ਜੇਕਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਹਾਦਸਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਜ਼ੀਰੋ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਲੋਕ ਬੀਮਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਪਾਲਿਸੀ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕਰ ਸਕਣ। ਅੱਜ ਦੀ ਨਵੀਂ ਹਵਾ ਅਜਿਹੀ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਆਪਣੀ ਬਿਹਤਰੀ ਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਲਈ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਿਸਦੇ ਲਈ ਉਹ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਬਦਲ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਵੇਂ ਰਿਵਾਜ ਅਪਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਬਾਂਝਪਨ, ਸ਼ੁਕਰਾਣੂ ਤੇ ਓਲੀਗੋਸਪਰਮਿਆ ਸਮੇਤ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਮਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਆਉਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਪਤਾ ਨਾ ਲੱਗਣ ਕਾਰਨ ਗੰਭੀਰ ਰੂਪ ਧਾਰ ਲੈਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਜਿਹੜੀਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗ੍ਰਹਿਸਤ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਅਜਿਹੇ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨਾ ਚੰਗਾ ਹੋਵੇਗਾ ਜੇਕਰ ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕਾਰਨ ਜਿਵੇਂ ਹਾਰਮੋਨਲ ਅਸੰਤੁਲਨ, ਕੋਈ ਬਿਮਾਰੀ, ਸੱਟ ਲੱਗਣ, ਜਿਨਸੀ ਨਪੁੰਸਕਤਾ, ਗੰਭੀਰ ਤੇ ਪੁਰਾਣੀ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ- ਸ਼ੂਗਰ, ਉੱਚ ਤਾਪਮਾਨ ਦਾ ਕੰਮ, ਜੈਨੇਟਿਕ ਕਾਰਨ, ਐਕਸ-ਰੇ ਜਾਂ ਉਦਯੋਗਿਕ ਕਾਰਕਾਂ ਜਿਵੇਂ ਰਸਾਇਣ ਆਦਿ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਕੁਦਰਤੀ ਕਾਰਕਾਂ ਕਾਰਨ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਬਾਂਝਪਨ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਸ਼ੁਕਰਾਣੂਆਂ ਦੀ ਘਾਟ ਜਾਂ ਅਜ਼ੋਸਪਰਕਿਆ ਤਕਨੀਕੀ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਓਲੀਗੋਸਪਰਮਿਆ ਦੇ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਓਲੀਗੋਸਪਰਮਿਆ ਮਰਦਾਂ ਵਿੱਚ ਉਪ-ਬ੍ਰੀਡਿੰਗ ਜਾਂ ਬਾਂਝਪਨ ਦਾ ਬਹੁਤ ਆਮ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਓਲੀਗੋਸਪਰਮਿਆ ਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕੀ ਇਸ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਈਟੀਵੀ ਭਾਰਤ ਸੁੱਖੀਭਾਵਾ ਦੀ ਟੀਮ ਨੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਐਂਡਰੋਲੋਜਿਸਟ ਡਾ. ਰਾਹੁਲ ਰੈਡੀ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਓਲੀਗੋਸਪਰਮਿਆ ਕੀ ਹੈ
ਓਲੀਗੋਸਪਰਮਿਆ ਜਾਂ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂਆਂ ਦੀ ਘਾਟ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਸੈਕਸ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਮਰਦਾਂ ਦੇ ਲਿੰਗ ਤੋਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਵੀਰਜ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂਆਂ ਦੀ ਘਾਟ। ਘੱਟ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਭਾਵ ਲੋਅ ਸਪਰਮ ਕਾਊਂਟ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਓਲੀਗੋਸਪਰਮਿਆ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਨਾਲ ਗਰਭ ਧਾਰਨ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਲੱਗ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਔਰਤ ਸਾਥੀ ਦੇ ਅੰਡੇ ਦੇ ਗਰੱਭਧਾਰਣ ਕਰਨ ਦੇ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਘਟਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕੁਝ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਨੂੰ ਰੋਕ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਆਦਮੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਉਹ ਪਿਤਾ ਬਣਨ ਦੇ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਸਧਾਰਣ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਕਿੰਨੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ
ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਦੇ ਵੀਰਜ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਆਮ ਤੌਰ ਉੱਤੇ 15 ਮਿਲੀਅਨ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 200 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂ ਪ੍ਰਤੀ ਮਿਲੀਲੀਟਰ (ਐਮ ਐਲ) ਤੱਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਜੇ ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਦੇ ਇੱਕ ਮਿਲੀਲੀਟਰ ਵੀਰਜ ਵਿੱਚ 15 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਘੱਟ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਘੱਟ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂਆਂ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ।
