Rahul Gandhi Manipur Visit: ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਮਣੀਪੁਰ ਫੇਰੀ, ਪਰ ਨਹੀਂ ਰੁਕ ਰਹੀ ਹਿੰਸਾ

ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਮਣੀਪੁਰ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਉਹ ਦੋ ਦਿਨ ਰੁਕਣਗੇ। ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ ਹੈ। ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਸਿਆਸੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।

ਇੰਫਾਲ: ਮਣੀਪੁਰ ਵਿੱਚ ਕੁਕੀ ਅਤੇ ਮੇਤੀ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦਰਮਿਆਨ ਤਣਾਅ ਲਗਾਤਾਰ ਜਾਰੀ ਹੈ। ਦੋਵਾਂ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਵਿਚਾਲੇ ਅਜਿਹਾ ਪਾੜਾ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਸਨੂੰ ਭਰਨ ਲਈ ਸਮਾਂ ਲੱਗੇਗਾ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਪੂਰੇ ਮਾਮਲੇ 'ਤੇ ਸਿਆਸਤ ਵੀ ਭਖੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਆਪਣੇ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਮਣੀਪੁਰ ਦੌਰੇ 'ਤੇ ਹਨ। ਬਿਸ਼ਨੂਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਤੋਂ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਐੱਸਪੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਜਿਹਾ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਮੁੜ ਇੰਫਾਲ ਆ ਗਏ ਹਨ। ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਇਸ 'ਤੇ ਇਤਰਾਜ਼ ਵੀ ਜਾਹਿਰ ਕੀਤਾ ਹੈ।ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਸਿਵਲ ਸੁਸਾਇਟੀ ਦੇ ਨੁਮਾਇੰਦਿਆਂ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕਰਨਗੇ। ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੈਂਪਾਂ ਦਾ ਵੀ ਦੌਰਾ ਕਰਨਗੇ ਜਿੱਥੇ ਸ਼ਰਨਾਰਥੀ ਰਹਿ ਰਹੇ ਹਨ।

2017 ਵਿੱਚ ਵੀ ਜਾਤੀ ਹਿੰਸਾ : ਭਾਜਪਾ ਆਈਟੀ ਸੈੱਲ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਮਿਤ ਮਾਲਵੀਆ ਨੇ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਦੌਰੇ 'ਤੇ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਸਾਧਿਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਣੀਪੁਰ ਵਿੱਚ 2015-17 ਦੌਰਾਨ ਵੀ ਜਾਤੀ ਹਿੰਸਾ ਫੈਲੀ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਇਕਰਾਮ ਇਬੋਬੀ ਸਿੰਘ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਸਨ। ਉਸਨੇ ਤਿੰਨ ਬਿੱਲ ਪਾਸ ਕੀਤੇ ਸਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਮਣੀਪੁਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਿੱਲ 2015, ਮਣੀਪੁਰ ਭੂਮੀ ਮਾਲੀਆ ਅਤੇ ਭੂਮੀ ਸੁਧਾਰ ਬਿੱਲ ਅਤੇ ਮਣੀਪੁਰ ਦੁਕਾਨਾਂ ਅਤੇ ਸਥਾਪਨਾ ਬਿੱਲ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ। ਮਾਲਵੀਆ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਸ ਸਮੇਂ ਵੀ ਕੁੱਕੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਮੀਤੀ ਭਾਈਚਾਰੇ 'ਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਹੜੱਪਣ ਦੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਾਏ ਸਨ ਪਰ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਇੱਕ ਵਾਰ ਵੀ ਉੱਥੇ ਨਹੀਂ ਗਏ। ਮਾਲਵੀਆ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੀ ਹਿੰਸਾ 'ਚ 9 ਨੌਜਵਾਨ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ‘ਸਿਆਸੀ ਮੌਕਾਪ੍ਰਸਤੀ’ ਦਾ ਹੀ ਮਸੀਹਾ ਹੈ। ਉਹ ਸਿਰਫ ਸਿਆਸੀ ਏਜੰਡੇ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਯਾਤਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਭਾਜਪਾ ਤੋਂ ਨਾਰਾਜ਼ ਚੱਲ ਰਹੇ ਸੁਬਰਾਮਨੀਅਮ ਸਵਾਮੀ ਨੇ ਮਣੀਪੁਰ ਮੁੱਦੇ 'ਤੇ ਪੀਐਮ ਦੀ ਚੁੱਪੀ 'ਤੇ ਸਵਾਲ ਖੜ੍ਹੇ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਿਆਂਮਾਰ ਨੇ ਹਿੰਦੂ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਹਥਿਆਰ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਏ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਸਾਰੇ ਚੀਨੀ ਹਥਿਆਰ ਹਨ। ਆਲ ਮਨੀਪੁਰ ਸਟੂਡੈਂਟਸ ਯੂਨੀਅਨ ਨੇ ਮਨੀਪੁਰ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਹਾਲਾਤ ਲਈ ਸਾਰੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਠਹਿਰਾਇਆ ਹੈ। ਯੂਨੀਅਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਕਾਂਗਰਸ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ।

3 ਮਈ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਹਿੰਸਾ 'ਚ ਹੁਣ ਤੱਕ 120 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। 50 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਉਜਾੜੇ ਦਾ ਜੀਵਨ ਬਤੀਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਦੋਵੇਂ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਹਾਲਾਤ ਵਿਗੜ ਗਏ ਤਾਂ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ ਅਮਿਤ ਸ਼ਾਹ ਖੁਦ ਮਣੀਪੁਰ ਪਹੁੰਚ ਗਏ ਸਨ। ਉਹ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਰਹੇ, ਪਰ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵੱਡੀ ਤਬਦੀਲੀ ਨਹੀਂ ਆਈ। ਪਿਛਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਹੀ ਅਮਿਤ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਵਿਰੋਧੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵੀ ਬੁਲਾਈ ਸੀ। ਕੁਝ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਮੀਟਿੰਗ ਦਾ ਬਾਈਕਾਟ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ 18 ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੇ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੁਝ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੇ ਮਣੀਪੁਰ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਐਨ. ਬੀਰੇਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਅਸਤੀਫੇ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ।

ਹੁਣ ਤੱਕ ਕੀ ਹੋਇਆ

• 3 ਮਈ ਨੂੰ ਮਣੀਪੁਰ ਵਿੱਚ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੁੱਕੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਰੋਸ ਮਾਰਚ ਕੱਢਿਆ। u
• ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਦਾ ਨਾਂ ਆਦਿਵਾਸੀ ਏਕਤਾ ਮਾਰਚ ਰੱਖਿਆ।
• ਚਰਚੰਦਪੁਰ ਵਿੱਚ ