ਹੈਦਰਾਬਾਦ:ਅੱਜ ਵਿਸ਼ਵ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦਿਵਸ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦਿਵਸ ਹਰ ਸਾਲ 5 ਜੂਨ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀ ਹਰ ਕੀਮਤ ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨੀ ਹੈ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿਵੇਂ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦਿਵਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੋਈ। ਇਸ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਕੀ ਹੈ ਤੇ ਇਸ 'ਤੇ ਮਨੁੱਖ ਦੀਆਂ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦਾ ਕੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਜਾਣਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਿਉਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਵਾਤਾਵਰਣ ਉਹ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਮਿਲਦੇ ਹਾਂ, ਜਿਥੇ ਹਰ ਇੱਕ ਦੀ ਆਪਸੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਚੀਜ ਹੈ ਜੋ ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਸਾਂਝਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਲੇਡੀ ਬਰਡ ਜਾਨਸਨ (ਅਮਰੀਕੀ ਸੋਸ਼ਲਾਈਟ)
ਵਿਸ਼ਵ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦਿਵਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ
ਸਾਲ 1972 ਵਿੱਚ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਮਹਾਸਭਾ ਨੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਮੋੜ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਦਿੱਤਾ, ਜਦੋਂ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਸਰਪ੍ਰਸਤੀ ਹੇਠ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਬਾਰੇ ਪਹਿਲੀ ਵੱਡੀ ਕਾਨਫਰੰਸ 5 ਤੋਂ 16 ਜੂਨ ਤੱਕ ਸੱਟਾਕਹੋਮ (ਸਵੀਡਨ) ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਨੂੰ ਮਨੁੱਖੀ ਵਾਤਾਵਰਣ ਜਾਂ ਸਟਾਕਹੋਮ ਕਾਨਫਰੰਸ ਤੇ ਕਾਨਫ਼ਰੰਸ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
- ਇਸ ਦਾ ਟੀਚਾ ਮਨੁੱਖੀ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਚੁਣੌਤੀ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਹੱਲ ਕਰਨਾ ਹੈ ਇਸ ਬਾਰੇ ਮੁਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਸੀ।
- ਇਸ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, 15 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ, ਜਨਰਲ ਅਸੈਂਬਲੀ ਨੇ ਇੱਕ ਮਤਾ ਅਪਣਾਇਆ ਜਿਸ ਨੂੰ 5 ਜੂਨ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। 'ਇਕੋ ਇਕ ਧਰਤੀ' ਦੇ ਨਾਅਰੇ ਨਾਲ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1974 ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ।
ਵਿਸ਼ਵ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦਿਵਸ ਦਾ ਮਹੱਤਵ
'ਅਸੀਂ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਣ ਲਈ ਖ਼ੁਦ ਨੂੰ ਤੇ ਪੁਰਾਣੀ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਦਾ ਰਿਣੀ ਹਾਂ ਤਾਂ ਜੋ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਸਥਾਈ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਵਾਗਤ ਕਰ ਸਕੀਏ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਲਾਭ ਹੋਵੇਗਾ। ਵਾਂਗਰੀ ਮੈਥੀ (ਕੀਨੀਆ ਦਾ ਸਮਾਜਿਕ, ਵਾਤਾਵਰਣ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਕਾਰਕੁਨ)
ਇਸ ਦਿਨ ਨੂੰ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਗਲੋਬਲ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਵਜੋਂ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਸਾਡੀਆਂ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਦੇ ਨਾਲ, ਲੱਖਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਤੇ ਅੰਤਰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਹੈ।
ਵਿਸ਼ਵ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦਿਵਸ ਨੇ ਯੂਐਨਈਪੀ (ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ) ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਓਜ਼ੋਨ ਪਰਤ ਦੀ ਕਮੀ, ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਰਸਾਇਣ, ਉਜਾੜ ਅਤੇ ਗਲੋਬਲ ਵਾਰਮਿੰਗ ਵਰਗੀਆਂ ਵੱਧ ਰਹੀਆਂ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਗਤੀ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਵਿਸ਼ਵ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦਿਵਸ 2021 ਦਾ ਥੀਮ
ਵਿਸ਼ਵ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦਿਵਸ 2021 ਦਾ ਥੀਮ 'ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਬਹਾਲੀ' ਹੈ। ਇਹ ਦਿਨ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਬਹਾਲੀ ਬਾਰੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵੀ ਕਰੇਗਾ। ਇਸ ਵਾਰ ਦਾ ਥੀਮ ਜੈਵਿਕ ਵਿਭਿੰਨਤਾ (Biodiversity) ਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਹਾਲਾਤ ਤੰਤਰ (Ecosystem Restoration) ਦੀ ਬਹਾਲੀ ਹੈ।
ਇਸ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਜੰਗਲਾਂ ਦੀ ਕਟਾਈ, ਜੰਗਲੀ ਜੀਵਾਂ ਦੇ ਨਿਵਾਸਾਂ 'ਤੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ, ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਆਦਿ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਈ ਮਨੁੱਖੀ ਕੰਮਾਂ ਨੇ ਕੁਦਰਤ ਨੂੰ ਬੇਹਦ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਹੈ।
ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ, ਹਰ ਸਾਲ ਮਨੁੱਖੀ ਜੋ ਕੁਦਰਤ ਤੋਂ ਲੈ ਰਹੇ ਹਨ, ਉਸ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ 1.6 ਧਰਤੀ ਲੱਗੇਗੀ। ਜੇਕਰ ਅਜਿਹਾ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ, ਤਾਂ ਇਹ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਜੈਵ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੋ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੇ ਗੰਭੀਰ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਵੇਗਾ।
ਮੇਜ਼ਬਾਨ ਦੇਸ਼
ਵਿਸ਼ਵ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦਿਵਸ ਨੂੰ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਵੱਲੋਂ ਉਤਸ਼ਾਹਤਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹ। ਇਸ ਸਾਲ 2021 ਦੇ ਲਈ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਸ਼ਵ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦਿਵਸ ਦੀ ਮੇਜਬਾਨੀ ਕਰੇਗਾ।
ਕਿੰਝ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦਾ ਬਚਾਅ
- ਵਿਸ਼ਵ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦਿਵਸ 'ਤੇ, UN ਸਰਕਾਰਾਂ, ਉਦਯੋਗਾਂ, ਕਮਿਊਨਿਟੀਆਂ ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੇ ਮਹੱਤਵ ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਬਚਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਇੱਕਜੁੱਟ ਹੋਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
- ਵਾਤਵਰਣ ਮਾਹਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਵਿਕਲਪਾਂ ਦੀ ਭਾਲ ਕਰਨੀ ਹੋਵੇਗੀ ਜੋ ਕਿ ਟਿਕਾਊ ਤੇ ਮਦਦਗਾਰ ਹੋਣ। ਇਸ ਲਈ ਇੱਕ ਵੈਸ਼ਵਿਕ ਮੰਚ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਇਕੱਤਰ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀ ਸਵੱਛਤਾ ਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਮਿਲਕੇ ਬਦਲਾਅ ਲਿਆ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।
