ETV Bharat / bharat

ਰੂਸ ਦਾ ਲੂਨਾ 25 ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਕਰੈਸ਼: ਰੂਸ ਦੇ ਚੰਦਰਮਾ ਮਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਝਟਕਾ, ਲੂਨਾ 25 ਟੱਚਡਾਊਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਰੈਸ਼

author img

By

Published : Aug 20, 2023, 6:10 PM IST

ਰੂਸ ਨੇ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਲਾਂਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਚੰਦਰਮਾ 'ਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਲੂਨਾ -25 ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ 'ਤੇ ਇੱਕ ਅਸਾਧਾਰਨ ਸਥਿਤੀ ਦੀ ਸੂਚਨਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ (ਰੂਸ ਦਾ ਲੂਨਾ 25 ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਕਰੈਸ਼ ਹੋ ਗਿਆ)।

ਰੂਸ ਦਾ ਲੂਨਾ 25 ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਕਰੈਸ਼: ਰੂਸ ਦੇ ਚੰਦਰਮਾ ਮਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਝਟਕਾ, ਲੂਨਾ 25 ਟੱਚਡਾਊਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਰੈਸ਼
ਰੂਸ ਦਾ ਲੂਨਾ 25 ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਕਰੈਸ਼: ਰੂਸ ਦੇ ਚੰਦਰਮਾ ਮਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਝਟਕਾ, ਲੂਨਾ 25 ਟੱਚਡਾਊਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਰੈਸ਼

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਰੂਸ ਦੀ ਪੁਲਾੜ ਏਜੰਸੀ ਰੋਸਕੋਸਮੌਸ ਨੇ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਰੂਸ ਦਾ ਲੂਨਾ-25 ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਬੇਕਾਬੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੰਦਰਮਾ ਨਾਲ ਟਕਰਾਇਆ ਅਤੇ ਦੁਰਘਟਨਾਗ੍ਰਸਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਲੂਨਾ-25 47 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਰੂਸ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਚੰਦਰਮਾ ਮਿਸ਼ਨ ਸੀ। ਇਹ ਵਿਕਾਸ ਇੱਕ ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਹੋਇਆ ਜਦੋਂ ਰੋਸਕੋਸਮੌਸ ਨੇ ਲੈਂਡਿੰਗ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਲੂਨਾ-25 ਨੂੰ ਆਰਬਿਟ ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀ। ਰੋਸਕੋਸਮੌਸ ਨੇ ਇੱਕ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ, “ਯੰਤਰ ਇੱਕ ਅਚਾਨਕ ਪੰਧ ਵਿੱਚ ਚਲਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ ਨਾਲ ਟਕਰਾਉਣ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਮੌਜੂਦ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਗਿਆ।” ਏਜੰਸੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇੱਕ “ਅਸਾਧਾਰਨ ਸਥਿਤੀ” ਆਈ ਜਦੋਂ ਮਿਸ਼ਨ ਨਿਯੰਤਰਣ ਨੇ 21 ਅਗਸਤ ਲਈ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਟੱਚਡਾਉਨ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ 11:10 ਜੀਐਮਟੀ 'ਤੇ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਪ੍ਰੀ-ਲੈਂਡਿੰਗ ਔਰਬਿਟ 'ਤੇ ਲਿਜਾਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ।

ਅਸਧਾਰਨ ਸਥਿਤੀ: ਰੋਸਕੋਸਮੌਸ ਨੇ ਕਿਹਾ, ''ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ਆਟੋਮੇਟਿਡ ਸਟੇਸ਼ਨ 'ਤੇ ਅਸਧਾਰਨ ਸਥਿਤੀ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਈ, ਜਿਸ ਨੇ ਨਿਰਧਾਰਤ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਨਾਲ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ।'' ਹਾਲਾਂਕਿ, ਰੋਸਕੋਸਮੌਸ ਨੇ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਕਿ ਕੀ ਇਹ ਘਟਨਾ ਲੂਨਾ-25 ਨੂੰ ਉਤਰਨ ਤੋਂ ਰੋਕ ਸਕੇਗੀ ਜਾਂ ਨਹੀਂ। ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਨੇ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਧਰੁਵ 'ਤੇ ਉਤਰਨਾ ਸੀ, ਜੋ ਭਾਰਤੀ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਧਰਤੀ ਦੇ ਉਪਗ੍ਰਹਿ 'ਤੇ ਉਤਰਨ ਦੀ ਦੌੜ ਵਿਚ ਹੈ।

ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਲਈ ਖਾਸ ਦਿਲਚਸਪ: ਚੰਦਰਮਾ ਦਾ ਦੱਖਣੀ ਧਰੁਵ ਵਿਿਗਆਨੀਆਂ ਲਈ ਖਾਸ ਦਿਲਚਸਪੀ ਰੱਖਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਥਾਈ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਰਛਾਵੇਂ ਵਾਲੇ ਧਰੁਵੀ ਟੋਏ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਚਟਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਜੰਮੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਖੋਜੀ ਹਵਾ ਅਤੇ ਰਾਕੇਟ ਬਾਲਣ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਵੀ ਰੂਸੀ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਹਿਲੇ ਨਤੀਜੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਰੋਸਕੋਸਮੌਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਏਜੰਸੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਅੰਕੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਰਸਾਇਣਕ ਰਚਨਾ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਯੰਤਰ ਨੇ ਇੱਕ ਮਾਈਕ੍ਰੋਮੀਟੋਰਾਈਟ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤਾ ਹੈ।

ਲੂਨਾ 25 ਨੂੰ 10 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ: ਲੂਨਾ-25 ਵਾਹਨ ਨੂੰ 10 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਦੂਰ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਰੂਸ ਦੇ ਵੋਸਟੋਚਨਾ ਸਪੇਸ ਪੋਰਟ ਤੋਂ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ 1976 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰੂਸ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਲਾਂਚਿੰਗ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਸੋਵੀਅਤ ਸੰਘ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ। ਰੂਸੀ ਚੰਦਰ ਲੈਂਡਰ ਦੇ 21 ਅਤੇ 23 ਅਗਸਤ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਚੰਦਰਮਾ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਸੀ। ਸਿਰਫ ਤਿੰਨ ਦੇਸ਼ ਚੰਦਰਮਾ 'ਤੇ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਉਤਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋਏ ਹਨ: ਸਿਰਫ ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਤੇ ਚੀਨ ਹੀ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਚੰਦਰਮਾ 'ਤੇ ਉਤਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋਏ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਰੂਸ ਦਾ ਟੀਚਾ ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਧਰੁਵ 'ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਤਰਨਾ ਹੈ। ਰੋਸਕੋਸਮੌਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਇਹ ਦਿਖਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਰੂਸ ਚੰਦਰਮਾ 'ਤੇ ਪੇਲੋਡ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਰਾਜ ਸੀ, ਅਤੇ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਰੂਸ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਦੀ ਗਾਰੰਟੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਯੂਕਰੇਨ 'ਤੇ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰੂਸ 'ਤੇ ਲਗਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਪੱਛਮੀ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਸਦੇ ਪੁਲਾੜ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਰੂਸ ਦੀ ਪੁਲਾੜ ਏਜੰਸੀ ਰੋਸਕੋਸਮੌਸ ਨੇ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਰੂਸ ਦਾ ਲੂਨਾ-25 ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਬੇਕਾਬੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੰਦਰਮਾ ਨਾਲ ਟਕਰਾਇਆ ਅਤੇ ਦੁਰਘਟਨਾਗ੍ਰਸਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਲੂਨਾ-25 47 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਰੂਸ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਚੰਦਰਮਾ ਮਿਸ਼ਨ ਸੀ। ਇਹ ਵਿਕਾਸ ਇੱਕ ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਹੋਇਆ ਜਦੋਂ ਰੋਸਕੋਸਮੌਸ ਨੇ ਲੈਂਡਿੰਗ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਲੂਨਾ-25 ਨੂੰ ਆਰਬਿਟ ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀ। ਰੋਸਕੋਸਮੌਸ ਨੇ ਇੱਕ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ, “ਯੰਤਰ ਇੱਕ ਅਚਾਨਕ ਪੰਧ ਵਿੱਚ ਚਲਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ ਨਾਲ ਟਕਰਾਉਣ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਮੌਜੂਦ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਗਿਆ।” ਏਜੰਸੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇੱਕ “ਅਸਾਧਾਰਨ ਸਥਿਤੀ” ਆਈ ਜਦੋਂ ਮਿਸ਼ਨ ਨਿਯੰਤਰਣ ਨੇ 21 ਅਗਸਤ ਲਈ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਟੱਚਡਾਉਨ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ 11:10 ਜੀਐਮਟੀ 'ਤੇ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਪ੍ਰੀ-ਲੈਂਡਿੰਗ ਔਰਬਿਟ 'ਤੇ ਲਿਜਾਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ।

