ਗਯਾ: ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਤਿੰਨ ਸਥਾਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ, ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਗਯਾ ਵਿੱਚ 1152 ਪੰਨਿਆਂ ਅਤੇ 140 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ ਕੁਰਾਨ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਛਪਾਈ ਹੈ। ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੀ ਛਪਾਈ ਕੁਰਾਨ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗਯਾ, ਬਿਹਾਰ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਲੰਡਨ, ਮੌਲਾਨਾ ਆਜ਼ਾਦ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਅਲੀਗੜ੍ਹ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਲ 1793 ਵਿੱਚ ਹੱਥ ਨਾਲ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਪਰ ਇਸ ਦੀ ਛਪਾਈ 1882 ਵਿਚ ਮਯੂਰ ਪ੍ਰੈਸ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਹੋਈ। ਅੱਜ ਇਹ ਕੁਰਾਨ ਗਯਾ, ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਨਬਾਗਦੀ ਰਾਮਸਾਗਰ ਵਿਖੇ ਸਥਿਤ ਖਾਨਕਾਹ ਮੋਨਾਮੀਆ ਚਿਸ਼ਤੀਆ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਵਿਰਾਸਤ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹੈ।
ਤਫ਼ਸੀਰ-ਏ-ਹੁਸੈਨੀ ਅਤੇ ਤਫ਼ਸੀਰ-ਏ-ਅਜ਼ੀਜ਼ੀ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ: ਕੁਰਾਨ, ਇੱਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ, ਇਸਦੀ ਬੁਨਿਆਦ ਇਸਲਾਮ ਦੇ ਪਾਕ ਗ੍ਰੰਥ ਨਾਲ ਹੈ। ਮੁਸਲਿਮ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕੁਰਾਨ 1882 ਈ. ਇਸ ਪ੍ਰਿੰਟਿਡ ਕੁਰਾਨ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ 'ਚ ਸਿਰਫ ਤਿੰਨ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਕੁਰਾਨ ਨੂੰ ਤਫ਼ਸੀਰ-ਏ-ਹੁਸੈਨੀ ਅਤੇ ਤਫ਼ਸੀਰ-ਏ-ਅਜ਼ੀਜ਼ੀ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਇਸਲਾਮੀ ਵਿਦਵਾਨਾਂ, ਸ਼ਾਹ ਅਬਦੁਲ ਅਜ਼ੀਜ਼ ਮੋਹਦੀਸ ਦੇਹਲਵੀ ਅਤੇ ਸ਼ਾਹ ਰਫੀਉਦੀਨ ਮੋਹਦੀਜ਼ ਦੇਹਲਵੀ ਦੁਆਰਾ 1793 ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਅਰਬ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਸੀ।
ਕੁਰਾਨ ਤਿੰਨ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਹੈ: ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਛਪਿਆ ਕੁਰਾਨ ਤਿੰਨਾਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਅਰਬੀ, ਫ਼ਾਰਸੀ ਅਤੇ ਉਰਦੂ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਫ਼ਾਰਸੀ ਅਤੇ ਉਰਦੂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਛਪਾਈ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨਾ ਅਤੇ ਸਮਝਣਾ ਬਹੁਤ ਆਸਾਨ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1882 ਵਿੱਚ ਇਸ ਕੁਰਾਨ ਨੂੰ ਵੱਡੇ ਫੌਂਟ ਵਿੱਚ ਛਾਪਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਰਮਜ਼ਾਨ ਦੇ ਪਵਿੱਤਰ ਮਹੀਨੇ 'ਚ ਇਸ 140 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੇ ਕੁਰਾਨ ਸ਼ਰੀਫ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਲਈ ਲੋਕ ਦੂਰ-ਦੂਰ ਤੋਂ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।
ਇਹ 229 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ, ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ: ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਲਿਖਿਆ ਇਹ ਕੁਰਾਨ 1793 ਯਾਨੀ 229 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਛਾਪੇ 140 ਸਾਲ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਕਿਉਂਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਛਪਾਈ 1870-80 ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਸਮੇਂ 1882 ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਫੌਂਟ ਅਤੇ ਆਕਾਰ ਵਾਲਾ ਕੁਰਾਨ ਮਯੂਰ ਪਲੇਸ, ਦਿੱਲੀ ਵਿਖੇ ਛਾਪਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਵੱਡੇ-ਵੱਡੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਨੇ ਅਜਿਹੇ ਕੁਰਾਨ ਦੀ ਖੋਜ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਤਿੰਨ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਹੀ ਮਿਲੀ, ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਲੰਡਨ ਅਤੇ ਅਲੀਗੜ੍ਹ ਅਤੇ ਗਯਾ ਵਿੱਚ ਹਨ।
1158 ਪੰਨੇ, ਚੌੜਾਈ 54 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਅਤੇ ਲੰਬਾਈ 35 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ: ਖਾਨਕਾਹ ਚਿਸ਼ਤੀਆ ਮੋਨਾਮੀਆ, ਗਯਾ ਦੇ ਨਾਜ਼ਿਮ ਅਤਾ ਫੈਸਲ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਤਿੰਨ ਸਥਾਨਾਂ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ 2 ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਮੌਜੂਦ ਇਹ ਕੁਰਾਨ ਸ਼ਰੀਫ 1158 ਪੰਨਿਆਂ ਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦੋ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਲੰਬਾਈ 35 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਅਤੇ ਚੌੜਾਈ 54 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਛਪਾਈ ਨੂੰ ਤਕਰੀਬਨ ਡੇਢ ਸੌ ਸਾਲ ਹੋ ਗਏ ਹਨ।
ਸੱਯਦ ਨਾਜ਼ਿਮ ਅੱਤਾ ਫੈਸਲ, ਨਾਜ਼ਿਮ, ਗਿਆ ਖਾਨਕਾਹ ਵੱਲੋਂ ਕਿਹਾ, "ਇੱਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਇਹ ਦੁਰਲੱਭ ਹੈ। ਵਿਦਵਾਨ ਇਸ 'ਤੇ ਖੋਜ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਛਪਾਈ ਕੁਰਾਨ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਵੱਡੇ ਫੌਂਟਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਣਾ ਹੈ। ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1793 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਖਰੜੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ 1882 ਵਿੱਚ ਛਾਪਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।"
ਦੇਖਣ ਲਈ ਦੂਰ-ਦੂਰ ਤੋਂ ਲੋਕ ਆਉਂਦੇ ਹਨ: ਖਾਨਕਾਹ ਦੇ ਨਾਜ਼ਿਮ ਅਤਾ ਫੈਜ਼ਲ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ 1793 ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ 200 ਪੁਰਾਣਾ ਕੁਰਾਨ ਸ਼ਰੀਫ ਗਯਾ ਵਿਚ ਸਥਿਤ ਖਾਨਕਾਹ ਚਿਸ਼ਤੀਆ, ਮੋਨਾਮੀਆ ਵਿੱਚ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ। ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਆਮ ਲੋਕ ਪੁਰਾਣਾ ਕੁਰਾਨ ਨਹੀਂ ਪੜ੍ਹ ਸਕਦੇ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਆਮ ਲੋਕ ਇਸ ਨੂੰ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਛੂਹਣ ਦੀ ਮਨਾਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਛੂਹਣ ਨਾਲ ਇਸ ਦੀ ਚਮੜੀ ਵੱਖ ਹੋਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। 1152 ਪੰਨਿਆਂ ਦਾ ਇਹ ਕੁਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਨੇ ਇੱਥੇ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਹੈ। ਬਿਸਮਿਲਾਹ ਦੀ ਹੱਥ ਲਿਖਤ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਦੇਖ ਕੇ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਕੋਈ ਪੁਰਾਣੀ ਕਿਤਾਬ ਹੈ।
'ਇਹ ਮਦੀਨਾ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ': ਖਾਨਕਾਹ ਦਾ ਨਾਜ਼ਿਮ ਅਤਾ ਫੈਜ਼ਲ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਖਾਨਕਾਹ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਸਦੀਆਂ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਸਬੰਧ ਮਦੀਨਾ ਨਾਲ ਹੈ। ਇਹ ਖਾਨਕਾਹ ਕਰੀਬ ਢਾਈ ਸੌ ਸਾਲ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਹਜ਼ਰਤ ਸੱਯਦ ਸ਼ਾਹ ਅਤ ਫਾਨੀ ਗਯਾ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਏ ਸਨ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਲੈਕਚਰ ਨੂੰ ਖਾ ਕੇ ਵਿਰਾਸਤ ਵਜੋਂ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਅਰਥ ਲੱਭਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਜਾਂ ਕੋਈ ਨਵੀਂ ਗੱਲ ਜਾਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਇਸ ਕੁਰਾਨ ਵਿੱਚੋਂ ਖੋਜ ਕਰਕੇ ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਵਿੱਤਰ ਕੁਰਾਨ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਲੜਕੇ ਨੇ ਨਾਨਾ ਦੇ ਫੋਨ 'ਤੇ ਖੇਡੀ FREE FIRE ਗੇਮ, ਉਡਾਏ 44 ਲੱਖ ਰੁਪਏ
