সামগ্ৰিক বিকাশ, সুশান আৰু সাধাৰণ নাগৰিকক সবল কৰি তুলাত ‘ডিজিটেল ইণ্ডিয়া’ৰ সফলতাই ডিজিটেল প্ৰযুক্তিবিদ্যাৰ সুবিধা লোৱাৰ ক্ষেত্ৰত নতুন বিশ্ব মানদণ্ডৰ সূচনা কৰিছে ৷ কেইবছৰমানৰ আগলৈকে যি ডিজিটেল প্ৰযুক্তি একমাত্ৰ সমৃদ্ধিশালী শ্ৰেণীটোৰ বিলাসিতাৰ আহিলা হিচাপে পৰিচিতি আছিল বৰ্তমান সেই ডিজিটেল প্ৰযুক্তিয়েই সৰ্বসাধাৰণৰ সহজলভ্য আহিলা হৈ পৰিছে ৷ দ্ৰুত গতিত সলনি হৈ থকা প্ৰযুক্তিবিদ্যাত সাম্ভাৱ্য প্ৰত্যাহ্বান সমূহেৰে মোকাবিলা কৰিব পৰাকৈ ধাৰাবাহিক বিবৰ্তিত ব্যৱস্থা তথা খৰতকীয়া আৰু পৰ্যাপ্ত নিয়ামক প্ৰতিক্ৰিয়া আৰু বিল্ডিং কেপাছিটিৰ প্ৰয়োজন ৷ “আৰ্টিফিছিয়েল ইন্টেলিজেঞ্চ”ৰ আগমন অকল এক ক্ৰমবৰ্দ্ধমান পৰিৱৰ্তনেই নহয় বৰঞ্চ ই প্ৰযুক্তিবিদ্যাৰ পটভূমিত এক প্ৰধান দৃষ্টান্তমূলক পৰিৱৰ্তনো; যাক মানৱ সভ্যতাৰ সৰ্বাংগীণ উন্নয়নৰ ক্ষেত্ৰখনত অন্যতম আহিলা হিচাপে গ্ৰহণ কৰা উচিত ৷
“আৰ্টিফিছিয়েল ইন্টেলিজেঞ্চ” ব্যৱস্থাত তথ্য হ’ল প্ৰধান “বিল্ডিং ব্লক”৷ ৭০০ মিলিয়ন ইন্টাৰনেট ছাবস্ক্ৰাইবাৰ, ১.২১ বিলিয়ন ম’বাইল ফোন ব্যৱহাৰকাৰী আৰু ১.২৬ বিলিয়নখন আধাৰ কাৰ্ডৰ গৰাকী থকা ভাৰতবৰ্ষত প্ৰতিদিনে এক বুজন সংখ্যক তথ্যৰ উৎপন্ন হয় ৷ ভাৰতবৰ্ষত সমগ্ৰ বিশ্বৰে কেইটামান প্ৰমূখ ইন্টাৰনেট কোম্পেনীৰ বৃহত্তম উপভোক্তাকাৰী আছে ৷ ইতিমধ্যে বিশ্বত নিজৰ দক্ষতা প্ৰমাণ কৰা ভাৰতৰ আই টি ক্ষেত্ৰখনে সুদক্ষ আৰু সক্ষম মানৱ সম্পদৰ সহজলভ্যতা সুনিশ্চিত কৰিছে ৷ প্ৰধান মন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীৰ নেতৃত্বত ভাৰতবৰ্ষ এক আৰ্টিফিছিয়েল ইন্টেলিজেঞ্চ বিপ্লৱৰ দিশে আগুৱাইছে ৷ এইখিনিতে উল্লেখযোগ্য যে প্ৰধান মন্ত্ৰী গৰাকীয়ে সদায়েই নাগৰিকসকলৰ জীৱন ধাৰণৰ মানদণ্ড উন্নত কৰাৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰযুক্তিবিদ্যাৰ ব্যৱহাৰৰ উদগনি দি আহিছে ৷
২০১৮ চনত ভাৰত চৰকাৰে “নেশ্বনেল এ আই ষ্ট্ৰেটেজী” প্ৰকাশ কৰিছিল ৷ তেতিয়াৰে পৰাই ইলেক্ট্ৰনিকছ আৰু তথ্য প্ৰযুক্তি মন্ত্রালয়ে এক শক্তিশালী এ আই ইক’ছিষ্টেম বিকাশৰ বাবে ভালেসংখ্যক উদ্যোগ গ্ৰহণ কৰিছে ৷ চৰকাৰী বিভাগবোৰত “এক্সপাৰ্ট ডাটা এনালাইটিকছ” সেৱাৰ সুবিধা আগবঢ়াবলৈ “ছেন্টাৰ অৱ এক্সিলেন্ট ইন ডাটা এনালাইটিক্স” (চি ই ডি এ) স্থাপন কৰা হৈছিল ৷ আইটি উদ্যোগৰ সহযোগত বেংগালুৰু, গান্ধীনগৰ, গুৰুগ্ৰাম আৰু ৱিজাগত ছেন্টাৰছ অৱ এক্সিলেঞ্চ স্থাপন কৰা হৈছে ৷ য’ত বৰ্তমানলৈকে ১১৩ টা ষ্টাৰ্টআপক প্ৰস্ফুতিত কৰি তুলা হৈছে, ৫৬ টাকৈ বৌদ্ধিক সম্পত্তিৰ উৎপন্ন কৰা হৈছে আৰু ৫৬ টা ক্ষেত্ৰভিত্তিক সমাধানৰ বিকাশ সাধন সম্পন্ন কৰা হৈছে ৷ চাৰি লক্ষাধিক পেছাদাৰীক লাভৱান্বিত কৰি তোলাৰ লক্ষ্যৰে উদীয়মান প্ৰযুক্তিবিদ্যাত তথা ন কৰ্মক্ষেত্ৰত পেছাদাৰীসকলক দক্ষতা তথা পুনৰ দক্ষতা প্ৰদান কৰাৰ উদ্দেশ্যে “ফিউছাৰ স্কিলছ প্ৰাইম”ৰ অনলাইন ক্ষমতা বৃদ্ধিৰ প্লেটফৰ্মৰ আৰম্ভণি কৰা হৈছে ৷ এ আইত সহযোগিতা আৰু জ্ঞানৰ আদান প্ৰদানৰ বাবে ৱান ষ্টপ ডিজিটেল প্লেটফৰ্ম হিচাপে নেশ্বনেল আৰ্টিফিছিয়েল ইন্টেলিজেঞ্চ পৰ্টেল উন্মোচন কৰা হৈছে ৷ কেন্দ্ৰীয় মন্ত্ৰীমণ্ডলৰ পৰা অনুমোদন পোৱাৰ পাচতেই অতি শীঘ্ৰেই ইলেক্ট্ৰনিক্স আৰু তথ্য প্ৰযুক্তিবিদ্যা মন্ত্ৰালয়ৰ দাৰা আৰ্টিফিছিয়েল ইন্টেলিজেঞ্চৰ বিষয়ে ৰাষ্ট্ৰীয় কাৰ্যসূচী গ্রহণ কৰা হ’ব ৷
আধাৰ, ইউ পি আই, জি এছ টি এন আৰু জি ই এমৰ পৰা পোৱা অভিজ্ঞতাৰ ফলস্বৰূপে চৰকাৰে স্বাস্থ্য, কৃষি, সংসাধন, ভাষা অনুবাদ ইত্যাদিৰ ক্ষেত্ৰত ৰাজহুৱা ডিজিটেল প্লেটফৰ্ম স্থাপন কৰাত উৎসাহ যোগোৱাৰ সিদ্ধান্ত গ্ৰহণ কৰিছে ৷ ২০২০ চনৰ স্বাধীনতা দিৱসৰ দিনা প্ৰধান মন্ত্ৰীৰ দাৰা ঘোষিত হোৱা ৰাষ্ট্ৰীয় ডিজিটেল স্বাস্থ্য মিশ্বনৰ জৰিয়তে স্বাস্থ্য ক্ষেত্ৰত ৰাজহুৱা ডিজিটেল প্লেটফৰ্মৰ কৰ্মসূচীৰ আৰম্ভণি কৰা হৈছে ৷ বৈদ্যুতিন আৰু তথ্য প্ৰযুক্তিবিদ্যা মন্ত্ৰালয়ে শিক্ষা প্ৰতিষ্ঠানবোৰ, গৱেষণা প্ৰতিষ্ঠানবোৰ, শিল্প তথা ষ্টাৰ্টআপৰ সহযোগত এক আৰ্টিফিছিয়েল ইন্টেলিজেঞ্চ আধাৰিত প্ৰাকৃতিক ভাষা অনুবাদ মিশ্বনৰ বিকাশ কৰিছে আৰু ই ভাৰতীয় ভাষাসমূহত কন্ঠ সক্ষম (ভইছ এনেব্ল) ইন্টাৰনেটৰ সুবিধাটিৰ পথ সুগম কৰি তুলিব ৷ ঠিক একেদৰেই ভাৰত চৰকাৰৰ অনান্য মন্ত্ৰালয়সমূহেও শিক্ষা প্ৰতিস্থান, শিল্প প্ৰতিস্থান আৰু ষ্টাৰ্টআপসমূহৰ সহযোগত ক্ষেত্ৰভিত্তিক ৰাজহুৱা ডিজিটেল প্লেটফৰ্মসমূহ চূড়ান্ত কৰাৰ বিভিন্ন স্তৰত আছে ৷ এই প্লেটফৰ্মবোৰে নিজৰ নিজৰ ক্ষেত্ৰত এ আই আধাৰিত সেৱাসমূহ আগবঢ়াব আৰু একেসময়তে উপভুক্তাৰ তথ্য সুৰক্ষা আৰু গোপনীয়তাও পালন কৰাত দায়বদ্ধ হ’ব ৷ লগতে এই প্লেটফৰ্মসমূহে ভাৰতীয় ষ্টাৰ্টআপসমূহৰ বাবে প্ৰচূৰ পৰিমাণে সুযোগৰ সৃষ্টি কৰিব ৷
প্ৰযুক্তিবিদ্যাৰ বিকাশে একেসময়তে পৰিৱৰ্তন অনাৰ লগতে উদ্বেগৰ কাৰণো হৈ পৰিছে ৷ যিসময়ত বৃহত্তৰ পৰিমাণে কম্পিউটাৰাইজেশ্বন কৰা হৈছিল; ঠিক একেসময়তে ইয়াৰ বাবে বৃহৎ পৰিমাণে সৃষ্টি হোৱা কৰ্মহীনতা চিন্তনীয় বিষয় হৈ পৰিছিল ৷ কিন্তু ঘটনাক্ৰমে আকৌ কম্পিউটাৰ আৰু তথ্য প্ৰযুক্তিৰ ক্ষেত্ৰখন আটাইতকৈ সৰহসংখ্যক কৰ্মসংস্থাপন সৃষ্টি কৰা ক্ষেত্ৰসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম হৈ পৰিল ৷ ঠিক একেদৰেই আৰ্টিফিছিয়েল ইন্টেলিজেঞ্চৰ আগমনে বৰ্তমানৰ বহু সংখ্যকৰ চাকৰি কাঢ়ি নিব ৷ কিন্তু একেসময়তে বহু নতুন কৰ্মসংস্থাপনৰো সৃষ্টি কৰিব ৷ বিশ্ব সমূদায়ে এই ৰূপান্তৰ কাৰ্যকৰিভাৱে পৰিচালনা কৰিব লাগিব যাতে ই সমাজত বৈষম্যক আৰু বঢ়াই নুতোলে ৷ “ফিউছাৰ স্কিলছ প্ৰাইম”ৰ দৰে উদ্যোগবোৰৰ জৰিয়তে ভাৰতবৰ্ষই ইতিমধ্যেই নিজৰ কৰ্মশক্তিক ভৱিষ্যতৰ আইটি ক্ষেত্ৰখনৰ কৰ্ম ভূমিকাসমূহৰ লগত খাপ খাব পৰাকৈ পুনৰ দক্ষতা প্ৰদান কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিছে ৷ সামাজিক সৱলিকৰণৰ ক্ষেত্ৰত দায়বদ্ধ এ আইৰ বিষয়ে থকা ভাৰতীয় দৃষ্টিকোণে এ আইৰ জৰিয়তে সৰ্বসার্ধাণৰ সামগ্ৰিক উন্নয়নৰ সুবিধা আদায় কৰিব বিচাৰে ৷ কিন্তু ইয়াৰ লগতে এ আইৰ ব্যৱস্থা আগমনৰ যোগেদি যাতে কৰ্মচাৰীসকল অযথা বহিস্কৃত নহয় তথা হাৰাশাস্তিৰ সন্মুখিন নহয় তাৰ প্ৰতিও ভাৰত চৰকাৰ সচেতন ৷
আৰ্টিফিছিয়েল ইন্টেলিজেঞ্চে বৃহত্তৰ সামাজিক সবলীকৰণক প্ৰতিনিধিত্ব কৰা উচিত ৷ বিশেষকৈ সমাজৰ পিছপৰা তথা দাৰিদ্ৰ শ্ৰেণীক সৱল কৰাত ই বিশেষ ভূমিকা পালন কৰা উচিত ৷ ইয়াক এনে এক ৰূপত বিকশিত কৰা উচিত যাতে ই আয়াসতে সৰ্বসাধৰণে সন্মুখিন হোৱা সমস্যাসমূহৰ সমাধান কৰিব পাৰে ৷ স্বাস্থ্য, কৃষি, শিক্ষা, সংসাধন আৰু ভাষাৰ দৰে ক্ষেত্ৰসমূহত আৰ্টিফিছিয়েল ইন্টেলিজেঞ্চক ব্যাপকভাৱে ব্যৱহাৰ কৰাৰ ভাৰতবৰ্ষৰ যি দৃষ্টিভংগী; সেইয়া সামাজিক সবলীকৰণ কৰাৰ ক্ষেত্ৰত এ আইৰ সুযোগ গ্ৰহণ কৰাৰ আমাৰ যি প্ৰতিশ্ৰুতি তাৰ দাৰা অনুপ্ৰাণিত ৷