ਅਸਧਾਰਨ ਸਥਿਤੀ: ਰੋਸਕੋਸਮੌਸ ਨੇ ਕਿਹਾ, ''ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ਆਟੋਮੇਟਿਡ ਸਟੇਸ਼ਨ 'ਤੇ ਅਸਧਾਰਨ ਸਥਿਤੀ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਈ, ਜਿਸ ਨੇ ਨਿਰਧਾਰਤ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਨਾਲ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ।'' ਹਾਲਾਂਕਿ, ਰੋਸਕੋਸਮੌਸ ਨੇ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਕਿ ਕੀ ਇਹ ਘਟਨਾ ਲੂਨਾ-25 ਨੂੰ ਉਤਰਨ ਤੋਂ ਰੋਕ ਸਕੇਗੀ ਜਾਂ ਨਹੀਂ। ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਨੇ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਧਰੁਵ 'ਤੇ ਉਤਰਨਾ ਸੀ, ਜੋ ਭਾਰਤੀ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਧਰਤੀ ਦੇ ਉਪਗ੍ਰਹਿ 'ਤੇ ਉਤਰਨ ਦੀ ਦੌੜ ਵਿਚ ਹੈ।

ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਲਈ ਖਾਸ ਦਿਲਚਸਪ: ਚੰਦਰਮਾ ਦਾ ਦੱਖਣੀ ਧਰੁਵ ਵਿਿਗਆਨੀਆਂ ਲਈ ਖਾਸ ਦਿਲਚਸਪੀ ਰੱਖਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਥਾਈ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਰਛਾਵੇਂ ਵਾਲੇ ਧਰੁਵੀ ਟੋਏ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਚਟਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਜੰਮੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਖੋਜੀ ਹਵਾ ਅਤੇ ਰਾਕੇਟ ਬਾਲਣ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਵੀ ਰੂਸੀ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਹਿਲੇ ਨਤੀਜੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਰੋਸਕੋਸਮੌਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਏਜੰਸੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਅੰਕੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਰਸਾਇਣਕ ਰਚਨਾ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਯੰਤਰ ਨੇ ਇੱਕ ਮਾਈਕ੍ਰੋਮੀਟੋਰਾਈਟ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤਾ ਹੈ।

ਲੂਨਾ 25 ਨੂੰ 10 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ: ਲੂਨਾ-25 ਵਾਹਨ ਨੂੰ 10 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਦੂਰ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਰੂਸ ਦੇ ਵੋਸਟੋਚਨਾ ਸਪੇਸ ਪੋਰਟ ਤੋਂ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ 1976 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰੂਸ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਲਾਂਚਿੰਗ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਸੋਵੀਅਤ ਸੰਘ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ। ਰੂਸੀ ਚੰਦਰ ਲੈਂਡਰ ਦੇ 21 ਅਤੇ 23 ਅਗਸਤ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਚੰਦਰਮਾ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਸੀ। ਸਿਰਫ ਤਿੰਨ ਦੇਸ਼ ਚੰਦਰਮਾ 'ਤੇ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਉਤਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋਏ ਹਨ: ਸਿਰਫ ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਤੇ ਚੀਨ ਹੀ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਚੰਦਰਮਾ 'ਤੇ ਉਤਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋਏ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਰੂਸ ਦਾ ਟੀਚਾ ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਧਰੁਵ 'ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਤਰਨਾ ਹੈ। ਰੋਸਕੋਸਮੌਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਇਹ ਦਿਖਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਰੂਸ ਚੰਦਰਮਾ 'ਤੇ ਪੇਲੋਡ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਰਾਜ ਸੀ, ਅਤੇ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਰੂਸ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਦੀ ਗਾਰੰਟੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਯੂਕਰੇਨ 'ਤੇ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰੂਸ 'ਤੇ ਲਗਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਪੱਛਮੀ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਸਦੇ ਪੁਲਾੜ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.