শিৱসাগৰ, 24 ছেপ্তেম্বৰ : দেশৰ স্বাধীনতাৰ বাবে হাঁহি হাঁহি ফাঁচী কাঠত ওলমিবলৈ গৈ "সিঁহতে মোক এবাৰ ফাঁচী দিব মই দুবাৰ আহিম ৷ দুবাৰ ফাঁচী দিব মই দহবাৰ আহিম ৷ বগা বঙালক নেখেদোঁ মানে মই জনমে জনমে ডিঙিত চিপজৰী লম" বুলি বৃটিছক সকিয়াই যোৱা পিয়লি ফুকনৰ আজি মৃত্যুৰ দিন ৷ ১৮৩০ চনৰ আজিৰ দিনটোতে তেওঁৰ লগতে শিৱসাগৰত ফাঁচী দিয়া হৈছিল জিউৰাম দুলীয়া বৰুৱাক ৷
1826 খ্ৰীষ্টাব্দত ইয়াণ্ডাবু চুক্তিৰ জড়িয়তে অসম বৃটিছ কোম্পানীৰ হাতলৈ যোৱাৰ লগতে আহোমৰ ছশ বছৰীয়া শাসনৰ ওৰ পৰে ৷ হঠাৎ অসমৰ সমস্ত কৰ্তৃত্ব বিদেশী বৃটিছৰ হাতলৈ যোৱাত দেশ স্বাধীন কৰিবলৈ মন তগবগাই থকা একাংশৰ নেতৃত্ব গ্ৰহণ কৰে পিয়লি ফুকনে ৷ এই পিয়লি ফুকন হৈছে অসমলৈ মান সেনা মাতি আনি ইতিহাসৰ পাতত কুখ্যাত হৈ পৰা বদন বৰফুকনৰ পুতেক ৷ বাপেকে দেশৰ প্ৰতি কৰা বিশ্বাসঘাটকতাক মচিবলৈ পিয়লি ফুকন সাজু হ'ল ৷
সৰুৰে পৰা লেঙেৰা পিয়লিয়ে চাকোলা বা পেং লৈ ঘূৰাৰ বাবে তেওঁ চাকোলা পিয়লি ৰূপে বিখ্যাত আছিল ৷ পিয়লিৰ নেতৃত্বত ৰংপুৰৰ বৃটিছ খাৰঘৰত জুই দিয়াৰ লগতে সৈন্য থকা বেৰেকত আক্ৰমণৰ পৰিকল্পনা চলিল ৷ বৃটিছ কোম্পানী বিৰোধী এই ষড়যন্ত্ৰত পিয়লিৰ সংগী হল জিউৰাম, ৰূপচন্দ্ৰ কোঁৱৰ, দেউৰাম দিহিঙীয়া ফুকন,বম চিংফৌ,হৰনাথ বৰগোহাঞি আদি ৷
পৰিকল্পনা অনুসৰি 1830 চনৰ 25 মাৰ্চ তাৰিখে ৰংপুৰৰ খাৰঘৰত জুই দিয়া হ'ল ৷ বৃটিছ সেনাৰ তৎপৰতাত দুজন সংগ্ৰামীৰ থিতাতে মৃত্যু হয় ৷ পিয়লি ফুকনক ঘটনাস্থলীৰ পৰা গ্ৰেপ্তাৰ কৰে ৷ পাছলৈ সকলোকে গ্ৰেপ্তাৰ কৰা হয় ৷ অৱশেষত সেই সময়ৰ বৃটিছ কোম্পানীৰ দেৱান মণিৰামৰ পৰামৰ্শ অনুসৰি নিউভিল চাহাবে পিয়লি আৰু জিউৰামৰ ফাঁচীৰ হুকুম দিয়াৰ লগতে বাকী সকলক জেইলৰ হুকুম দিয়ে ৷ সেই মৰ্মে 1830 খ্ৰীষ্টাব্দৰ 24 ছেপ্টেম্বৰত দুয়োকে শিৱসাগৰ পুখুৰীৰ পাৰত ফাঁচী দিয়া হয় ৷