গুৱাহাটী, ৯ অক্টোবৰ: প্ৰশাসনীয় সংস্কাৰ সাধনৰ লক্ষ্যৰে অসম চৰকাৰে বিভিন্ন পদক্ষেপ গ্ৰহণ কৰি আহিছে যদিও বহু বিভাগ চৰম অব্যৱস্থাৰে চলি থকা অভিযোগ উঠিছে । ৰাজ্য চৰকাৰে কেবিনেটৰ জৰিয়তে ইতিমধ্যে চৰকাৰী বিভাগসমূহৰ সংস্কাৰৰ বাবে বহুকেইটা উল্লেখযোগ্য পদক্ষেপ গ্ৰহণ কৰিছে । কিন্তু তাৰ পাচতো বছৰ বছৰ ধৰি চলি অহা অব্যৱস্থা আৰু অনিয়মৰ পৰা মুক্ত হোৱা চৰকাৰী বহু বিভাগ । এই কথা আমি কোৱা নাই । এই কথা ভাৰতৰ মহানিয়ন্ত্ৰক আৰু মহাহিচাপ পৰীক্ষকৰ (কেগ) প্ৰতিবেদনত কোৱা হৈছে ।
ৰাজ্য চৰকাৰৰ দুটা গুৰুত্বপূৰ্ণ বিভাগ হৈছে পৰিবহণ বিভাগ আৰু পৰিৱেশ-বন বিভাগ । কেগৰ প্ৰতিবেদনৰ যোগেদি এই দুটা বিভাগৰ ওপৰত আলোকপাত কৰা হৈছে । এই বিভাগ দুটাত চলি থকা বিভিন্ন অব্যৱস্থাৰ বিষয়ে উল্লেখ কৰা হৈছে কেগৰ প্ৰতিবেদনত ।
পৰিবহণ বিভাগত অনিয়ম :
ৰাজ্য চৰকাৰৰ ৰাজহ সংগ্ৰহৰ অন্যতম এটা গুৰুত্বপূৰ্ণ বিভাগ হৈছে পৰিবহণ বিভাগ । জৰিমনা বিহাকে ধৰি বিভিন্ন দিশেৰে এই বিভাগটো প্ৰায়ে বিতৰ্কৰ আৱৰ্তত থাকে । বিয়াগোম এই বিভাগটোৰ ভিতৰভাগ ব্যাপক অনিয়ম আৰু অব্যৱস্থাৰে পৰিচালিত হৈ আহিছে । যাৰ বাবে বিভাগটোৱে হেৰুৱাইছে কোটি কোটি টকাৰ ৰাজহ । কেগৰ প্ৰতিবেদনত উল্লেখ কৰা অনুসৰি একাংশ জিলা পৰিবহণ বিষয়াই যান-বাহন কৰ আদায় কৰিবলৈ সময়মতে পদক্ষেপ নলয় । ফলস্বৰূপে কৰ আদায় নিদিয়াকৈয়ে পথত চলাচল কৰি আহিছে বৃহৎ সংখ্যক বাহন ।
কেগৰ অনুসন্ধানৰ অংশৰূপে ৰাজ্যৰ ৩৪ খন জিলাৰ ভিতৰৰ পাঁচজন জিলা পৰিবহণ বিষয়াৰ তথ্য পর্যালোচনা কৰা হয় । ইয়াত দেখা যায় যে বিগত ২০২০-২২ লৈ কামৰূপ, কামৰূপ মহানগৰ, মৰিগাঁও, নগাঁও, নলবাৰীত পঞ্জীয়নকৃত ২৬,২১৪ খন বাণিজ্যিক বাহনৰ গৰাকীয়ে ৮.১৬ কোটি টকা পৰিবহণ কৰ আদায় দিয়াৰ পৰা বিৰত থাকে । অথচ এই ধন তেওঁলোকে ২০১৮ৰ এপ্ৰিলৰ পৰা ২০২০ৰ মাৰ্চৰ ভিতৰত আদায় দিবলগীয়া আছিল ।
