ਕਿੰਨਾ ਕੁ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹੈ ਮੰਕੀਪੌਕਸ? ਲੱਛਣਾਂ ਬਾਰੇ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ!

ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਵਿੱਚ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਲਾਗ ਵਧਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਯੂਰਪ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ। ਮਾਹਿਰ ਹੈਰਾਨ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਬੀਮਾਰੀ ਅਫਰੀਕਾ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕਿਵੇਂ ਪਹੁੰਚ ਗਈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਯੂਰਪੀਅਨ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਨਾਗਰਿਕ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਫਰੀਕੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਏ ਸਨ। ਜਾਣੋ ਇਸ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਸਵਾਲ ਅਤੇ ਜਵਾਬ

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਯੂਰਪੀਅਨ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਸਿਹਤ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਦੇ ਕਈ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਰੀਜ਼ ਨੌਜਵਾਨ ਹਨ। ਹੈਰਾਨੀ ਦੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਅਜੇ ਤੱਕ ਅਫਰੀਕੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਹੀਂ ਪਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਪਰ ਹੁਣ ਅਜਿਹੇ ਲੋਕ ਵੀ ਇਸ ਦੀ ਲਪੇਟ 'ਚ ਆ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਦੇ ਅਫਰੀਕਾ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਿਹਤ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੇ ਸੰਕਰਮਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੈ।

ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਕੀ ਹੈ?: ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਇੱਕ ਵਾਇਰਸ ਹੈ ਜੋ ਜੰਗਲੀ ਜਾਨਵਰਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਚੂਹਿਆਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਈਮੇਟਸ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਇਨਸਾਨ ਵੀ ਇਸ ਨਾਲ ਸੰਕਰਮਿਤ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਾਮਲੇ ਮੱਧ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਦੇਖੇ ਗਏ ਹਨ, ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਸਥਾਨਕ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੀ ਪਛਾਣ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1958 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਖੋਜ ਬਾਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਚੇਚਕ ਵਰਗੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਦੋ ਪ੍ਰਕੋਪ ਸਨ, ਇਸ ਲਈ ਇਸਨੂੰ ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਕੇਸ 1970 ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਕਾਂਗੋ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਇੱਕ 9 ਸਾਲ ਦਾ ਬੱਚਾ ਇਸ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਇਆ ਸੀ।

ਲੱਛਣ ਕੀ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਇਲਾਜ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ?: ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਇੱਕੋ ਵਾਇਰਸ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਮੈਂਬਰ ਚੇਚਕ ਹੈ। ਚੇਚਕ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਇਸ ਦੇ ਲੱਛਣ ਹਲਕੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਬੁਖਾਰ, ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਦਰਦ, ਠੰਢ ਅਤੇ ਥਕਾਵਟ ਦੇ ਲੱਛਣ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਗੰਭੀਰ ਰੂਪ ਨਾਲ ਸੰਕਰਮਿਤ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਅਤੇ ਹੱਥਾਂ 'ਤੇ ਧੱਫੜ ਅਤੇ ਜ਼ਖਮ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਰੀਰ ਦੇ ਦੂਜੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੰਜ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਤੱਕ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਵਿੱਚ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਠੀਕ ਹੋਣ ਵਿੱਚ ਦੋ ਤੋਂ ਚਾਰ ਹਫ਼ਤੇ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਵੇਂ ਇਸ ਦੇ ਲੱਛਣ ਗੰਭੀਰ ਨਾ ਹੋਣ ਪਰ ਮੰਕੀਪੌਕਸ 10 ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਲਈ ਘਾਤਕ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਬੀਮਾਰੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਖਤਰਨਾਕ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਚੇਚਕ ਦੇ ਟੀਕੇ ਅਕਸਰ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਏ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਟੀਕੇ ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਪਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਇਸਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਐਂਟੀਵਾਇਰਲ ਦਵਾਈਆਂ ਵੀ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਯੂਰਪੀਅਨ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਡਿਜ਼ੀਜ਼ ਪ੍ਰੀਵੈਨਸ਼ਨ ਐਂਡ ਕੰਟਰੋਲ ਨੇ ਸਾਰੇ ਸ਼ੱਕੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਅਲੱਗ-ਥਲੱਗ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉੱਚ-ਜੋਖਮ ਵਾਲੇ ਸੰਪਰਕਾਂ ਨੂੰ ਚੇਚਕ ਦਾ ਟੀਕਾ ਦੇਣ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ।

ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਦੇ ਕਿੰਨੇ ਕੇਸ ਹੁੰਦੇ ਹਨ?: ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ (ਡਬਲਯੂ.ਐਚ.ਓ.) ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਹੈ ਕਿ ਲਗਭਗ 12 ਅਫਰੀਕੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਦੀ ਲਾਗ ਦੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਕਾਂਗੋ ਵਿੱਚ, ਹਰ ਸਾਲ ਲਗਭਗ 6,000 ਕੇਸਾਂ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਨਾਈਜੀਰੀਆ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ ਲਗਭਗ 3,000 ਕੇਸ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਸਿਹਤ ਨਿਗਰਾਨੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀਆਂ ਖਾਮੀਆਂ ਕਾਰਨ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸੰਕਰਮਿਤ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ।

ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਘੱਟ ਹੀ ਦੇਖੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਹਾਲ ਹੀ 'ਚ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਟੇਨ 'ਚ ਇਹ ਮਾਮਲਾ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ। ਅਧਿਐਨ ਤੋਂ ਇਹ ਗੱਲ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦਾ ਸੰਕਰਮਣ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਉਦੋਂ ਹੋਇਆ ਜਦੋਂ ਉਥੋਂ ਦੇ ਲੋਕ ਜਾਂ ਤਾਂ ਅਫਰੀਕੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਗਏ ਜਾਂ ਫਿਰ ਉੱਥੋਂ ਦੇ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਸਨ। 2003 ਵਿੱਚ, ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਛੇ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ 47 ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਬਾਂਦਰਪੌਕਸ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਫਿਰ ਘਾਨਾ ਤੋਂ ਲਿਆਂਦੇ ਗਏ ਛੋਟੇ ਥਣਧਾਰੀ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਕੋਲ ਇੱਕ ਪਾਲਤੂ ਕੁੱਤਾ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲਦੀ ਸੀ।

ਇਹਨਾਂ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕੀ ਵੱਖਰਾ ਹੈ?: ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਹੈ ਜਦੋਂ ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਉਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਿਹੜੇ ਅਫਰੀਕਾ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ, ਬ੍ਰਿਟੇਨ, ਇਟਲੀ, ਪੁਰਤਗਾਲ, ਸਪੇਨ ਅਤੇ ਸਵੀਡਨ ਵਿੱਚ ਲਾਗ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਾਮਲੇ ਮਰਦਾਂ ਵਿੱਚ ਸੈਕਸ ਕਰਨ ਦੇ ਕਾਰਨ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ। ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੀ ਸਿਹਤ ਸੁਰੱਖਿਆ ਏਜੰਸੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸਾਰੇ ਮਾਮਲੇ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਪਰ ਇਸ ਦਾ ਸੰਚਾਰ ਕਈ ਮਾਧਿਅਮਾਂ ਰਾਹੀਂ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਪੁਰਤਗਾਲ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਜਿਨਸੀ ਸਿਹਤ ਕਲੀਨਿਕ ਵਿੱਚ ਲਾਗ ਦਾ ਇੱਕ ਮਾਮਲਾ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਮਰਦਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜਣਨ ਅੰਗਾਂ 'ਤੇ ਜ਼ਖਮਾਂ ਲਈ ਮਦਦ ਮੰਗੀ ਸੀ। ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ, ਯੂਐਸ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਵਿੱਚ ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਪੀੜਤਾ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਕੈਨੇਡਾ ਗਈ ਸੀ। ਫਿਲਹਾਲ, ਸਿਹਤ ਅਧਿਕਾਰੀ ਲਾਗ ਦੇ ਸੰਭਾਵਿਤ ਕਾਰਨਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।

ਕੀ ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਸੈਕਸ ਦੁਆਰਾ ਫੈਲਦਾ ਹੈ?: ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿ ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਸੈਕਸ ਕਾਰਨ ਵੀ ਫੈਲ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਦਾ ਕੋਈ ਠੋਸ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਸੰਕਰਮਿਤ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸਰੀਰ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੱਪੜਿਆਂ ਜਾਂ ਬੈੱਡਸ਼ੀਟਾਂ ਤੋਂ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲੇ ਤਰਲ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਨਾਲ ਫੈਲਦੀ ਹੈ। ਇੰਪੀਰੀਅਲ ਕਾਲਜ ਲੰਡਨ ਦੇ ਇੱਕ ਵਾਇਰਲੋਜਿਸਟ ਮਾਈਕਲ ਸਕਿਨਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਨਾ ਅਜੇ ਬਹੁਤ ਜਲਦੀ ਹੈ ਕਿ ਯੂਕੇ ਵਿੱਚ ਮਰਦ ਕਿਵੇਂ ਸੰਕਰਮਿਤ ਹੋਏ। ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਿਨਸੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਗੂੜ੍ਹਾ ਸੰਪਰਕ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਸੰਕਰਮਿਤ ਵਿਅਕਤੀ ਨਾਲ ਸੰਭੋਗ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਰੋਗ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਕਾਲਜ ਲੰਡਨ ਦੇ ਫ੍ਰੈਂਕੋਇਸ ਬੈਲੌਕਸ ਨੇ ਵੀ ਮੰਨਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਸੈਕਸ ਕਾਰਨ ਫੈਲ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਕੀ ਵਿਟਾਮਿਨ ਡੀ ਪ੍ਰਜਨਨ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ?