শিক্ষাবিদ তথা পদ্মশ্ৰী বটা প্ৰাপক কৃষ্ণ কুমাৰে কয় যে, ক’ভিড-১৯ ৰ ফলত সমগ্ৰ দেশজুৰি কোটি কোটি শিশু শিক্ষাৰ পৰা বঞ্চিত হ’ব লগা হৈছে ৷ তেওঁ মত পোষণ কৰে যে এই অৱস্থাক যদি জৰুৰিকালিন অৱস্থা হিচাপে বিবেচনা কৰা নহয়, তেন্তে ইয়াৰ বাবে ভাৰতবৰ্ষই এক ডাঙৰ মূল্য ভৰিব লাগিব ৷ তেওঁ সাৱধান কৰি দিয়ে যে যদিহে দেশৰ সাম্প্ৰতিক পৰিস্থিতিৰ গম্ভীৰতাক গুৰুত্বসহকাৰে লোৱা নাযায়, তেনেহ’লে দেশৰ শিক্ষা খণ্ডৰ সামগ্ৰিক প্ৰগতি এক দ-খাৱৈত পৰিবগৈ ৷ কৃষ্ণ কুমাৰে পূৰ্ৱতে ৰাষ্ট্ৰীয় শৈক্ষিক গৱেষণা আৰু প্ৰশিক্ষণ পৰিষদৰ সচিব হিচাপে সেৱা আগবঢ়াইছিল ৷ তদুপৰি তেওঁ দিল্লী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ শিক্ষা বিভাগৰ অধ্যাপক হিচাপেও কৰ্মৰত আছিল ৷ তেওঁ কয় যে, বন্ধ হৈ যোৱা বিদ্যালয় সমূহ পুনৰাম্ভ কৰিবলৈ লগতে বিদ্যালয়ৰ পৰা বাদ পৰা শিশু সকলৰ নামভৰ্তি কৰিবলৈ কেন্দ্ৰ আৰু ৰাজ্য চৰকাৰে আৰ্থিক সাহাৰ্য আগঢ়োৱা উচিত ৷ তেওঁ পুনৰ এইদৰে কয়, কিন্তু ইয়াৰ পূৰ্বে, বিদ্যালয়লৈ যোৱা শিশু সকলৰ ওপৰত মহামাৰীয়ে কেনে ধৰণৰ প্ৰভাৱ পেলাইছে তাক জানিবলৈ এক ব্যাপক জৰিপ চলোৱা উচিত ৷ ইনাডুৰে হোৱা তেওঁৰ সাক্ষাৎকাৰটোত ভাৰতবৰ্ষৰ শিক্ষা ব্যৱস্থাটোৰ বিষয়ে কৃষ্ণ কুমাৰে কেইবাটাও পৰামৰ্শ আগবঢ়াই ৷ তাৰেই অংশ বিশেষ তলত দিয়া হ’ল...
মহামাৰীৰ ২য়টো ঢৌৱে শিক্ষা খণ্ডক কেনেকৈ প্ৰভান্বিত কৰিব ?
নিজৰ নিজৰ ঠাইসমূহলৈ উভতি যোৱা লাখ লাখ প্ৰব্ৰজনকাৰী শ্ৰমিক সকলৰ সন্তান সকলৰ শৈক্ষিক অৱস্থাৰ সম্পৰ্কত কোনো ধৰণৰ অধ্যয়ন কৰা হোৱা নাই ৷ আনকি মেট্ৰ’ মহানগৰী সমূহতো এক বৃহৎ সংখ্যক শিশু শিক্ষাৰ পৰা বঞ্চিত হ’ব লগা হৈছে ৷ প্ৰথমটো ঢৌৰ পাচত যদিও শ্ৰমিক সকলে চহৰ সমূহলৈ উভতি গৈছিল; লগত কিন্তু তেওঁলোকৰ শিশু সন্তান সকলক লৈ যোৱা নাছিল ৷ তদুপৰি লক্ষ লক্ষ বেচৰকাৰী বিদ্যালয় বন্ধ হৈ পৰিছিল ৷ এই স্কুল সমূহত অধ্যয়ন কৰা লক্ষ লক্ষ শিশু সকলৰ অৱস্থা কেনেকুৱা সেইয়া কোনেও নাজানে ৷
এই প্ৰভাৱ প্ৰসমন কৰিবৰ বাবে কেন্দ্ৰ আৰু ৰাজ্য চৰকাৰ সমূহে কি কৰা উচিত ? বৰ্তমান মূহুৰ্তত চৰকাৰে ল’ব পৰা উপায়বোৰ কি কি ?