প্ৰতিবেদনত স্পষ্টভাৱে উল্লেখ কৰা হৈছে যে কৰ আদায় নিদিয়া এই বৃহৎ সংখ্যক বাণিজ্যিক বাহনৰ গৰাকীৰ পৰা জৰিমনাসহ কৰ আদায়ত কাৰ্যব্যৱস্থা লোৱাত সেই সময়ৰ জিলা পৰিবহণ বিষয়াকেইজনে হেমাহি প্ৰদৰ্শন কৰিছিল । ফলত ৮.৬১ কোটি টকা কৰৰ লগত তাৰ জৰিমনা ২.৮৫ কোটি টকা আদায় নোহোৱাকৈ ৰৈ যায় । চৰকাৰ-বিভাগক এই বিষয়টো কেগৰ পৰা অৱগত কৰা হয় যদিও ২০২৩ ফেব্ৰুৱাৰীলৈকে কোনো উত্তৰ নাপালে ।
আনহাতে কেইবা হেজাৰ বাহনৰ চলাচলৰ সক্ষমতাৰ প্ৰমাণপত্ৰৰ ম্যাদ উকলাৰ পাচতো জিলাবোৰৰ পৰিবহণ বিষয়াই সেই মতে ব্যৱস্থা গ্ৰহণ নকৰিলে । বাহনসমূহৰ চলাচলৰ সক্ষমতাৰ প্ৰমাণপত্ৰৰ ম্যাদ উকলাৰ পাচত বাহনবোৰ চিনাক্ত কৰাতো হেমাহি কৰিছিল । অথচ 'বাহন' ছফ্টৱেৰত উপলব্ধ তথ্যৰ ভিত্তিত জিলা পৰিবহণ বিষয়াসকলে তেনে বাহনবোৰ চিনাক্ত কৰিব পাৰিলেহেঁতেন । কিন্তু সেয়া নকৰাৰ উপৰি দোষী বাহনৰ গৰাকীলৈ নিয়ম অনুসৰি জাননীও জাৰি কৰা নাছিল ।
সক্ষমতাৰ প্ৰমাণপত্ৰৰ ম্যাদ উকলা বাহনসমূহৰ চলাচলে ৰাজহুৱা সুৰক্ষা বিঘ্নিত কৰাৰ লগতে পৰিৱেশো দূষিত কৰাৰ শংকা থাকে । কেগৰ প্ৰতিবেদনত কোৱা হৈছে যে পৰিবহণ বিভাগৰ প্ৰৱৰ্তন শাখাৰ কৰ্মচাৰীসকলেও বাহনসমূহ চিনাক্ত কৰি ৰাস্তাত চলাচল কৰাত ব্যৰ্থ হৈছিল । সক্ষমতাৰ প্ৰমাণপত্ৰ নবীকৰণ নকৰাৰ বাবে শেষত ১২,০৪০ খন বাণিজ্যিক বাহনৰ পৰা ৭৮.১৮ লাখ টকা পৰিদৰ্শন আৰু নবীকৰণ মাচুল আদায় কৰাত বিভাগটো ব্যর্থ হয় । তদুপৰি নবীকৰণৰ সময় পাৰ হোৱাৰ বাবে প্ৰতিদিনে ৫০ টকা পৰিমাণত ১২.৫১ কোটি টাকা অতিৰিক্ত মাচুলো আদায় কৰাত বিভাগটো ব্যর্থ হয় ।
ইপিনে আঠজন জিলা পৰিবহণ বিষয়াই ২,২৩১ খন ব্যক্তিগত চাৰিচকীয়া বাহনৰ মালিকৰ পৰা এককালীন কৰ আদায়তো ব্যর্থ হয় । ইয়াৰ ফলত ৭৭ লাখ টকাৰ জৰিমনাৰ উপৰি ৬.৩৬ কোটি টকা এককালীন কৰ আদায় নহ'ল । কেগে ২০২১ চনৰ নৱেম্বৰৰ পৰা ২০২২ চনৰ ছেপ্টেম্বৰৰ ভিতৰত ‘বাহন' ছফ্টৱেৰৰ সহায়ত নমুনা হিচাপত আঠটা জিলা পৰিবহণ বিষয়াৰ কাৰ্যালয়ৰ আওতাত পৰা এককালীন কৰ পৰিশোধকাৰীৰ তথ্য বিশ্লেষণ কৰিছিল ।