ਰਾਜਸਥਾਨ/ਜੈਪੁਰ: ਹਰ ਸਾਲ ਮਈ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਦਮਾ ਦਿਵਸ (world asthma day) ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਾਰ ਇਹ 3 ਮਈ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਿਛਲ੍ਹੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਅਸਥਮਾ ਯਾਨੀ ਸਾਹ ਦੀਆਂ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ 'ਚ ਲਗਾਤਾਰ ਵਾਧਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵਧਦੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਿੱਥੇ ਕੋਰੋਨਾ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਕਾਰਨ ਦਮੇ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ 'ਚ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਹੀ ਲੋਕਾਂ 'ਚ ਦਮੇ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਹਰ ਉਮਰ .. ਡਾਕਟਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਦਮੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਲਪੇਟ ਵਿੱਚ ਲੈਣ ਲੱਗੀਆਂ ਹਨ।
ਕੋਰੋਨਾ ਨੇ ਵਧਾਈ ਸੰਖਿਆ: WHO ਦੁਆਰਾ ਸਾਲ 2019 ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅੰਕੜੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਸਾਲ 2019 'ਚ ਲਗਭਗ 26.2 ਕਰੋੜ ਲੋਕ ਅਸਥਮਾ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਏ ਸਨ ਅਤੇ ਇਸ ਬੀਮਾਰੀ ਕਾਰਨ 4 ਲੱਖ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।
ਆਰਯੂਐਚਐਸ ਹਸਪਤਾਲ ਜੈਪੁਰ ਦੇ ਸੁਪਰਡੈਂਟ ਅਤੇ ਅਸਥਮਾ ਸਪੈਸ਼ਲਿਸਟ ਡਾਕਟਰ ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਦਮੇ ਦੀ ਬੀਮਾਰੀ ਦਾ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਕੋਵਿਡ-19 ਸੰਕਰਮਣ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਦਮੇ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ (corona has increased the risk of asthma) ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਸਿਹਤਮੰਦ ਵਿਅਕਤੀ ਕੋਵਿਡ-19 ਦੀ ਲਾਗ ਦੀ ਲਪੇਟ ਵਿੱਚ ਹੈ ਤਾਂ ਕੁਝ ਮਰੀਜ਼ ਪੋਸਟ ਕਰੋਨਾ ਸਾਇਟ ਇਫੈਕਟ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅਸਥਮਾ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਨੂੰ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਦਮਾ ਕੀ ਹੈ?: ਦਮਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਗੈਰ ਸੰਚਾਰੀ ਰੋਗ (NCD) ਹੈ, ਜੋ ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਬਾਲਗਾਂ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਫੇਫੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਾਹ ਦੀਆਂ ਛੋਟੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਦੀ ਸੋਜਸ਼ ਅਤੇ ਤੰਗ ਹੋਣ ਨਾਲ ਦਮੇ ਦੇ ਲੱਛਣ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਖੰਘ, ਘਰਰ ਘਰਰ, ਸਾਹ ਚੜ੍ਹਨਾ ਅਤੇ ਛਾਤੀ ਵਿੱਚ ਜਕੜਨ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸਾਹ ਰਾਹੀਂ ਅੰਦਰ ਲਈ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਦਵਾਈ ਦਮੇ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦਮੇ ਵਾਲੇ ਮਰੀਜ਼ ਆਮ, ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਜੀਵਨ ਜੀ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦਮੇ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਰੀਜ਼ ਇਲਾਜ ਨਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਮਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਅਸਥਮਾ ਦੇ ਕਾਰਨ: ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਡਾਕਟਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਹੀ ਦਮੇ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹੈ, ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਬੀੜੀ ਸਿਗਰੇਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਧੂੰਏਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿਚ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਦਮੇ ਦੀ ਬੀਮਾਰੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਹੋਰ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਦਮਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਜਾਂ ਭੈਣ-ਭਰਾ, ਤਾਂ ਹੋਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਦਮਾ ਹੋਣ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਜਿਹੜੇ ਲੋਕ ਹੋਰ ਐਲਰਜੀ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਚੰਬਲ ਅਤੇ ਰਾਈਨਾਈਟਿਸ, ਇਹਨਾਂ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਦਮਾ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵਧੇਰੇ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ, ਕੋਵਿਡ -19 ਸੰਕਰਮਣ ਦੇ 2 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ, ਅਸਥਮਾ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਅਚਾਨਕ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਰੋਕਥਾਮ ਕਿਵੇਂ ਕਰੀਏ: ਡਾ. ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਕਈ ਵਾਰ ਜਦੋਂ ਮਰੀਜ਼ ਦਮੇ ਦੀ ਲਪੇਟ ਵਿਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਦਵਾਈਆਂ ਨਾਲ ਠੀਕ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਕਈ ਵਾਰ ਮਰੀਜ਼ ਦਵਾਈ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਠੀਕ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਡਾਕਟਰ ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਦਮੇ ਦਾ ਇਲਾਜ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਚੱਲਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਲਾਜ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਬੰਦ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਇਸ ਨਾਲ ਬਿਮਾਰੀ ਹੋਰ ਵਿਗੜ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਦਮੇ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਧੂੜ, ਧੂੰਆਂ, ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ, ਘਾਹ ਅਤੇ ਰੁੱਖਾਂ ਦੇ ਪਰਾਗ, ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਫਰ ਅਤੇ ਖੰਭ, ਸਾਬਣ ਅਤੇ ਅਤਰ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਨਾਲ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਹੋਰ ਫੈਲ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਵੱਲੋਂ ਝਾਰਖੰਡ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਸੋਰੇਨ ਨੂੰ ਮਾਈਨਿੰਗ ਲੀਜ਼ 'ਤੇ ਨੋਟਿਸ
