মানুহ বা জীৱ-জন্তুৰ কোনো ধৰণৰ এলাৰ্জি দেখা পোৱাটো অতি সাধাৰণ কথা । এলাৰ্জি আচলতে বহু ধৰণৰ হ’ব পাৰে যিবোৰ বতৰ, পৰিৱেশ, নিৰ্দিষ্ট ধৰণৰ খাদ্য বা ঔষধকে ধৰি বহু কাৰণত আৰম্ভ হ’ব পাৰে । কিছুমান ধৰণৰ এলাৰ্জি ঔষধৰ সহায়ত আৰোগ্য কৰিব পাৰি, কিন্তু বহু সময়ত ই স্থায়ী সমস্যাত পৰিণত হয় যিটো সংশ্লিষ্ট এলাৰ্জেনৰ সংস্পৰ্শ হ’লেই লগে লগে আৰম্ভ হয় ।
এলাৰ্জিৰকাৰণ কি ? ই কি ধৰণৰ হ’ব পাৰে ? তথা ইয়াৰ ভয়াৱহতা কেনে জানিব পাৰি ? এই বিষয়ে অধিক জানিবলৈ ইটিভি ভাৰতে নতুন দিল্লীৰ দ্বাৰকাৰ সাধাৰণ চিকিৎসক ডাঃ কুমুদ সেনগুপ্তাৰ পৰা তথ্য লাভ কৰে ।
এলাৰ্জি কিয় হয় ?
ডাঃ কুমুদ সেনগুপ্তাই এই সন্দৰ্ভত বুজাইছে যে, এলাৰ্জিৰ বাবে বহু কাৰণ দায়ী হ’ব পাৰে । কিন্তু মুঠ এলাৰ্জিৰ বেছিভাগ ক্ষেত্ৰতে আমাৰ শৰীৰৰ ৰোগ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতা বা ৰোগ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতাই দায়ী । দৰাচলতে আমাৰ ৰোগ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতাই কেতিয়াবা বিভিন্ন কাৰণ আৰু বিভিন্ন ধৰণৰ এলাৰ্জেনৰ বাবে প্ৰবল প্ৰতিক্ৰিয়া দিয়ে । এলাৰ্জেন হ’ল সেই উপাদান যিয়ে এলাৰ্জিক উত্তেজিত কৰাৰ কাম কৰে ।
এনে পৰিস্থিতিত এলাৰ্জেনৰ প্ৰতি সংবেদনশীলতাৰ বাবে যেতিয়া এলাৰ্জি আৰম্ভ হয়, তেতিয়া ভুক্তভোগীৰ শৰীৰত বিভিন্ন ধৰণৰ এলাৰ্জিৰ প্ৰতিক্ৰিয়া দেখা যায় ।
সাধাৰণতে বিভিন্ন ধৰণৰ সাধাৰণ বা বিৰল ধৰণৰ এলাৰ্জিৰ সৃষ্টিৰ বাবে তলত দিয়া কাৰণসমূহ দায়ী বুলি গণ্য কৰা হয় ।
বতৰ আৰু পৰিৱেশৰ কাৰণ
চিকিৎসকে বুজাই দিয়ে যে, প্ৰতিটো ঋতুতে মানুহৰ মাজত বিভিন্ন ধৰণৰ এলাৰ্জি প্ৰতিক্ৰিয়া দেখা যায় । উদাহৰণস্বৰূপে, বাৰিষা কালত পৰিৱেশত অধিক আৰ্দ্ৰতা আৰু বেক্টেৰিয়া বাঢ়িবলৈ আৰম্ভ কৰে, যিবোৰ অতি সাধাৰণ প্ৰকাৰৰ এলাৰ্জেন । বাৰিষা এই দুয়োটা এলাৰ্জেন অধিক সক্ৰিয় হৈ পৰে আৰু ৰোগীৰ শ্লেষ্মা পৰ্দাত অৰ্থাৎ এলাৰ্জিত প্ৰদাহজনিত প্ৰতিক্ৰিয়াৰ সৃষ্টি কৰে ।
এই ধৰণৰ এলাৰ্জিত বেছিভাগ মানুহৰে শ্বাসনলীত ফুলা আৰু হাওঁফাওঁত সমস্যা হ’ব পাৰে । একে সময়তে শীতকালত শ্বাস-প্ৰশ্বাসজনিত এলাৰ্জিৰ সূচনা হোৱাৰ ক্ষেত্ৰ অধিক হয় । যাৰ বাবে বহু সময়ত মানুহে এই ঋতুত হাঁপানী আৰু অন্যান্য ব্ৰংকিয়ল এলাৰ্জীৰ কম বেছি পৰিমাণে গুৰুতৰ ক্ষেত্ৰ দেখা পাব পাৰে ।
বায়ুজনিত কাৰণ
