ETV Bharat / bharat

Year Ender 2022 Congress President : ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ 24 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਮਿਲਿਆ 'ਗੈਰ-ਗਾਂਧੀ' ਪ੍ਰਧਾਨ

24 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਗਾਂਧੀ ਪਰਿਵਾਰ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੋਈ ਹੋਰ (congress got non gandhi president after 24 years) ਪ੍ਰਧਾਨ ਮਿਲਿਆ ਹੈ। ਕਾਂਗਰਸ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਲਈ 22 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਚੋਣ ਹੋਈ। ਦਲਿਤ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ 80 ਸਾਲਾ ਮਲਿਕਾਰਜੁਨ ਖੜਗੇ ਨੇ 17 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਹੋਈਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਵਿਰੋਧੀ 66 ਸਾਲਾ ਸ਼ਸ਼ੀ ਥਰੂਰ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ ਸੀ। ਪਾਰਟੀ ਦੇ 137 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਛੇਵੀਂ ਵਾਰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਲਈ ਚੋਣਾਂ ਹੋਈਆਂ।

Year Ender 2022 Congress President
Year Ender 2022 Congress President
author img

By

Published : Dec 27, 2022, 5:24 PM IST

Updated : Dec 31, 2022, 8:04 AM IST

ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਦੀ ਚੋਣ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਕਾਂਗਰਸ ਅੰਦਰ ਬਹਿਸ ਚੱਲ ਰਹੀ ਸੀ। ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਲਗਾਤਾਰ ਚੋਣ ਹਾਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਈ ਆਗੂਆਂ ਨੇ ਪਾਰਟੀ ਸੰਗਠਨ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ। ਸਾਰਿਆਂ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੇ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਸੀ। ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਸੀ। ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਅਸਤੀਫੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੋਨੀਆ ਗਾਂਧੀ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਪ੍ਰਧਾਨ (congress got non gandhi president after 24 years) ਵਜੋਂ ਇਸ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਕਾਬਜ਼ ਸਨ।

ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਵਿਧਾਇਕਾਂ ਨੇ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦਾ ਅਹੁਦਾ ਸੰਭਾਲਣ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ। ਪਰ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਇਸ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਸੋਨੀਆ ਗਾਂਧੀ ਸਿਹਤ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਇਸ ਅਹੁਦੇ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਕੌਣ ਬਣੇ, ਇਹ ਸਵਾਲ ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਫਿਰ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਲਈ ਚੋਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ 'ਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਲਈ ਚੋਣ ਬੇਸ਼ੱਕ ਹੋਈ ਸੀ, ਪਰ ਇਸ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਕਲੇਸ਼ ਬਹੁਤ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਪਰਦੇ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਨੂੰ 'ਨਿਯੰਤਰਿਤ' ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਕਾਂਗਰਸ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੀ ਚੋਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਤਾਂ ਤਸਵੀਰ ਵਿੱਚ ਖੜਗੇ ਦਾ ਨਾਂ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਅਸ਼ੋਕ ਗਹਿਲੋਤ ਪਾਰਟੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਣਨਗੇ।

