ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ: ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ (ਡਬਲਯੂਐਚਓ) ਦੁਆਰਾ ਹਰ ਸਾਲ 28 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਿਨ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਬਿਮਾਰੀ ਪ੍ਰਤੀ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਸ ਮੌਕੇ 28 ਜੁਲਾਈ 2018 ਨੂੰ ਨੈਸ਼ਨਲ ਵਾਇਰਲ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਕੰਟਰੋਲ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਸਾਲ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਪੂਰੇ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਇਸ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਵਾਇਰਲ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਕੰਟਰੋਲ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਤੇ ਪਾਓ ਇੱਕ ਝਾਤ ...
ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਾਇਰਲ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਕੰਟਰੋਲ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਕੀ ਹੈ
ਨੈਸ਼ਨਲ ਵਾਇਰਲ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਕੰਟਰੋਲ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਭਲਾਈ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੁਆਰਾ 28 ਜੁਲਾਈ 2018 ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਦਿਵਸ ਦੇ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।
ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਇਹ ਸਥਿਰ ਵਿਕਾਸ ਟੀਚਾ (ਐਸ.ਡੀ.ਜੀ.) ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਵਾਇਰਲ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਅਤੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਵੱਲ ਇਕ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਪਹਿਲ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਵਾਇਰਲ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਦੇ ਖਾਤਮੇ ਬਾਰੇ ਡਬਲਯੂਐਚਓ ਦੀ ਰਣਨੀਤੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਹੈ ਯਾਨੀ ਮੌਜੂਦਾ ਪੱਧਰ ਤੋਂ ਅਜਿਹੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿਚ 90% ਦੀ ਕਮੀ ਅਤੇ ਮੌਤ ਦਰ ਵਿੱਚ 65 ਫੀਸਦ ਦੀ ਕਮੀ।
ਇਹ ਇਕ ਵਿਆਪਕ ਯੋਜਨਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਏ, ਬੀ, ਸੀ, ਡੀ ਅਤੇ ਈ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ ਅਤੇ ਰੋਕਥਾਮ, ਖੋਜ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਲਾਜ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦੀ ਮੈਪਿੰਗ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਨੈਸ਼ਨਲ ਵਾਇਰਲ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਕੰਟਰੋਲ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਲਈ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼, ਵਾਇਰਲ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਟੈਸਟ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਵਾਇਰਲ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਦੇ ਨਿਦਾਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਵੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ।
ਟੀਚਾ
- ਹੈਪਾਟਾਇਟਿਸ ਨਾਲ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨਾ ਅਤੇ 2030 ਤੱਕ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਸੀ ਦੇ ਖਾਤਮੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ।
- ਸਿਰੋਸਿਸ ਅਤੇ ਹੈਪਟੋਸੇਲੁਲਰ ਕਾਸਿਨਰਨੋਮਾ ਵਗਰੀਆਂ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਬੀ ਅਤੇ ਸੀ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਸੰਕਰਮਿਤ ਆਬਾਦੀ ਵਿਚ ਰੋਗ ਅਤੇ ਮੌਤ ਦਰ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਲਿਆਉਣਾ ਹੈ।
- ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਏ ਅਤੇ ਈ ਦੇ ਕਾਰਨ ਜੋਖਮ, ਰੋਗ ਅਤੇ ਮੌਤ ਦਰ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨਾ।
ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼
- ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣਾ ਅਤੇ ਆਮ ਆਬਾਦੀ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਉੱਚ-ਜੋਖਮ ਵਾਲੇ ਸਮੂਹਾਂ ਅਤੇ ਹੌਟਸਪੌਟਸ ਵਿਚ ਰੋਕਥਾਮ ਉਪਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇਣਾ ਹੈ।
- ਸਿਹਤ ਦੇਖਭਾਲ ਦੇ ਸਾਰੇ ਪੱਧਰਾਂ 'ਤੇ ਵਾਇਰਲ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਦਾ ਜਲਦ ਹੱਲ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਨਾ।
- ਵਾਇਰਲ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਜਟਿਲਤਾਵਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਲਈ ਮਿਆਰੀ ਹੱਲ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਦੇ ਲਈ ਪ੍ਰੋਟੋਕੋਲ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨਾ
- ਜਾਗਰੂਕਤਾ, ਰੋਕਥਾਮ, ਹੱਲ ਅਤੇ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਮੌਜੂਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨਾ।
ਨਿਵਾਰਣ
- ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਬੀ ਦਾ ਟੀਕਾਕਰਣ (ਜਨਮ ਦੀ ਖੁਰਾਕ, ਉੱਚ ਜੋਖਮ ਵਾਲੇ ਸਮੂਹ, ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ)
- ਖੂਨ ਅਤੇ ਖੂਨ ਦੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ
- ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ, ਸ਼ਵੱਛ ਟੌਇਲਟਸ
ਹੱਲ ਅਤੇ ਇਲਾਜ
- ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਬੀ ਟੀਕਾਕਰਣ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦਿਆਂ ਸੰਸਥਾਗਤ ਜਣੇਪਿਆਂ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਗਰਭਵਤੀ HBsAg ਦੀ ਸਕ੍ਰੀਨਿੰਗ, ਜਿੱਥੇ ਸੰਸਥਾਗਤ ਸਪੁਰਦਗੀ 80 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ।
- ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਬੀ ਅਤੇ ਸੀ ਦੋਹਾਂ ਲਈ ਮੁਫਤ ਸਕ੍ਰੀਨਿੰਗ
- ਮੁਨਾਫਾ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਜੋੜਨ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ।
- ਨੈਸ਼ਨਲ ਵਾਇਰਲ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਕੰਟਰੋਲ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਯੂਨਿਟ
- ਨੈਸ਼ਨਲ ਵਾਇਰਲ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਯੂਨਿਟ (ਐਨਵੀਐਚਐਮਯੂ): ਐਨਵੀਐਚਐਮ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਐਨਐਚਐਮ (ਨੈਸ਼ਨਲ ਹੈਲਥ ਮਿਸ਼ਨ) ਦੇ ਨਾਲ ਸਥਾਪਿਤ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ। ਐਨਵੀਐਚਐਮਯੂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਇਕ ਸੰਯੁਕਤ ਸਕੱਤਰ ਕਰਨਗੇ ਜੋ ਮਿਸ਼ਨ ਡਾਇਰੈਕਟਰ (ਐਨਐਚਐਮ) ਨੂੰ ਰਿਪੋਰਟ ਕਰਨਗੇ।
- ਸਟੇਟ ਵਾਇਰਲ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਯੂਨਿਟ (ਐਸਵੀਐਚਐਮਯੂ) - ਸਟੇਟ ਹੈਲਥ ਸੁਸਾਇਟੀ ਨੋਡਲ ਅਫਸਰ ਅਤੇ ਲੋੜੀਂਦੀ ਜਨ ਸ਼ਕਤੀ ਨਾਲ ਸੂਬਾ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦਾ ਤਾਲਮੇਲ ਕਰੇਗੀ।
- ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਵਾਇਰਲ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਯੂਨਿਟ (ਡੀਵੀਐਚਐਮਯੂ) - ਉਪਲਬਧ ਮਨੁੱਖੀ ਸ਼ਕਤੀ ਤੋਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਇਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਅਧਿਕਾਰੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਨ ਆਦਿ ਹੋਰ ਵੀ ਵੱਖ ਵੱਖ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਕਰੇਗਾ।
ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ
- ਵਾਇਰਲ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਦਾ ਵਿਕਾਸ
- ਵੱਖ-ਵੱਖ ਭੂਗੋਲਿਕ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਇਰਲ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਦੇ ਫੈਲਣ ਲਈ ਨਿਗਰਾਨੀ: ਵੱਖ ਵੱਖ ਭੂਗੋਲਿਕ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਇਰਲ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਅਤੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਨ ਅਤੇ ਪੜਾਅਵਾਰ 10 ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾਵਾਂ ਦੇ ਨੈਟਵਰਕ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਨਾਲ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ।
ਭਾਰਤੀ ਸਥਿਤੀ
- ਵਾਇਰਲ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਫੈਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਐਚਏਵੀ ਅਤੇ ਐਚਆਈਵੀ ਗੰਭੀਰ ਵਾਇਰਲ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਅਤੇ ਗੰਭੀਰ ਜਿਗਰ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋਣ (ਏਐਲਐਫ) ਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਕਾਰਨ ਹਨ। ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ, ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਲਈ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਸਹੀ ਮੁਲਾਂਕਣ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
- ਉਪਲਬਧ ਸਾਹਿਤ ਇਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਐਚ.ਏ.ਵੀ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਗੰਭੀਰ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਦੇ 10-30 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਅਤੇ ਗੰਭੀਰ ਜਿਗਰ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋਣ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿਚ 5-15 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹਨ।
ਐਚਬੀਵੀ ਅਤੇ ਐਚਸੀਵੀ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਬੀ ਵਿਚ ਮੌਤ ਦਰ
ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਬੀ
ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਸੀ
| ਮੁੱਲ (ਪ੍ਰਤੀ 100,000) | ਸਾਲ |
| 4.8 (3.94 - 5.81) | 2019 |
| 4.57 (3.82 - 5.49) | 2018 |
| 4.44 (3.76 - 5.24) | 2017 |
| 4.37 (3.79 - 5.09) | 2016 |
| 4.35 (3.79 - 5.03) | 2015 |