ਘੱਟ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂ ਦੇ ਲੱਛਣ
ਸ਼ੁਕਰਾਣੂਆਂ ਦੀ ਘਾਟ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਲੱਛਣ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਮਰਦ ਬੱਚਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ ਹੈ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਦੇ ਕੋਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਲੱਛਣ ਜਾਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਸੰਕੇਤ ਦਿਖਾਈ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ। ਕੁਝ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹਾਰਮੋਨਸ ਵਿੱਚ ਅਸੰਤੁਲਨਤਾ, ਫ਼ੈਲੀ ਹੋਈ ਟੈਸਟਿਕੂਲਰ ਨਾੜੀ ਜਾਂ ਇੱਕ ਵਿਗਾੜ ਜੋ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂ ਦੇ ਲੰਘਣ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਸੰਭਾਵਤ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਚਿਤਾਵਨੀ ਦੇ ਸੰਕੇਤਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਸ਼ੁਕਰਾਣੂਆਂ ਦੀ ਘਾਟ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ
ਜਿਨਸੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ:-
1. ਕਾਮ ਇੱਛਾ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਜਾਂ ਨਪੁੰਸਕਤਾ
2. ਅੰਡਕੋਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਦਰਦ, ਸੋਜ ਜਾਂ ਗੱਠ ਦਾ ਹੋਣਾ
3. ਸ਼ਰੀਰ ਦੇ ਵਾਲਾਂ ਦਾ ਘੱਟ ਹੋਣਾ ਜਾਂ ਕ੍ਰੋਮੋਸੋਮ ਜਾਂ ਹਾਰਮੋਨਸ ਦੀ ਅਸਮਾਨਤਾ ਵੀ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂਆਂ ਦੀ ਕਮੀ ਦੇ ਲੱਛਣ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਸ਼ੁਕਰਾਣੂਆਂ ਦੀ ਕਮੀ ਦੇ ਕੀ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ
ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਪੁਰਸ਼ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਜਣਨ ਸਥਿਤੀ ਤੋਂ ਅਣਜਾਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਔਰਤ ਗਰਭਵਤੀ ਨਾ ਹੋ ਜਾਵੇ। ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਉਹ ਹਨੇਰੇ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਾਰਨ ਅਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ਿਤ ਹੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਇੱਕ ਅਸਥਾਈ ਤਬਦੀਲੀ ਵੱਜੋਂ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਸ਼ੁਕਰਾਣੂਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਕਈ ਸਿਹਤ ਮਾਮਲਿਆਂ, ਕੁਦਰਤੀ ਕਾਰਨਾਂ ਤੇ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਕਾਰਨ ਵੀ ਘੱਟ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਸ਼ੁਕਰਾਣੂ ਬਣਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਇੱਕ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਅੰਡਕੋਸ਼ਾਂ (ਟੈਸਟਸ) ਦੇ ਨਾਲ ਹਾਈਪੋਥੈਲਮਸ ਤੇ ਪੀਟੂਟਰੀ ਗਲੈਂਡਸ ਆਮ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਅੰਗ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਸ਼ੁਕ੍ਰਾਣੂਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਘਟ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਅਕਸਰ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂਆਂ ਦੀ ਘਾਟ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਸਪੱਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਇਸਦਾ ਇਲਾਜ ਸਮੱਸਿਆ ਦੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਉੱਤੇ ਵੀ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਡਾਕਟਰੀ ਕਾਰਨ
ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੇ ਡਾਕਟਰੀ ਇਲਾਜ਼ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂਆਂ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ:
- ਵਾਰ ਵੈਰੀਕੋਸੈਲ: ਅੰਡਕੋਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਨੂੰ ਵੈਰੀਕੋਸਲ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਆਦਮੀ ਦੇ ਅੰਡਕੋਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸੋਜਸ਼ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉੁਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਬਣਨ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ।
