ভাৰত আৰু চীনৰ সীমান্তৰ সম্পৰ্কই কৌতুহল জগাই তোলে (border relations between India and China)। পশ্চিম খণ্ডত দুয়োপক্ষৰ মাজত আগ্ৰাসন আৰু যুদ্ধংদেহী মনোভাৱ হোৱাৰ ফলত (Amid disquiet across Ladakh) বৰ্তমান সীমান্তৰ দুয়োফালে প্ৰায় এক লাখ সৈনিক নিয়োগ কৰা হৈছে যদিও চীনে বহুত বেছি গুৰুতৰ আৰু ডাঙৰ বাজি ধৰাৰ পিছতো পূৱ খণ্ডটো তুলনামূলকভাৱে শান্ত হৈ পৰিছে বুলি দাবী কৰা হৈছে (Gen Kalita says all quiet across Arunachal) ৷
অৰুণাচল প্ৰদেশৰ আঞ্জাও জিলাৰ প্ৰকৃত নিয়ন্ত্ৰণ ৰেখাৰ সমীপত অৱস্থিত কিবিথুত সাংবাদিকৰ এটা দলৰ সৈতে শেহতীয়াকৈ হোৱা এক অনানুষ্ঠানিক মত বিনিময়ত ইষ্টাৰ্ণ কমাণ্ডৰ সেনাধ্যক্ষ লেফটেনেণ্ট জেনেৰেল ৰাণা কলিতাই কয়, “ইষ্টাৰ্ণ কমাণ্ডৰ গতিশীলতা আৰু নৰ্ডাৰ্ণ কমাণ্ড (লাডাখৰ সিপাৰে) সম্পূৰ্ণ বেলেগ । ভূখণ্ড, অভিযানৰ ক্ষেত্ৰফলৰ আকাৰ, কাৰ্যকৰী গতিশীলতা আৰু অভিযানৰ উদ্দেশ্য এই সকলোবোৰ এক অদ্ভুত ধৰণে ভিন্ন হয় । এতিয়ালৈকে আমি গ্ৰাউণ্ড কমাণ্ডাৰৰ কাৰ্যকৰী পৰ্যায়ত আন্তৰিক সম্পৰ্ক স্থাপন কৰি আহিছো আৰু শেহতীয়াকৈ কোনো এলেকাত বিবাদ হোৱা নাই” (india china border relation) ৷
জেনেৰেল কলিতাই লগতে কয়, “আমাৰ আনুষ্ঠানিক পাৰস্পৰিক ক্ৰিয়া-কলাপ আৰু বিপিএমৰ দৰে ঠাইতো মতানৈক্য সমাধানৰ বাবে সুপ্ৰতিষ্ঠিত ব্যৱস্থা আছে । ইষ্টাৰ্ণ থিয়েটাৰত এল এ চিৰ কাষৰ পৰিস্থিতি সুস্থিৰ হৈ পৰিছে আৰু কোনো ডাঙৰ পৰিৱৰ্তন বা স্থিতিৰ স্পষ্ট পৰিৱৰ্তন লক্ষ্য কৰা হোৱা নাই৷ কিন্তু চীনৰ স্থিতি বিভ্ৰান্তিকৰ কাৰণ ই পূব লাডাখৰ সিপাৰে এল এ চিৰ অস্তিত্ব মানি ল’লেও অৰুণাচল প্ৰদেশক কেতিয়াও মানি লোৱা নাই যাক ই “দক্ষিণ তিব্বত” বুলি অভিহিত কৰিছে’’ ।
বিষয়টো আৰু অধিক বিভ্ৰান্তিকৰ, কাৰণ চীন আৰু ম্যানমাৰৰ মাজত মেকমোহন লাইনৰ পবিত্ৰতা চীনে মানি ল’লেও ভাৰতৰ সৈতে এই সীমা মানি নলয় । পশ্চিমৰ পৰা পূবলৈ আৰু লাডাখ, উত্তৰাখণ্ড, হিমাচল প্ৰদেশ, ছিকিম আৰু অৰুণাচল প্ৰদেশত বিস্তৃত এই ৩,৪৮৮ কিলোমিটাৰ দৈৰ্ঘৰ ভাৰত-চীন সীমান্তই হিমালয়ৰ বিশ্বৰ অন্যতম কঠিন ভূ-খণ্ডত বিস্তৃত হৈ আছে ৷ য’ত প্ৰৱেশযোগ্যতা কঠিন, অক্সিজেনৰ অভাৱ আৰু শীতকালবোৰ তিক্ততাপূৰ্ণ ।
ডাঠ জংঘল, কঠিন ভূখণ্ড আৰু ভাৰতীয় দৃষ্টিকোণৰ পৰা দূৰত্বৰ বাবে মেক মোহন লাইন এল এ চিৰ দৰে নহয় ৷ ই মুকলি, ছিদ্ৰযুক্ত আৰু অৰক্ষিত । পূব খণ্ডটো হয়তো শান্ত আছিল যদিও সীমান্তৰ ওচৰৰ আন্তঃগাঁথনি উন্নয়নৰ বাবে দুয়োপক্ষৰ সেনা নিয়োগত কোনো ধৰণৰ লেটিং কৰা হোৱা নাই ।
তেওঁ কয়, ‘‘আমি সীমান্তৰ কাষৰীয়া কাৰ্যকলাপসমূহো নিৰন্তৰভাৱে নিৰীক্ষণ কৰি আছো । আমি আমাৰ সীমান্তৰ প্ৰতিটো উন্নয়নৰ প্ৰতি সজাগ আৰু পৰ্যবেক্ষক । আমি এই সময়ছোৱাত নিজকে সম্পূৰ্ণৰূপে প্ৰস্তুত কৰিছো আৰু পূব থিয়েটাৰত যিকোনো প্ৰত্যাহ্বান/ পৰিঘটনা লাঘৱ কৰিবলৈ ভালদৰে সাজু হৈছো” ।