পৰিৱেশত অত্যধিক শুকান হোৱাৰ বাবে, ধূলি আৰু মাটি বৃদ্ধি হোৱাৰ বাবে, অত্যধিক বায়ু প্ৰদূষণৰ বাবে আৰু ইয়াৰ বাবে ধোঁৱা আৰু মলিৰ বাবে বহু সময়ত আনুষংগিক এলাৰ্জেন অধিক সক্ৰিয় হৈ পৰে । যিবোৰ অধিক সংবেদনশীল লোকৰ এলাৰ্জীৰ কাৰণ হৈ পৰে । আনহাতে, আম বা লিচি গছ ফুলিলে, কিছুমান বিশেষ ধৰণৰ উদ্ভিদ বা ফুল ফুলা গছত পোৱা পৰাগ পৰিৱেশত উৰি যায় বা ইয়াৰ বতাহৰ নলীত প্ৰৱেশ কৰিলে এলাৰ্জিৰ প্ৰতিক্ৰিয়াৰ সৃষ্টি হ’ব পাৰে ।
খাদ্য এলাৰ্জি
বহু লোকৰ ক্ষেত্ৰত তেওঁলোকৰ ৰোগ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতাই কিছুমান বিশেষ ধৰণৰ খাদ্যৰ প্ৰতি এলাৰ্জি প্ৰতিক্ৰিয়া দেখুৱায় । উদাহৰণস্বৰূপে, দুগ্ধজাত সামগ্ৰী বিশেষকৈ গাখীৰ বা ইয়াৰ পৰা উৎপাদিত সামগ্ৰী, কণী, সাগৰীয় খাদ্য, কিছুমান শুকান ফল বিশেষকৈ বাদাম আৰু আনকি কিছুমান শাক-পাচলি, ফল-মূল, শস্য বা আটাও বহু লোকৰ এলাৰ্জিৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে ।
ড্ৰাগ এলাৰ্জি
বিভিন্ন ধৰণৰ ঔষধৰ ওপৰত বহু লোকৰ এলাৰ্জিৰ প্ৰতিক্ৰিয়া দেখা যায় । সেইবাবেই সাধাৰণতে কোনো ঔষধ প্ৰেছক্ৰিপচন কৰাৰ আগতে চিকিৎসকে ৰোগীজনৰ কোনো ঔষধৰ এলাৰ্জি আছে নে নাই পৰীক্ষা কৰিব লাগে । কাৰণ কোনো ঔষধৰ প্ৰতি এলাৰ্জি প্ৰতিক্ৰিয়াৰ ফলতো ভুক্তভোগীৰ সমস্যা গুৰুতৰ বা মাৰাত্মক হ’ব পাৰে ।
সাধাৰণতে এলাৰ্জিৰ প্ৰতিক্ৰিয়াত যিবোৰ ঔষধ বেছিকৈ দেখা যায় সেইবোৰৰ ভিতৰত কিছুমান এন্টিবায়টিক, বিষ নিৰাময়কাৰী, কেমোথেৰাপি বা কেন্সাৰ চিকিৎসাৰ ঔষধ, বা কেতিয়াবা উচ্চ ৰক্তচাপৰ ঔষধ আদিও অন্তৰ্ভুক্ত ।
অন্যান্য
এইবোৰৰ বাহিৰেও কিছুমান মানুহৰ ক্ষেত্ৰত লেটেক্স, বেলুন, ৰবৰ বেণ্ড, ইৰেজাৰ আৰু খেলনা, পলিয়েষ্টাৰ, চামৰা আৰু ৰেগজিনেৰে তৈয়াৰী কাপোৰ, কিছুমান বিশেষ ৰাসায়নিক পদাৰ্থৰে তৈয়াৰী সুগন্ধি আৰু সুগন্ধি স্প্ৰে, কিছুমান প্ৰকাৰৰ মেক-আপ বা ছালৰ।এলাৰ্জিক যত্ন লোৱা সামগ্ৰীত থকা কিছুমান ধাতুৰ পৰা মানুহৰ বিক্ৰিয়া দেখা যায় ।
এলাৰ্জিৰপ্ৰভাৱ
ডাঃ কুমুদ সেনগুপ্তাই বুজাইছে যে, বিভিন্ন ধৰণৰ এলাৰ্জিৰ প্ৰভাৱ শৰীৰৰ ওপৰত বেলেগ বেলেগ ধৰণে দেখা যায় । যিকোনো ধৰণৰ এলাৰ্জিৰ সৃষ্টি হ’লে ৰোগীয়ে সন্মুখীন হোৱা কিছুমান সাধাৰণ প্ৰভাৱ আৰু সমস্যা তলত উল্লেখ কৰা ধৰণৰ-
- উশাহ লোৱাত কষ্ট পোৱা
- কাহ/হাঁচি
- হাওঁফাওঁত হাঁপানী, ফুলা আৰু জ্বলা-পোৰা হোৱা
- চকুৰ ৰঙা পৰা আৰু চকুৰ পৰা অবিৰতভাৱে পানীৰ স্ৰাৱ ওলোৱা
- পেটৰ বিষ
- ডিঙিৰ বিষ
- বমি আৰু বমি হোৱা
- মাত বন্ধ হৈ পৰা
- বিশেষকৈ মুখ, ওঁঠ আৰু চকুৰ ছালত ফুলা/খজুৱতি হোৱা
