ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ: ਬਾਬਾ ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਅਤੇ ਬਾਬਾ ਜੁਝਾਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਦੇ ਵੱਡੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦੇ ਸਨ। ਬਾਬਾ ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ ਸੰਨ 1687 ਨੂੰ ਪਾਉਂਟਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਮਾਤਾ ਸੁੰਦਰੀ ਜੀ ਦੀ ਕੁੱਖ ਤੋਂ ਹੋਇਆ।
ਬਾਬਾ ਜੁਝਾਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ ਸੰਨ 1690 ਨੂੰ ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਮਾਤਾ ਜੀਤੋ ਜੀ ਦੀ ਕੁੱਖ ਤੋਂ ਹੋਇਆ। ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ, ਪੜ੍ਹਾਈ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਵਿੱਚ ਹੋਈ। ਘੋੜ ਸਵਾਰੀ, ਸ਼ਸਤਰ ਵਿਦਿਆ, ਤੀਰ ਅੰਦਾਜੀ ਵਿੱਚ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਨੂੰ ਨਿਪੁੰਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
ਵੱਡੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਦੇ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਿਹਾੜੇ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼
ਚਮਕੌਰ ਦੀ ਲੜਾਈ “ਸਵਾ ਲਾਖ ਸੇ ਏਕ ਲੜਾਊਂ, ਤਬੈ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਨਾਮ ਕਹਾਊਂ” ਦੇ ਕਥਨ ਨੂੰ ਅਰਥ ਦੇਣਾ ਸੀ। ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਕੱਚੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਸਿੱਖ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਲੱਖਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਮੁਗ਼ਲ ਫ਼ੌਜ, ਪਹਾੜੀ ਰਾਜਿਆਂ ਦੀ ਫ਼ੌਜ ਨਾਲ।
ਵਜ਼ੀਰ ਖਾਨ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੂੰ ਜਿਉਂਦਾ ਜਾਂ ਮਰਿਆ ਹੋਇਆ ਫੜਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਪਰ ਇਹ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਿਆ। ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੀ ਵੱਡੀ ਫੌਜ ਮੁੱਠੀ ਭਰ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਹੌਂਸਲੇ ਨੂੰ ਨੀਵਾਂ ਕਰਨ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੀ।
ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਜੁਗਤੀ ਅਦਭੁਤ ਸੀ। ਦੁਸ਼ਮਣ ਫ਼ੌਜ ਨੂੰ ਕੁਝ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਕੁਚਲ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਇਹ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦੀ ਤਾਕਤ ਹੀ ਸੀ ਕਿ ਖਾਲਸਾ ਫੌਜ ਨੇ ਮੈਦਾਨੇ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਹੁਨਰ ਦਿਖਾਇਆ।
ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਹੁਕਮ ਮਿਲਣ 'ਤੇ ਪੰਜ ਸਿੰਘਾਂ ਦਾ ਜੱਥਾ ਕਿਲ੍ਹੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆਇਆ ਅਤੇ ਆਖਰੀ ਸਾਹਾਂ ਤੱਕ ਬਹਾਦਰੀ ਨਾਲ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ। ਅਣਗਿਣਤ ਦੁਸ਼ਮਣਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਿਆ ਅਤੇ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਗਿਆ।
ਉਹ ਸਮਾਂ ਵੀ ਆ ਗਿਆ, ਜਦੋਂ ਵੱਡੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦੇ ਬਾਬਾ ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਪਿਤਾ-ਗੁਰੂ ਪਾਸੋਂ ਮੈਦਾਨ-ਏ-ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਮੰਗੀ। ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਦਾ ਹੁਕਮ ਮਿਲਣ 'ਤੇ ਸ਼ਹੀਦ ਦਾਦੇ ਦੇ ਪੋਤਰੇ ਨੇ ਜੰਗ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਜਾ ਕੇ ਦੁਸ਼ਮਣਾਂ ਨੂੰ ਲਲਕਾਰਿਆ ਅਤੇ ਕਿਹਾ "ਮੇਰੇ ਸਾਹਮਣੇ ਸਿਰਫ਼ ਉਹੀ ਆਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਿਲ ਵਿਚ ਲੜਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ਹੋਵੇ" ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ, ਜੋ ਚਾਰ ਹੋਰ ਸਿੱਖਾਂ ਨਾਲ ਮੈਦਾਨ-ਏ-ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਏ, ਨੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਭਾਜੜ ਮਚਾ ਦਿੱਤੀ।
ਕਈ ਦੁਸ਼ਮਣਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਦੇ ਹੋਏ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਉਹ ਹੋਰ ਸਿੱਖਾਂ ਸਮੇਤ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਗਏ। ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਾ ਜਾਮ ਪੀਂਦਿਆਂ ਦੇਖਿਆ।
ਚਮਕੌਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਦਸਵੇਂ ਪਿਤਾ ਸਿਦਕੀ ਸਿੰਘਾਂ ਦੇ ਤਿੰਨ ਪਿਆਰੇ ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦੇ ਬਾਬਾ ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਨਾਂ ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਦੂਜੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦੇ ਬਾਬਾ ਜੁਝਾਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦਾ ਨਾਂ ਵੀ ਬੜੇ ਮਾਣ ਨਾਲ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਜੰਗ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਦੁਸ਼ਮਣਾਂ ਨਾਲ ਲੜਦੇ ਹੋਏ ਸ਼ਹੀਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਗਏ ਤਾਂ ਬਾਬਾ ਜੁਝਾਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਗੁਰੂ-ਪਿਤਾ ਜੀ ਤੋਂ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਮੰਗੀ।
ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਾ ਬਾਬਾ ਜੁਝਾਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਜੋ ਜੋਸ਼ 'ਤੇ ਜੋਸ਼ ਵਿਖਾਇਆ। ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਜਵਾਨ ਪਰ ਯੁੱਧ ਕਲਾ ਵਿੱਚ ਨਿਪੁੰਨ, ਦੁਸ਼ਮਣ ਵੀ ਇਸ ਸੂਰਮੇ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਦੰਗ ਰਹਿ ਗਏ।
ਬਾਬਾ ਜੁਝਾਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀਆਂ ਸਮੇਤ ਕਈ ਮੁਗਲ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੂੰ ਹਰਾ ਕੇ ਸ਼ਹੀਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਗਏ।
