ન્યૂઝ ડેસ્ક: આપણા હિન્દુ ધર્મમાં કારતક મહિનામાં દીપાવલી દરમિયાન પાંચ તહેવારોની લાંબી શ્રેણી શરૂ થાય છે. આ તહેવાર ધનતેરસ (Dhanteras Festival in India 2022) થી ભાઈબીજ સુધી ચાલે છે. આપણા શાસ્ત્રો અને પુરાણોમાં ધનતેરસને લઈને ઘણી માન્યતાઓ અને પરંપરાઓ છે, જે પ્રથમ ઉજવવામાં આવતો તહેવાર છે. જેને ધનતેરસ (Dhanteras 2022) ના દિવસે ફરજિયાત માનવામાં આવે છે. ETV ભારત દ્વારા આપણે જાણવાનો પ્રયાસ કરીએ છીએ કે, ધનતેરસને લઈને આપણા શાસ્ત્રો અને પુરાણોમાં કઈ કઈ મુખ્ય પરંપરાઓ છે, જેને લોકો આવ્યા પછી પણ અનુસરે છે.
પ્રથમ પરંપરા:સ્વાસ્થ્ય લાભોનું પ્રતીક આપણા ધર્મમાં એવી પૌરાણિક માન્યતા છે કે, સમુદ્ર મંથન સમયે ભગવાન ધન્વંતરિ અમૃતના કલશ સાથે પ્રગટ થયા હતા. જ્યારે ધન્વંતરી પ્રગટ થયા ત્યારે તેમના હાથમાં અમૃત ભરેલો કલશ હતો. ધન્વંતરિએ ભંડારમાં ભરેલા અમૃતથી દેવોને અમર બનાવી દીધા. ધન્વંતરીના હાથમાં અમૃતથી ભરેલું કલશ સ્વાસ્થ્ય અને સુખનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે. આ પ્રાપ્ત કર્યા પછી, આપણા જીવનમાંથી દુઃખો સમાપ્ત થાય છે. સ્વસ્થ શરીર અને સ્વસ્થ મન એ આજના જીવનની સૌથી મોટી ઉપલબ્ધિ છે. એટલા માટે દરેક વ્યક્તિ સ્વાસ્થ્ય મેળવવા માટે અલગ અલગ ઉપાયો કરે છે. ભગવાન ધન્વંતરીને દેવતાઓના વૈદ્ય કહેવામાં આવે છે. તેમની ભક્તિ અને પૂજાથી સ્વાસ્થ્ય લાભ પ્રાપ્ત થાય છે. ભગવાન ધન્વંતરીને વિષ્ણુનો અવતાર કહેવામાં આવે છે. વિશ્વમાં તબીબી વિજ્ઞાનના વિસ્તરણ અને પ્રસાર માટે જ ભગવાન વિષ્ણુએ ધન્વંતરીના રૂપમાં અવતાર લીધો હતો. વિશ્વમાં તબીબી વિજ્ઞાનના વિસ્તરણ અને પ્રસાર માટે, ભારત સરકારે ધન્વંતરી તરીકે અવતરેલા ભગવાન વિષ્ણુની તારીખને રાષ્ટ્રીય આયુર્વેદ દિવસ તરીકે ઉજવવાનું નક્કી કર્યું છે. તેથી જ આપણા દેશમાં દર વર્ષે ધનતેરસને રાષ્ટ્રીય આયુર્વેદ દિવસ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. આયુર્વેદિક સારવાર પાંચ તત્વો અથવા દોષોને સંતુલિત કરવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે. સમગ્ર વિશ્વમાં આ પ્રાચીન ઉપચાર પદ્ધતિને પ્રોત્સાહન આપવા માટે, આપણા દેશના કેન્દ્રીય આયુષ મંત્રાલયે તારીખ 28 ઓક્ટોબર 2016 ના રોજ રાષ્ટ્રીય આયુર્વેદ દિવસની શરૂઆત કરી છે.
બીજી પરંપરા: વાસણો ખરીદવાની પરંપરા આપણા પૌરાણિક ગ્રંથોમાં જોવા મળતી દંતકથા અનુસાર જ્યારે અમૃત મેળવવા માટે દેવતાઓ અને દાનવો દ્વારા સમુદ્ર મંથન કરવામાં આવ્યું ત્યારે તેમાંથી અનુક્રમે એક પછી એક 14 રત્નો પ્રાપ્ત થયા. આ પછી જ્યારે ભગવાન ધન્વંતરિ આખરે પૃથ્વીલોકમાં પ્રગટ થયા, ત્યારે તેઓ પોતાના હાથમાં કલશ લઈને આવ્યા હતા. જે દિવસે ભગવાન ધન્વંતરિ અમૃતના કલશ સાથે પ્રગટ થયા, તે કારતક મહિનાના કૃષ્ણ પક્ષની ત્રયોદશી તિથિ હતી, તેથી ધનતેરસ અથવા ધનત્રયોદશીના દિવસે ધન્વંતરિ દેવની પૂજા કરવાનો પરંપરા છે. આ કલશને વાસણ કે, વાસણ માનવામાં આવે છે. તેથી જ આ પ્રસંગે વાસણો ખરીદવાની પરંપરા શરૂ થઈ છે. આ દિવસે પિત્તળ, તાંબા, સ્ટીલના વાસણો ખરીદવામાં આવે છે, પરંતુ ભૂલી ગયા પછી પણ આ દિવસે લોખંડના વાસણો ન ખરીદવા જોઈએ. આ દિવસે આપણે એવી વસ્તુઓ ખરીદીએ છીએ, જેમાં કાટ લાગવાની શક્યતા નથી. ધનતેરસના દિવસે લોકો દિવાળી પછી ખરીદેલા વાસણોમાં ભોજન વગેરે રાખે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે, આનાથી હંમેશા અન્ન અને પૈસા ભરેલા રહે છે. ધાર્મિક માન્યતાઓ અનુસાર આ દિવસે ખરીદેલી વસ્તુ 13 ગણી વધી જાય છે.