- ਲਾਗ: ਕੁਝ ਲਾਗ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ- ਕੁਝ ਜਿਨਸੀ ਸੰਕਰਮਿਤ ਸੰਕਰਮਣ (ਕਲੈਮੀਡੀਆ, ਗੋਨੋਰੀਆ ਆਦਿ) ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਪਿਸ਼ਾਬ ਦੇ ਹੋਰ ਲਾਗ ਵੀ ਸ਼ੁਕਾਣੂਆਂ ਦੀ ਘਾਟ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ।
- ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਮਰਦ ਨੂੰ ਈਜੈਲੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
- ਟਿਊਮਰਾਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਦੇ ਲਈ ਸਰਜਰੀਠ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਜਾਂ ਕੀਮੋਥੈਰੇਪੀ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਨੂੰ ਘਟਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
- ਦਿਮਾਗ ਤੇ ਅੰਡਕੋਸ਼ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਾਰਮੋਨ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਨਿਕਾਸ ਤੇ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂ ਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ।
- ਬੀਟਾ ਬਲੌਕਰਜ਼, ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਤੇ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਵਰਗੀਆਂ ਕੁਝ ਦਵਾਈਆਂ ਪਤਲੇਪਨ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਤੇ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਨੂੰ ਘਟਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਕੁੁਦਰਤੀ ਸਬੰਧੀ ਕਾਰਨ
ਕੁਝ ਕੁਦਰਤੀ ਤੱਥਾਂ ਦੇ ਸਪੰਰਕ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਨਾਲ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂਆਂ ਦੀ ਸੰਖਿਆ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹਨ:-
- ਉਦਯੋਗਿਕ ਰਸਾਇਣ ਜਿਵੇਂ ਕਿ: ਲੀਡ, ਐਕਸ-ਰੇਅ, ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਆਦਿ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂਆਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਹੋਰ ਸਮੱਸਿਅਵਾਂ ਵੀ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
- ਅੰਡਕੋਸ਼ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਜ਼ਿਆਦਾ ਰਹਿਣਾ ਭਾਵ ਗਰਮ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਹਾਉਣਾ ਜਾਂ ਹਾਟ ਟੱਬ ਦਾ ਰੋਜਾਨਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਨਾ ਤੁਹਾਡੇ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂਆਂ ਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
- ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਸਾਈਕਲ ਚਲਾਉਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਅੰਡਕੋਸ਼ ਗਰਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਜਨਣ ਸਮਰੱਥਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਸਿਹਤ ਤੇ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ
- ਨਸ਼ੀਲੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਜਾਂ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੇ ਸੇਵਨ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਤੇ ਗੁਣਵਤਾ ਘੱਟ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
- ਸ਼ਰਾਬ ਦੇ ਸੇਵਨ ਨਾਲ ਟੈਸਟੋਸਟੀਰੋਨ ਦੇ ਪੱਧਰ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਲਿਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂਆਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
- ਸਿਗਰਟਨੌਸ਼ੀ ਨਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਈ ਵਿਕਤੀਆਂ ਦੀ ਤੁਲਣਾ ਵਿੱਚ ਸਿਗਰਟਨੌਸ਼ੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਅਵਕਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂਆਂ ਦੀ ਸੰਖਿਆ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
- ਜਿੰਮ ਵਿੱਚ ਲਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸਟੀਰੌਡ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਵੀ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ।
- ਜੇਕਰ ਤਣਾਅ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਤੁਹਾਡੇ ਸ਼ੁਕਾਣੂ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਕੁਝ ਹਾਰਮੋਨਸ ਨੂੰ ਅਸੰਤੁਲਣ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
- ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦਾ ਭਾਰ ਵੀ ਇੱਕ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਹਾਰਮੋਨ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਲਿਆ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਮਰਦਾਂ ਦੀ ਬੱਚੇ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਘੱਟ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