ਸਿਆਸੀ ਸੂਤਰਾਂ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਗਹਿਲੋਤ ਨੂੰ ਹਾਈਕਮਾਂਡ ਤੋਂ ਹਰੀ ਝੰਡੀ ਮਿਲ ਗਈ ਹੈ। 22 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਚੋਣ ਲੜਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਵੀ ਕੀਤਾ। ਪਰ, ਗਹਿਲੋਤ ਨੂੰ ਇਹ ‘ਮੰਨਿਆ’ ਨਹੀਂ ਗਿਆ। ਵੈਸੇ ਗਹਿਲੋਤ ਨੇ ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਹ ਗੱਲ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਕਹੀ। ਦਰਅਸਲ, ਉਹ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਰਾਜ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨਿਭਾਉਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਵੀ ਨਿਭਾਉਣ। ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣਾ ਬਿਆਨ ਵੀ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ਕਈ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਨਿਭਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਇੱਥੇ ਪਾਰਟੀ ਹਲਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਖ਼ਬਰ ਫੈਲ ਗਈ ਕਿ ਗਹਿਲੋਤ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੀ ਕਮਾਨ ਸਚਿਨ ਪਾਇਲਟ ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਗਹਿਲੋਤ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਮਰਥਕਾਂ ਨੂੰ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਇਸ ਖਬਰ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਤਾਂ ਉਹ ਚੌਕਸ ਹੋ ਗਏ। ਗਹਿਲੋਤ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਜੇਕਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਹਟਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਸੰਦ ਦਾ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣ ਜਾਵੇ। ਉਹ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਪਾਇਲਟ ਨੂੰ ਇਹ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ। ਵੈਸੇ, ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਜਿਹਾ ਕੋਈ ਬਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸਿਆਸਤ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ। ਤਣਾਅ ਵਧ ਗਿਆ। ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਦੋ ਆਬਜ਼ਰਵਰ ਅਜੇ ਮਾਕਨ ਅਤੇ ਮੱਲਿਕਾਰਜੁਨ ਖੜਗੇ ਨੂੰ ਰਾਜਸਥਾਨ ਭੇਜਿਆ ਹੈ।

ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ 24 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਮਿਲਿਆ 'ਗੈਰ-ਗਾਂਧੀ' ਪ੍ਰਧਾਨ
ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ 24 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਮਿਲਿਆ 'ਗੈਰ-ਗਾਂਧੀ' ਪ੍ਰਧਾਨ

ਜਿਸ ਦਿਨ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਵਿਧਾਇਕਾਂ ਨਾਲ ਸੁਪਰਵਾਈਜ਼ਰਾਂ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਹੋਣੀ ਸੀ, ਉਸ ਦਿਨ ਵੀ ਵਿਧਾਇਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਨਹੀਂ ਆਏ। ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ 82 ਵਿਧਾਇਕਾਂ ਨੇ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਸਪੀਕਰ ਸੀਪੀ ਜੋਸ਼ੀ ਅੱਗੇ ਆਪਣੇ ਅਸਤੀਫ਼ੇ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਵਿਧਾਇਕ ਗਹਿਲੋਤ ਦੇ ਸਮਰਥਕ ਦੱਸੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਗਹਿਲੋਤ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਿਆ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਸਭ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵੱਸ 'ਚ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਕਾਂਗਰਸੀ ਵਿਧਾਇਕ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸਿੰਘ ਖਚਰੀਆਵਾਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ 10-15 ਵਿਧਾਇਕਾਂ ਦੀ ਸੁਣਵਾਈ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ।

ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ 24 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਮਿਲਿਆ 'ਗੈਰ-ਗਾਂਧੀ' ਪ੍ਰਧਾਨ
ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ 24 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਮਿਲਿਆ 'ਗੈਰ-ਗਾਂਧੀ' ਪ੍ਰਧਾਨ

ਜਦਕਿ ਹੋਰ ਵਿਧਾਇਕਾਂ ਨੂੰ ਅਣਗੌਲਿਆ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਾਰਟੀ ਸਾਡੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਸੁਣਦੀ। ਯਕੀਨਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇਸ਼ਾਰਾ ਸਚਿਨ ਪਾਇਲਟ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਮਰਥਕ ਵਿਧਾਇਕਾਂ ਵੱਲ ਸੀ।ਗਹਿਲੋਤ ਨੇ ਖੁਦ ਇਕ ਟੀਵੀ ਚੈਨਲ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਇੰਟਰਵਿਊ 'ਚ ਸਚਿਨ ਪਾਇਲਟ ਲਈ 'ਗੱਦਾਰ' ਵਰਗੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਸਚਿਨ ਪਾਇਲਟ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਉਕਸਾਹਟ 'ਤੇ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਪਰ ਉਸ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿਚ ਲੋੜੀਂਦੇ ਵਿਧਾਇਕ ਨਹੀਂ ਸਨ।

ਇਸ ਸਾਰੇ ਘਟਨਾਕ੍ਰਮ ਤੋਂ ਹਾਈਕਮਾਂਡ ਨਾਰਾਜ਼ ਹੋ ਗਈ। ਗਹਿਲੋਤ ਦਿੱਲੀ ਆਏ ਸਨ। 29 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਸੋਨੀਆ ਗਾਂਧੀ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਪੀਕਰ ਦੀ ਚੋਣ ਨਾ ਲੜਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਲਿਕਾਰਜੁਨ ਖੜਗੇ ਦਾ ਨਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ। ਸ਼ਸ਼ੀ ਥਰੂਰ ਸਾਹਮਣੇ ਖੜ੍ਹੇ ਸਨ। ਥਰੂਰ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਹੀ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਲਈ ਚੋਣ ਲੜਨਗੇ। ਵੈਸੇ ਤਾਂ ਸ਼ਸ਼ੀ ਥਰੂਰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਕਹਿੰਦੇ ਰਹੇ ਕਿ ਖੜਗੇ ਨੂੰ ਅਧਿਕਾਰਤ ਉਮੀਦਵਾਰ ਐਲਾਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਜਿੱਥੇ ਵੀ ਉਹ ਚੋਣ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨ ਗਏ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਕਾਂਗਰਸੀ ਆਬਜ਼ਰਵਰਾਂ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਖਾਰਜ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

ਥਰੂਰ ਦੀ ਟੀਮ ਨੇ ਵੋਟਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦੇ ਦਿਨ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਬੇਨਿਯਮੀਆਂ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਉਠਾਇਆ ਸੀ। ਉਸਦਾ ਏਜੰਟ ਸਲਮਾਨ ਸੋਜ਼ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬੈਲਟ ਬਾਕਸਾਂ ਲਈ ਅਣਅਧਿਕਾਰਤ ਮੋਹਰਾਂ, ਪੋਲਿੰਗ ਬੂਥਾਂ 'ਤੇ ਅਣਅਧਿਕਾਰਤ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ, ਪੋਲਿੰਗ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿਚ ਗੜਬੜੀਆਂ ਅਤੇ ਪੋਲਿੰਗ ਸ਼ੀਟਾਂ ਦੀ ਉਪਲਬਧਤਾ ਨਾ ਹੋਣ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਉਠਾਇਆ। ਪਰ ਚੋਣ ਇੰਚਾਰਜ ਮਧੂਸੂਦਨ ਮਿਸਤਰੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਾਰੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਿਰੇ ਤੋਂ ਨਕਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਥਰੂਰ ਮੀਡੀਆ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਕੋਈ ਹੋਰ ਚਿਹਰਾ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਕਾਂਗਰਸ ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ ਉਹ ਬਿਲਕੁਲ ਵੱਖਰਾ ਚਿਹਰਾ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਖੜਗੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਣੇ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਥਰੂਰ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਟੀਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ।

ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ 24 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਮਿਲਿਆ 'ਗੈਰ-ਗਾਂਧੀ' ਪ੍ਰਧਾਨ
ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ 24 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਮਿਲਿਆ 'ਗੈਰ-ਗਾਂਧੀ' ਪ੍ਰਧਾਨ

ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਲਈ ਦੋ ਹੋਰ ਨਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਸਨ। ਇਕ ਨਾਂ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਦਿਗਵਿਜੇ ਸਿੰਘ ਦਾ ਸੀ। ਦਰਅਸਲ, ਜਦੋਂ ਇਹ ਤੈਅ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਗਹਿਲੋਤ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਲਈ ਚੋਣ ਲੜਨ ਦੇ ਇੱਛੁਕ ਨਹੀਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੌੜ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਰਹਿਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਦਿਗਵਿਜੇ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣਾ ਦਾਅਵਾ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। 29 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਉਹ ਨਾਮਜ਼ਦਗੀ ਪੱਤਰ ਲੈ ਕੇ ਆਏ ਸਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਿੰਘ ਨੇ ਖੜਗੇ ਅਤੇ ਕੇਸੀ ਵੇਣੂਗੋਪਾਲ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਅਚਾਨਕ ਮਲਿਕਾਰਜੁਨ ਖੜਗੇ ਦਾ ਨਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ। ਖੜਗੇ ਦਾ ਨਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਂਦੇ ਹੀ ਦਿਗਵਿਜੇ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣੀ ਉਮੀਦਵਾਰੀ ਵਾਪਸ ਲੈ ਲਈ। ਦਿਗਵਿਜੇ ਸਿੰਘ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਝਾਰਖੰਡ ਦੇ ਕੇਐਨ ਤ੍ਰਿਪਾਠੀ ਨੇ ਵੀ ਦੌੜ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ :- ਇੱਕ ਵਿਆਹ ਅਜਿਹਾ ਵੀ! ਲਾੜਾ-ਲਾੜੀ ਨੇ ICU 'ਚ ਲਏ ਸੱਤ ਫੇਰੇ, ਕਾਰਨ ਜਾਣ ਕੇ ਹੋ ਜਾਵੋਗੇ ਹੈਰਾਨ

ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਦੀ ਚੋਣ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਕਾਂਗਰਸ ਅੰਦਰ ਬਹਿਸ ਚੱਲ ਰਹੀ ਸੀ। ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਲਗਾਤਾਰ ਚੋਣ ਹਾਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਈ ਆਗੂਆਂ ਨੇ ਪਾਰਟੀ ਸੰਗਠਨ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ। ਸਾਰਿਆਂ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੇ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਸੀ। ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਸੀ। ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਅਸਤੀਫੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੋਨੀਆ ਗਾਂਧੀ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਪ੍ਰਧਾਨ (congress got non gandhi president after 24 years) ਵਜੋਂ ਇਸ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਕਾਬਜ਼ ਸਨ।

ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਵਿਧਾਇਕਾਂ ਨੇ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦਾ ਅਹੁਦਾ ਸੰਭਾਲਣ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ। ਪਰ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਇਸ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਸੋਨੀਆ ਗਾਂਧੀ ਸਿਹਤ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਇਸ ਅਹੁਦੇ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਕੌਣ ਬਣੇ, ਇਹ ਸਵਾਲ ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਫਿਰ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਲਈ ਚੋਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ 'ਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਲਈ ਚੋਣ ਬੇਸ਼ੱਕ ਹੋਈ ਸੀ, ਪਰ ਇਸ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਕਲੇਸ਼ ਬਹੁਤ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਪਰਦੇ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਨੂੰ 'ਨਿਯੰਤਰਿਤ' ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਕਾਂਗਰਸ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੀ ਚੋਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਤਾਂ ਤਸਵੀਰ ਵਿੱਚ ਖੜਗੇ ਦਾ ਨਾਂ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਅਸ਼ੋਕ ਗਹਿਲੋਤ ਪਾਰਟੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਣਨਗੇ।

ਸਿਆਸੀ ਸੂਤਰਾਂ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਗਹਿਲੋਤ ਨੂੰ ਹਾਈਕਮਾਂਡ ਤੋਂ ਹਰੀ ਝੰਡੀ ਮਿਲ ਗਈ ਹੈ। 22 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਚੋਣ ਲੜਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਵੀ ਕੀਤਾ। ਪਰ, ਗਹਿਲੋਤ ਨੂੰ ਇਹ ‘ਮੰਨਿਆ’ ਨਹੀਂ ਗਿਆ। ਵੈਸੇ ਗਹਿਲੋਤ ਨੇ ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਹ ਗੱਲ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਕਹੀ। ਦਰਅਸਲ, ਉਹ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਰਾਜ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨਿਭਾਉਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਵੀ ਨਿਭਾਉਣ। ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣਾ ਬਿਆਨ ਵੀ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ਕਈ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਨਿਭਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਇੱਥੇ ਪਾਰਟੀ ਹਲਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਖ਼ਬਰ ਫੈਲ ਗਈ ਕਿ ਗਹਿਲੋਤ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੀ ਕਮਾਨ ਸਚਿਨ ਪਾਇਲਟ ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਗਹਿਲੋਤ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਮਰਥਕਾਂ ਨੂੰ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਇਸ ਖਬਰ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਤਾਂ ਉਹ ਚੌਕਸ ਹੋ ਗਏ। ਗਹਿਲੋਤ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਜੇਕਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਹਟਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਸੰਦ ਦਾ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣ ਜਾਵੇ। ਉਹ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਪਾਇਲਟ ਨੂੰ ਇਹ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ। ਵੈਸੇ, ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਜਿਹਾ ਕੋਈ ਬਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸਿਆਸਤ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ। ਤਣਾਅ ਵਧ ਗਿਆ। ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਦੋ ਆਬਜ਼ਰਵਰ ਅਜੇ ਮਾਕਨ ਅਤੇ ਮੱਲਿਕਾਰਜੁਨ ਖੜਗੇ ਨੂੰ ਰਾਜਸਥਾਨ ਭੇਜਿਆ ਹੈ।

ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ 24 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਮਿਲਿਆ 'ਗੈਰ-ਗਾਂਧੀ' ਪ੍ਰਧਾਨ
ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ 24 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਮਿਲਿਆ 'ਗੈਰ-ਗਾਂਧੀ' ਪ੍ਰਧਾਨ

ਜਿਸ ਦਿਨ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਵਿਧਾਇਕਾਂ ਨਾਲ ਸੁਪਰਵਾਈਜ਼ਰਾਂ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਹੋਣੀ ਸੀ, ਉਸ ਦਿਨ ਵੀ ਵਿਧਾਇਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਨਹੀਂ ਆਏ। ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ 82 ਵਿਧਾਇਕਾਂ ਨੇ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਸਪੀਕਰ ਸੀਪੀ ਜੋਸ਼ੀ ਅੱਗੇ ਆਪਣੇ ਅਸਤੀਫ਼ੇ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਵਿਧਾਇਕ ਗਹਿਲੋਤ ਦੇ ਸਮਰਥਕ ਦੱਸੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਗਹਿਲੋਤ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਿਆ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਸਭ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵੱਸ 'ਚ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਕਾਂਗਰਸੀ ਵਿਧਾਇਕ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸਿੰਘ ਖਚਰੀਆਵਾਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ 10-15 ਵਿਧਾਇਕਾਂ ਦੀ ਸੁਣਵਾਈ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ।

ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ 24 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਮਿਲਿਆ 'ਗੈਰ-ਗਾਂਧੀ' ਪ੍ਰਧਾਨ
ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ 24 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਮਿਲਿਆ 'ਗੈਰ-ਗਾਂਧੀ' ਪ੍ਰਧਾਨ

ਜਦਕਿ ਹੋਰ ਵਿਧਾਇਕਾਂ ਨੂੰ ਅਣਗੌਲਿਆ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਾਰਟੀ ਸਾਡੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਸੁਣਦੀ। ਯਕੀਨਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇਸ਼ਾਰਾ ਸਚਿਨ ਪਾਇਲਟ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਮਰਥਕ ਵਿਧਾਇਕਾਂ ਵੱਲ ਸੀ।ਗਹਿਲੋਤ ਨੇ ਖੁਦ ਇਕ ਟੀਵੀ ਚੈਨਲ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਇੰਟਰਵਿਊ 'ਚ ਸਚਿਨ ਪਾਇਲਟ ਲਈ 'ਗੱਦਾਰ' ਵਰਗੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਸਚਿਨ ਪਾਇਲਟ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਉਕਸਾਹਟ 'ਤੇ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਪਰ ਉਸ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿਚ ਲੋੜੀਂਦੇ ਵਿਧਾਇਕ ਨਹੀਂ ਸਨ।

ਇਸ ਸਾਰੇ ਘਟਨਾਕ੍ਰਮ ਤੋਂ ਹਾਈਕਮਾਂਡ ਨਾਰਾਜ਼ ਹੋ ਗਈ। ਗਹਿਲੋਤ ਦਿੱਲੀ ਆਏ ਸਨ। 29 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਸੋਨੀਆ ਗਾਂਧੀ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਪੀਕਰ ਦੀ ਚੋਣ ਨਾ ਲੜਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਲਿਕਾਰਜੁਨ ਖੜਗੇ ਦਾ ਨਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ। ਸ਼ਸ਼ੀ ਥਰੂਰ ਸਾਹਮਣੇ ਖੜ੍ਹੇ ਸਨ। ਥਰੂਰ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਹੀ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਲਈ ਚੋਣ ਲੜਨਗੇ। ਵੈਸੇ ਤਾਂ ਸ਼ਸ਼ੀ ਥਰੂਰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਕਹਿੰਦੇ ਰਹੇ ਕਿ ਖੜਗੇ ਨੂੰ ਅਧਿਕਾਰਤ ਉਮੀਦਵਾਰ ਐਲਾਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਜਿੱਥੇ ਵੀ ਉਹ ਚੋਣ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨ ਗਏ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਕਾਂਗਰਸੀ ਆਬਜ਼ਰਵਰਾਂ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਖਾਰਜ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

ਥਰੂਰ ਦੀ ਟੀਮ ਨੇ ਵੋਟਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦੇ ਦਿਨ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਬੇਨਿਯਮੀਆਂ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਉਠਾਇਆ ਸੀ। ਉਸਦਾ ਏਜੰਟ ਸਲਮਾਨ ਸੋਜ਼ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬੈਲਟ ਬਾਕਸਾਂ ਲਈ ਅਣਅਧਿਕਾਰਤ ਮੋਹਰਾਂ, ਪੋਲਿੰਗ ਬੂਥਾਂ 'ਤੇ ਅਣਅਧਿਕਾਰਤ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ, ਪੋਲਿੰਗ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿਚ ਗੜਬੜੀਆਂ ਅਤੇ ਪੋਲਿੰਗ ਸ਼ੀਟਾਂ ਦੀ ਉਪਲਬਧਤਾ ਨਾ ਹੋਣ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਉਠਾਇਆ। ਪਰ ਚੋਣ ਇੰਚਾਰਜ ਮਧੂਸੂਦਨ ਮਿਸਤਰੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਾਰੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਿਰੇ ਤੋਂ ਨਕਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਥਰੂਰ ਮੀਡੀਆ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਕੋਈ ਹੋਰ ਚਿਹਰਾ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਕਾਂਗਰਸ ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ ਉਹ ਬਿਲਕੁਲ ਵੱਖਰਾ ਚਿਹਰਾ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਖੜਗੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਣੇ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਥਰੂਰ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਟੀਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ।

ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ 24 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਮਿਲਿਆ 'ਗੈਰ-ਗਾਂਧੀ' ਪ੍ਰਧਾਨ
ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ 24 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਮਿਲਿਆ 'ਗੈਰ-ਗਾਂਧੀ' ਪ੍ਰਧਾਨ

ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਲਈ ਦੋ ਹੋਰ ਨਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਸਨ। ਇਕ ਨਾਂ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਦਿਗਵਿਜੇ ਸਿੰਘ ਦਾ ਸੀ। ਦਰਅਸਲ, ਜਦੋਂ ਇਹ ਤੈਅ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਗਹਿਲੋਤ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਲਈ ਚੋਣ ਲੜਨ ਦੇ ਇੱਛੁਕ ਨਹੀਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੌੜ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਰਹਿਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਦਿਗਵਿਜੇ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣਾ ਦਾਅਵਾ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। 29 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਉਹ ਨਾਮਜ਼ਦਗੀ ਪੱਤਰ ਲੈ ਕੇ ਆਏ ਸਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਿੰਘ ਨੇ ਖੜਗੇ ਅਤੇ ਕੇਸੀ ਵੇਣੂਗੋਪਾਲ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਅਚਾਨਕ ਮਲਿਕਾਰਜੁਨ ਖੜਗੇ ਦਾ ਨਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ। ਖੜਗੇ ਦਾ ਨਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਂਦੇ ਹੀ ਦਿਗਵਿਜੇ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣੀ ਉਮੀਦਵਾਰੀ ਵਾਪਸ ਲੈ ਲਈ। ਦਿਗਵਿਜੇ ਸਿੰਘ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਝਾਰਖੰਡ ਦੇ ਕੇਐਨ ਤ੍ਰਿਪਾਠੀ ਨੇ ਵੀ ਦੌੜ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ :- ਇੱਕ ਵਿਆਹ ਅਜਿਹਾ ਵੀ! ਲਾੜਾ-ਲਾੜੀ ਨੇ ICU 'ਚ ਲਏ ਸੱਤ ਫੇਰੇ, ਕਾਰਨ ਜਾਣ ਕੇ ਹੋ ਜਾਵੋਗੇ ਹੈਰਾਨ

Last Updated : Dec 31, 2022, 8:04 AM IST
ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.