- ছালৰ ফোহা/পিম্পল/ৰঙা দাগ
- একজিমা
- ডিঙিত তীব্ৰ জ্বলা-পোৰা আৰু বিষ
- খাবলৈ অসুবিধা হোৱা
- পেটৰ বিষ
- জ্বৰ আদি
কেনেকৈ পৰিত্ৰাণ পাব পাৰি
তেওঁ কয় যে, কেতিয়াবা এজন ভুক্তভোগীৰ একাধিক প্ৰকাৰৰ এলাৰ্জি হ’ব পাৰে । যদি ৰোগীয়ে জানে যে তেওঁৰ কিহৰ প্ৰতি এলাৰ্জি আছে বা কি কি পদাৰ্থই তেওঁৰ এলাৰ্জিৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে, তেন্তে তেওঁ সেইবোৰ এৰাই চলিবলৈ সকলো প্ৰচেষ্টা চলাব লাগে ।
ডাঃ কুমুদ সেনগুপ্তাই বুজাইছে যে এলাৰ্জিৰ ধৰণ যিয়েই নহওক কিয়, ইয়াৰ প্ৰতিৰোধ, নিষ্কাশন আৰু পৰিচালনাৰ ক্ষেত্ৰত কিছু সাৱধানতা অৱলম্বন কৰাটো অতি প্ৰয়োজনীয়। ইয়াৰে কিছুমান তলত দিয়া ধৰণৰ-
- যদি আপোনাৰ কোনো বিশেষ খাদ্য বস্তুৰ প্ৰতি এলাৰ্জি হয়, তেন্তে ইয়াৰ সেৱন পৰিহাৰ কৰিব লাগে ।
- যদি কোনো ব্যক্তিৰ এবিধ বা ততোধিক প্ৰকাৰৰ ঔষধৰ প্ৰতি এলাৰ্জি হয়, তেন্তে তেওঁলোকৰ প্ৰতি বিশেষ সাৱধানতা অৱলম্বন কৰিব লাগে আৰু তেওঁলোকৰ ৰেকৰ্ডো ৰাখিব লাগে । এলাৰ্জি ৰোগীয়ে যিকোনো সাধাৰণ বা গুৰুতৰ অৱস্থাত চিকিৎসাৰ পূৰ্বে এই সন্দৰ্ভত চিকিৎসকক অৱগত কৰাটো অতি প্ৰয়োজনীয় ।
- হাঁপানী বা শ্বাস-প্ৰশ্বাসজনিত এলাৰ্জীৰ ইতিহাস থকা লোকসকলে সাধাৰণতে বতৰ সলনি হ’লে, ফুল ফুলিলে, গছ ফুলিলে বা মাটিত যথেষ্ট ধূলি হ’লে এলাৰ্জিৰ প্ৰতিক্ৰিয়া দেখা দিয়ে ৷ মাস্ক পিন্ধাটো তেওঁলোকৰ বাবে অতি উপকাৰী হ’ব পাৰে । ইয়াৰ উপৰিও আপোনাৰ চৌপাশৰ পৰিষ্কাৰ-পৰিচ্ছন্নতা আৰু পৰিষ্কাৰ-পৰিচ্ছন্নতা বজাই ৰখাটোও এনে সংবেদনশীল লোকৰ বাবে অতি প্ৰয়োজনীয় ।
- আৰ্দ্ৰতাৰ প্ৰতি অধিক সংবেদনশীল লোকে ঘৰ আৰু কাৰ্যালয়ত এয়াৰ কণ্ডিচনাৰ বা ডিহিউমিডিফায়াৰ ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে ।
- যিসকল লোকৰ জন্তুৰ চুলি, লেলাউটি বা ইয়াৰ লগত জড়িত যিকোনো বস্তুৰ প্ৰতি এলাৰ্জি থাকে তেওঁলোকে পোহনীয়া জন্তুবোৰক নিজৰ শোৱা কোঠা বা অধিক সময় কটোৱা ঠাইৰ পৰা আঁতৰাই ৰাখিব লাগে ।
- তেওঁ কয় যে, যিসকল লোকৰ যিকোনো ধৰণৰ এলাৰ্জি সঘনাই হোৱাৰ ইতিহাস আছে, তেওঁলোকে নিয়মিতভাৱে চিকিৎসকৰ সৈতে যোগাযোগ ৰাখিব লাগে আৰু প্ৰাথমিক চিকিৎসা আৰু উপযোগী চিকিৎসাৰ বিষয়ে তথ্য ৰাখিব লাগে । এইসকল লোকে নিজৰ স্বাস্থ্য, ৰুটিন আৰু পৰিষ্কাৰ-পৰিচ্ছন্নতাৰ বিশেষ যত্ন ল’ব লাগে ।
লগতে পঢ়ক:World Allergy Awareness Week: "জলবায়ু পৰিৱৰ্তন বনাম এলাৰ্জী: সাজু হওক": বিশ্ব এলাৰ্জী সজাগতা সপ্তাহ
