટેબલેટમાં ગૂગલની એપ્સ ફિક્સ કરી દીધી. એટલે કે તે ગ્રાહકની પસંદગી હોય કે નહીં, એપ્લિકેશન્સ તમારા ફોનમાં રહેશે જ. ફોનમાં રાખવામાં આવેલી આવી એપ્સ, જેને તમે ડીલીટ કરી શકતા નથી તેને બ્લોટવેર કહેવામાં આવે છે. જ્યારે આવી એપ્લિકેશન્સને ડીલીટ કરવાનો પ્રયાસ કરો છો ત્યારે ગૂગલ તેની એન્ડ્રોઇડ સિસ્ટમને વધુ અપડેટ કરે છે. ગ્રાહકોને આનું નુકસાન એ થયું કે જો તેમના ફોનની સ્પેસ પહેલાથી જ ગૂગલ એપ્સે લઈ લીધી, જ્યારે કે તમે ફીચર પ્રમાણે કુલ મેમરી સ્પેસ પ્રમાણે ફોન ખરીદો છે. આ ઉપરાંત કોઈપણ એપ્સ ડાઉનલોડ કરવા માટે ગૂગલના પ્લે સ્ટોરમાં જ જવું પડે છે. એપ ડેવલપર્સે પોતાની પ્રોડક્ટ વેચવા માટે ગૂગલની શરણ લેવી પડે છે. તેમની પાસે બીજા વિકલ્પ ઓછા છે.

બ્લોટવેર એપથી ચિંતા શું છે?

ઑક્ટોબર 2020માં બ્લોટવેર એપને લઇને એડવોકેટ જતિન રાણા તરફથી એક અરજી દાખલ કરવામાં આવી હતી. અરજીમાં દાવો કરવામાં આવ્યો હતો કે પ્રી ઇન્સ્ટોલ્ડ એપ યુઝર્સની પ્રાઇવસીની વિરુદ્ધ છે. અરજીમાં અમેરિકન સિવિલ લિબર્ટીઝ યુનિયન (ACLU) અને યુકે સ્થિત પ્રાઇવસી ઇન્ટરનેશનલ સહિત 50 ગોપનીયતા સુરક્ષા જૂથોને ટાંકવામાં આવ્યા. તેને ગ્રાહક સુરક્ષા અધિનિયમ 2019 અને ગ્રાહક અધિકારો વિરુદ્ધ પણ ગણાવવામાં આવ્યું. આ મામલે હજુ સુધી કોર્ટનો નિર્ણય આવ્યો નથી.

શું હોવું જોઇએ?

યુઝર્સને એપ પસંદ કરવા અને ફોનની મેમરીના ઉપયોગની આઝાદી હોવી જોઇએ. એ ગ્રાહક નક્કી કરે કે તેને કઈ એપની જરૂર છે. અત્યારે ગૂગલની અરજી પર CCIએ જવાબ આપવાનો છે. ત્યારબાદ કૉમ્પિટિશન કમિશન ઑફ ઇન્ડિયાએ નક્કી કરવાનું છે કે બજારમાં ગ્રાહકોનું હિત જળવાઈ રહે.

આ પણ વાંચો: કોમન ફોન ચાર્જર: યુરોપિયન યુનિયનના નિર્ણયથી ચાર્જરનાં ઢગલામાંથી હવે મુક્તિ મળશે, કોને ફાયદો, કોને નુકસાન તે બાબતે જાણો

આ પણ વાંચો: સ્પેસએક્સનું પહેલું 'ઓલ સિવિલિયન મિશન' 15 સપ્ટેમ્બરના થશે લૉન્ચ