કોવિડ-19ના સમયમાં પ્લાઝ્મા દાન કેવી રીતે કરવું ?

કોવિડ-19 દર્દીઓ કે જેઓ સામાન્યથી ગંભીર સ્વરૂપમાં શ્વાસ લેવાની તકલીફથી પીડાય છે. તેમનું જીવન બચાવવામાં પ્લાઝ્મા થેરાપી વધુ ઉપયોગી હોવાનું જણાયું છે. પ્લાઝ્મા દાન માટે વધુને વધુ રિકવર થયેલા દર્દીઓને પ્રોત્સાહિત કરવા એ સમયની જરૂર છે. બીમારીથી સંક્રમિત થવાના ડરથી દર્દીઓ બહાર આવવા અને દાન આપવાની સાવચેતી રાખે છે.

ન્યૂઝ ડેસ્કઃ કોવિડ-19 દર્દીઓ કે જેઓ સામાન્યથી ગંભીર સ્વરૂપમાં શ્વાસ લેવાની તકલીફથી પીડાય છે. તેમનું જીવન બચાવવામાં પ્લાઝ્મા થેરાપી વધુ ઉપયોગી હોવાનું જણાયું છે. પ્લાઝ્મા દાન માટે વધુને વધુ રિકવર થયેલા દર્દીઓને પ્રોત્સાહિત કરવા એ સમયની જરૂર છે. બીમારીથી સંક્રમિત થવાના ડરથી દર્દીઓ બહાર આવવા અને દાન આપવાની સાવચેતી રાખે છે. ETV ભારત સુખીભવાએ એમ.બી.બી.એસ., ડી.સી.એચ., સી.ઈ.ઓ., થેલેસેમિયા અને સીક્લ સેલ સોસાયટી, હૈદરાબાદના ડૉક્ટર સુમન જૈન સાથે વાત કરી હતી.

• કોવિડ-19 ટ્રીટમેન્ટમાં પ્લાઝ્મા થેરાપીનો ઉપયોગ શું છે?

કોવિડ-19ના સમયમાં પ્લાઝ્મા થેરાપી માટે પ્લાઝ્મા ફક્ત એવા દર્દીઓ પાસેથી લઈ શકાય છે કે, જેઓ કોવિડ-19 ચેપથી સાજા થયા છે. તેમને કનવલેસન્ટ પ્લાઝ્મા કહેવામાં આવે છે. તે કોવિડ-19 વિરોધી એન્ટિબોડીઝમાં સમૃદ્ધ છે અને ફક્ત તે દર્દીઓ માટે જ મદદરૂપ છે, જેઓ ગંભીર સ્થિતિમાં/આઇસીયુમાં છે. 90% દર્દીઓને પ્લાઝ્મા થેરાપીની જરૂર નથી.

• પ્લાઝ્મા દાન કોણ કરી શકે છે ?

1. જે લોકો 14 દિવસમાં સાજા થઈ ગયાં છે, તે લોકો પ્લાઝ્મા દાન કરી શકે છે. પ્લાઝ્મા ડોનેશન માટે કોવિડ-19નો નેગેટિવ લેબ રિપોર્ટ આવશ્યક નથી.
2. વ્યક્તિ તંદુરસ્ત હોવો જરુરી છે.
3. વ્યક્તિની ઉંમર 17 વર્ષથી વધુ હોવી જોઈએ,
4. રક્તદાન કરવા માટે પૂરતા પ્રમાણમાં લોહી હોવું જરુરી છે.
5. HIV પોઝિટિવ લોકોએ પ્લાઝ્મા ડોનેટ કરવો જોઈએ નહીં.
6. હિપેટાઈટીસ બી અને હિપેટાઈટીસ સીના લોકો ડોનેટ કરી શકે નહીં.
7. HTLV પોઝિટિવ લોકો પ્લાઝમા ડોનેટ કરી શકે નહીં

ડ્રગ્સ માટેના ઈન્જેક્શન અથવા બોડી બિલ્ડિંગ માટેના ઈન્જેક્શન લીધા હોય તો પ્લાઝ્મા ડોનેટ કરી શકાય નહીં.

• સારવાર કરાયેલા દર્દીએ કેમ દાન કરવું જોઈએ?

સારવાર કરાયેલા દર્દી દાન કરી શકે છે, કારણ કે તેમને કોવિડ-19 ચેપ સામે લડવા માટે એન્ટિબોડી હશે. એક દર્દી દ્વારા દાન કરવામાં આવેલા પ્લાઝ્માનો ઉપયોગ બે દર્દીઓની સારવાર માટે થઈ શકે છે.

• કેટલી વાર પ્લાઝ્મા દાન કરી શકાય ?

સારવાર કરવામાં આવેલા દર્દીમાં કોવિડ દ્વારા ઉત્પાદિત એન્ટિબોડીઝ સામાન્ય રીતે 3 મહિના સુધી રહે છે. ત્યારબાદ તે ઘટવાનું શરૂ કરે છે. તેથી આ 3 મહિનાની અંદર કરવામાં આવેલ પ્લાઝ્મા દાન વધુ અસરકારક જોવા મળે છે.

આપણે એ પણ સુનિશ્ચિત કરવાની જરૂર છે કે દાતા માટે પણ સારી એન્ટિબોડી રાખવામાં આવે. દાતાઓ 3 મહિનામાં 6 વખત દાન આપતા જોવા મળ્યા છે. તે સામાન્ય રીતે પ્લાઝ્મા થેરાપી સેન્ટર દ્વારા લેબોરેટરીના પરિણામો, દર્દીના મહત્વપૂર્ણ પરિમાણો અને ડૉક્ટર દ્વારા તબીબી તંદુરસ્તીના આધારે નક્કી કરવામાં આવે છે.

• જો પ્લાઝ્મા દાન કરવામાં આવે તો જીવનું જોખમ છે ?

ના, કોઈ જીવનું જોખમ નથી. દરેક દાન પહેલાં, મેડિકલ કર્મચારી દાતાના મહત્વપૂર્ણ સંકેતોને તપાસે છે. આરોગ્ય અને મુસાફરી વિશે પ્રશ્નો પૂછે છે.

દાતાના લોહીના સંપર્કમાં આવતી ટ્યુબિંગ અને અન્ય સંગ્રહ સામગ્રી (તેના બદલે કોઈપણ પ્રકારનાં ઉપકરણો) જંતુરહિત હોય છે અને દરેક દાન પછી ફેંકી દેવામાં આવે છે. દરેક દાન માટે નવી સામગ્રીનો ઉપયોગ થાય છે.

• પ્લાઝ્મા ડોનેટ કરવા ક્યાં અને કેવા સમયે જવાય ?

કોઈપણ બ્લડ બેંક/સરકારી હોસ્પિટલ કે જે એફડીએ કાર્યવાહી દ્વારા મંજૂર કરવામાં આવે છે, તે 60-90 મિનિટની હોય છે. પરંતુ તે પીડાદાયક નથી. પ્રક્રિયા દરમ્યાન તમે સંગીત સાંભળી શકો છો અથવા સાથે એક પુસ્તક લઈ જઈ શકો છો.

• પ્લાઝ્મા દાન વિશે જાગૃતિ કેવી રીતે ફેલાવવી ?

1. પ્લાઝ્મા દાન કરવાની તમારી તૈયારી દર્શાવતા બ્લડ બેંક / સરકારી હોસ્પિટલમાં તમારું નામ નોંધાવો.
2. જ્યારે તમે દાન કરો ત્યારે સોશિયલ મીડિયા પર પોસ્ટ કરો, તે દિવસે દાન આપવાના તમારા કારણ સાથે અને તેને ટેગ કરો. તમારો અનુભવ શેર કરો
3. તમારા કુટુંબ અને મિત્રો સાથે રક્તદાન કરવાનું મહત્વ સમજાવો. પ્લાઝ્મા દાન માટે આગળ આવવા માટે પ્રોત્સાહિત કરો.