ਕਾਬੁਲ: ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਦੋ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਚੱਲ ਰਹੀ ਜੰਗ ਤੋਂ ਅਮਰੀਕੀ ਅਤੇ ਨਾਟੋ ਫੌਜਾਂ ਦੀ ਰਸਮੀ ਵਾਪਸੀ ਤੋਂ ਕੁਝ ਹਫਤੇ ਪਹਿਲਾਂ, ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਪੂਰੇ ਦੱਖਣੀ ਹਿੱਸੇ ਦਾ ਕੰਟਰੋਲ ਆਪਣੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆ। ਚਾਰ ਹੋਰ ਸੂਬਿਆਂ ਦੀਆਂ ਰਾਜਧਾਨੀਆਂ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਅਤੇ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਕਾਬੁਲ ਵੱਲ ਵਧਿਆ।
ਪਿਛਲੇ 24 ਘੰਟਿਆਂ ਵਿੱਚ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਦੂਜੇ ਅਤੇ ਤੀਜੇ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰ - ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਹੇਰਾਤ ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਕੰਧਾਰ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੇਲਮੰਦ ਪ੍ਰਾਂਤ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਲਸ਼ਕਰਗਾਹ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ। ਤਕਰੀਬਨ ਦੋ ਦਹਾਕਿਆਂ ਦੀ ਲੜਾਈ ਦੌਰਾਨ ਹੇਲਮੰਡ ਵਿੱਚ ਸੈਂਕੜੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸੈਨਿਕ ਮਾਰੇ ਗਏ।
ਦੱਖਣੀ ਖੇਤਰ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ੇ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ 34 ਸੂਬਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਅੱਧੇ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀਆਂ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਅਮਰੀਕਾ ਕੁਝ ਹਫਤਿਆਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਆਖਰੀ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਬੁਲਾਉਣ ਵਾਲਾ ਹੈ, ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਦੋ-ਤਿਹਾਈ ਤੋਂ ਵੱਧ ਖੇਤਰ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ।
ਕਾਬੁਲ ਦੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਲੋਗਰ ਪ੍ਰਾਂਤ ਵਿੱਚ ਵੀ ਤਾਲਿਬਾਨ ਅੱਗੇ ਵਧ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਨੇ ਸੂਬਾਈ ਰਾਜਧਾਨੀ ਪੁਲੀ-ਏ-ਅਲੀਮ ਵਿੱਚ ਪੁਲਿਸ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਇੱਕ ਨੇੜਲੀ ਜੇਲ੍ਹ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਕਾਬੁਲ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 80 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ।
ਹਾਲਾਂਕਿ ਕਾਬੁਲ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਹੋਰ ਥਾਵਾਂ ’ਤੇ ਅਤੇ ਨੁਕਸਾਨ ਲੜਾਈ ਨੇ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੀ ਪਕੜ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਤਾਜ਼ਾ ਅਮਰੀਕੀ ਫੌਜੀ ਖੁਫੀਆ ਮੁਲਾਂਕਣ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਕਿ ਕਾਬੁਲ 30 ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਵਿਦਰੋਹੀਆਂ ਦੇ ਦਬਾਅ ਹੇਠ ਆ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਮੌਜੂਦਾ ਰੁਖ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ ਤਾਂ ਤਾਲਿਬਾਨ ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਪੂਰਾ ਕੰਟਰੋਲ ਹਾਸਲ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਇਸ ਰਫਤਾਰ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਿਆ, ਤਾਂ ਅਫਗਾਨ ਸਰਕਾਰ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪਿੱਛੇ ਹੱਟਣ ਅਤੇ ਰਾਜਧਾਨੀ ਅਤੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਕੱਟੜਪੰਥੀ ਸਮੂਹ ਨੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਹੇਲਮੰਡ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਰੂਜ਼ਗਾਨ ਅਤੇ ਜ਼ਾਬੁਲ ਸੂਬਿਆਂ ਦੀਆਂ ਰਾਜਧਾਨੀਆਂ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ। ਹੇਲਮੰਡ ਦੀ ਸੂਬਾਈ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਦੇ ਮੁਖੀ ਅਤਾਉੱਲਾ ਅਫਗਾਨ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਭਾਰੀ ਲੜਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੂਬਾਈ ਰਾਜਧਾਨੀ ਲਸ਼ਕਰਗਾਹ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਥਾਪਨਾਵਾਂ ਉੱਤੇ ਆਪਣਾ ਚਿੱਟਾ ਝੰਡਾ ਲਹਿਰਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਲਸ਼ਕਰਗਾਹ ਦੇ ਬਾਹਰ ਸਥਿਤ ਤਿੰਨ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫੌਜ ਦੇ ਅੱਡੇ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਕੰਟਰੋਲ ਹੇਠ ਹਨ।
ਜ਼ਾਬੁਲ ਪ੍ਰਾਂਤ ਦੀ ਸੂਬਾਈ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਦੇ ਮੁਖੀ ਆਟਾ ਜਾਨ ਹੱਕਬਯਾਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਰਾਜਧਾਨੀ ਕਲਾਤ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਕੰਟਰੋਲ ਹੇਠ ਚਲੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇੜਲੇ ਫੌਜੀ ਕੈਂਪ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ।
ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਉਰੂਜ਼ਗਾਨ ਪ੍ਰਾਂਤ ਦੇ ਦੋ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਥਾਨਕ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਸੂਬਾਈ ਰਾਜਧਾਨੀ ਤਿਰਿਨ ਕੋਟ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧ ਰਹੇ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਬਿਸਮਿੱਲਾਹ ਜਾਨ ਮੁਹੰਮਦ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੁੱਲਾ ਰਹੀਮੀ ਨੇ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਇਸ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ।
ਪੱਛਮੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਘੋਰ ਪ੍ਰਾਂਤ ਦੀ ਸੂਬਾਈ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਦੇ ਮੁਖੀ ਫ਼ਜ਼ਲ ਹੱਕ ਅਹਿਸਾਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਸੂਬਾਈ ਰਾਜਧਾਨੀ ਫਿਰੋਜ਼ ਕੋਹ ਉੱਤੇ ਵੀ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਸਮੇਂ ਜਦੋਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਥਿਤੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਿਗੜ ਰਹੀ ਹੈ, ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਕਾਬੁਲ ਸਥਿਤ ਅਮਰੀਕੀ ਦੂਤਾਵਾਸ ਤੋਂ ਕੁਝ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਕੱਢਣ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ 3,000 ਫ਼ੌਜੀ ਭੇਜਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ ਹੈ।
ਉੱਥੇ ਹੀ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਛੱਡਣ ਵਾਲੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਲਈ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਲਗਭਗ 600 ਸਿਪਾਹੀ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ। ਕੈਨੇਡਾ ਆਪਣੇ ਦੂਤਾਵਾਸ ਨੂੰ ਖਾਲੀ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਬਲ ਵੀ ਭੇਜ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਅਫਗਾਨ ਨਾਗਰਿਕ ਇਸ ਡਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਘਰ ਛੱਡ ਕੇ ਚਲੇ ਗਏ ਹਨ ਕਿ ਤਾਲਿਬਾਨ ਇੱਕ ਬੇਰਹਿਮ, ਦਮਨਕਾਰੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਮੁੜ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕਤਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਗੱਲਬਾਤ ਰੁਕ ਗਈ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਕੂਟਨੀਤਕ ਅਜੇ ਵੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਮਰੀਕਾ, ਯੂਰਪੀ ਅਤੇ ਏਸ਼ੀਆਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਚਿਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਾਕਤ ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਤ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।
ਗੱਲਬਾਤ ਲਈ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਜਦੂਤ ਜ਼ਲਮਯ ਖਲੀਲਜ਼ਾਦ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਅਸੀਂ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਹਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਬੰਦ ਕਰਨ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਹੱਲ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦੇ ਹਾਂ।”
ਪੱਛਮੀ ਘੋਰ ਪ੍ਰਾਂਤ ਦੀ ਸੂਬਾਈ ਕੌਂਸਲ ਦੇ ਮੁਖੀ ਫਜ਼ਲ ਹੱਕ ਅਹਿਸਾਨ ਨੇ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤਾਲਿਬਾਨ ਸੂਬਾਈ ਰਾਜਧਾਨੀ ਫਿਰੋਜ਼ ਕੋਹ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਲੜਾਈ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ।
ਇਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ, ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਰਣਨੀਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੂਬਾਈ ਰਾਜਧਾਨੀ ਅਤੇ ਕਾਬੁਲ ਨੇੜੇ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਤੀਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸ਼ਹਿਰ' ’ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ। ਹੇਰਾਤ ਦਾ ਕਬਜ਼ਾ ਤਾਲਿਬਾਨ ਲਈ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸਫਲਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਗਜ਼ਨੀ ਉੱਤੇ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਦੇ ਨਾਲ, ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਨੂੰ ਦੱਖਣੀ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਰਾਜਮਾਰਗ ਕੱਟ ਗਿਆ ਹੈ। ਕੰਧਾਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਸਰਕਾਰੀ ਇਮਾਰਤਾਂ ਅਤੇ ਗਵਰਨਰ ਦਫਤਰ ਉੱਤੇ ਆਪਣਾ ਝੰਡਾ ਲਹਿਰਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਡੈਨਮਾਰਕ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਜੇਪੇ ਕੋਫੋਦ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਕਾਬੁਲ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਦੂਤਾਵਾਸ ਨੂੰ ਅਸਥਾਈ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੰਦ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਟਾਫ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਰਮਨੀ ਆਪਣੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਕਾਬੁਲ ਦੂਤਾਵਾਸ ਤੋਂ ਵੀ ਲਿਆ ਰਿਹਾ ਹੈ. ਜਰਮਨੀ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਹੀਕੋ ਮਾਸ ਨੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸਾਰੇ ਜਰਮਨ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਦੇਸ਼ ਛੱਡਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜੋ: ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਬੱਸ 'ਤੇ ਹਮਲੇ ਲਈ ਭਾਰਤ ਤੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਠਹਿਰਾਇਆ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ
