ਚੇਨਈ: ਚੰਦਰਯਾਨ-2 ਨੇ ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਚੱਕਰ ਕੱਟਦਿਆਂ ਇੱਕ ਸਾਲ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਚੰਦਰਮਾ ਧਰਤੀ ਦੇ ਮੁੱਖਲੇ ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕੜੀ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਤੱਥ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਹੁਣ ਤੱਕ ਛੇੜਛਾੜ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਚੰਦ ਉੱਤੇ ਕਈ ਅਭਿਆਨਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਇਸ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਕਈ ਅਜਿਹੇ ਸਵਾਲ ਹਨ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਵਾਬ ਹੁਣ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਚੰਦ ਦੇ ਢਾਚੇ ਦੇ ਭਿੰਨਤਾ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਤੇ ਉਤਪਤੀ ਤੇ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਲਗਾਤਾਰ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ।
ਚੰਦਰਯਾਨ-1 ਦੁਆਰਾ ਚੰਦਰਮਾ ਉੱਤੇ ਪਾਣੀ ਤੇ ਬਰਫ਼ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਬਾਰੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮਿਲੀ ਸੀ। ਜੋ ਚੰਦਰਮਾ ਉੱਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਅਸਲ ਉਤਪਤੀ ਤੇ ਉਪਲਬਧਤਾ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਅਧਿਐਨਾਂ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਇਸਰੋ ਨੇ ਇੱਕ ਟਵੀਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਨੇ ਚੰਦਰਮਾ ਬਾਰੇ ਵਧੇਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ 22 ਜੁਲਾਈ 2019 ਨੂੰ ਚੰਦਰਯਾਨ-2 ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਸੀ। 20 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਚੰਦਰਯਾਨ -2 ਨੂੰ ਲੂਨਰ ਆਰਬਿਟ ਵਿੱੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਸੀ।
ਹਾਲਾਂਕਿ ਓਰਵਿਟਰ ਦੇ ਸਾਫ਼ਟ-ਲੈਂਡਿੰਗ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਸਫਲ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਪਰ ਓਰਵਿਟਰ ਨੂੰ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਲੂਨਰ ਆਰਬਿਟ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦਾਖ਼ਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਆਰਬਿਟਰ ਵਿੱਚ ਅੱਠ ਵਿਗਿਆਨਕ ਯੰਤਰ ਸਨ।
ਆਰਬਿਟਰ ਨੇ ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਚਾਰਾਂ ਤੇ 4400 ਤੋਂ ਵੱਧ ਚੱਕਰ ਪੂਰੇ ਕੀਤੀ ਤੇ ਸਾਰੇ ਯੰਤਰ ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਆਰਬਿਟਰ ਪੇਲੋਡ ਨੇ ਆਰਗਨ -40 ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾ ਲਿਆ ਹੈ। ਇਸਰੋ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਚੱਕਰ ਲਗਾਉਣ ਵਾਲੇ ਆਰਬਿਟਰ ਨੇ ਲਗਭਗ 100 ਕਿੱਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਉਚਾਈ ਤੋਂ ਆਰਗਨ -40 ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਹੈ। ਇਸਰੋ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਆਰਗਨ -40 ਨੋਬਲ ਗੈਸ ਆਰਗਨ ਦਾ ਇੱਕ ਆਈਸੋਟੋਪ ਹੈ। ਆਰਗਨ ਗੈਸ ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡਲ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹਿੱਸਾ ਹੈ।
ਮਿਸ਼ਨ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਤੇ ਆਪ੍ਰੇ਼ਸ਼ਨ
ਚੰਦਰਯਾਨ -2 ਸਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਉਪ-ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। 24 ਸਤੰਬਰ 2019 ਨੂੰ ਚੰਦਰਯਾਨ -2 ਦੇ ਲੂਨਰ ਆਰਬਿਟਰ ਚੰਦਰਮਾ ਦਾ ਚੱਕਰ ਲਗਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੁਣ ਤੱਕ 17 ਆਰਬਿਟ ਮੇਨਟਿਨੈਂਸ (ਓ.ਐੱਮ.) ਕੀਤੀ ਜਾ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਚੰਦਰਯਾਨ -2 ਵਿੱਚ ਇੰਨਾਂ ਤੇਲ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸੱਤ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਪੁਲਾੜ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਚੰਦਰਯਾਨ -2 ਜਨਤਕ ਅੰਕੜੇ ਜਾਰੀ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਹੈ।
ਚੰਦਰਯਾਨ -2 ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸਾਲ ਦੇ ਸੰਖੇਪ ਭੁਗਤਾਨ ਦੇ ਇੰਨ-ਆਰਬਿਟ ਡਿਸਪਲੇਅ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਚੰਦ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਦੀ ਆਪਣੀ ਯੋਗਤਾ ਨੂੰ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਢੰਗ ਨਾਲ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।