সৰ্বপ্ৰথমে ক’ভিড-১৯ এ ছাত্ৰ-ছাত্ৰী সকলৰ ওপৰত কেনে ধৰণৰ প্ৰভাৱ পেলাইছে সেই বিষয়ে এক সৰ্বাত্মক জৰিপ চলোৱা উচিত হ’ব ৷ লগতে বিশ্বাসযোগ্য পৰিসংখ্যা যোগোটাব লাগিব ৷ সঠিক ক্ষেত্ৰভিত্তিক তথ্য নোহোৱাকৈ সামগ্ৰিক পৰিকল্পনা কৰিব নোৱাৰি ৷ বিগত এটা বছৰ ধৰি মধ্যাহ্ন ভোজন আঁচনি কেনেদৰে প্ৰভান্বিত হৈছে, ই কেনেদৰে বিদ্যালয়লৈ যোৱা ছাত্ৰ-ছাত্ৰী সকলৰ ওপৰত প্ৰভাৱ পেলাইছে এই সকলোবোৰ বিশ্লেষণ কৰিব লাগিব ৷ লগতে এই কথাটো জনাও গুৰুত্বপূৰ্ণ হ’ব যে বন্ধ হৈ যোৱা বেচৰকাৰী বিদ্যালয় সমূহৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীবোৰ কেনে অৱস্থাত আছে ৷ ইয়াৰে কিছু সংখ্যকে চৰকাৰী বিদ্যালয়ত যোগদান কৰিছে ৷ কিন্তু আমি ইয়াৰ প্ৰকৃত সংখ্যা জানিব লাগিব ৷ কিয়নো, তেতিয়াহে আমি ৰাজ্যৰ দাৰা পৰিচালিত বিদ্যালয়বোৰত অতিৰিক্ত আসনৰ ব্যৱস্থা কৰিব পাৰিম; লগতে অতিৰিক্ত শিক্ষকো নিযুক্তি দিব পাৰিম ৷ প্ৰণিধাণযোগ্য যে, এক বৃহৎ সংখ্যক শিশু বিশেষকৈ দুখীয়া গাঁৱলীয়া তথা প্ৰব্ৰজনকাৰী শ্ৰমিক সকলৰ ছোৱালী সন্তানবোৰে বিদ্যালয় ত্যাগ কৰি শিশু শ্ৰমিকত পৰিণত হৈছে ৷ আমি যদি তথ্য গোটাব পাৰো তেনেহ’লে আমি পৰিকল্পিতভাৱে তেনে শিশু সকলক পুনৰ বিদ্যালয়লৈ উভতাই আনিব পাৰো ৷
চি বি এছ ই আৰু ৰাজ্যিক বৰ্ডবোৰে পৰীক্ষা সমূহ স্থগিত কৰিছে ৷ ইয়াৰ পৰিণতিবোৰ কেনে ধৰণৰ হ’ব ?
দশম মানৰ পৰীক্ষা বাতিল কৰা আৰু দ্বাদশৰ পৰীক্ষা স্থগিত কৰাটো যুক্তিসংগত ৷ দৰাচলতে যোৱাটো বৰ্ষত দ্বাদশৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰী সকলে কেৱল অনলাইন শ্ৰেণী সমূহৰ যোগেদিহে পাঠদান গ্ৰহণ কৰিছিল ৷ সেয়ে পৰীক্ষাবোৰো অনলাইনতেই পাতিব পাৰি ৷ ইয়াৰ কোনোটোৱেই অসম্ভৱ নহয় ৷ যি সকল শিশুক ডিজিটেল আহিলাৰ প্ৰয়োজন আছে তেওঁলোকৰ বাবে অস্থায়ী ভিত্তিত তেনে সজুলি স্থাপন কৰিব পৰা যায় ৷ বৰ্তমান বহুতো বিশ্ববিদ্যালয়ে প্ৰথম বৰ্ষৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰী সকলৰ বাবে অনলাইন যোগেদিয়েই পৰীক্ষা পৰিচালনা কৰিছে ৷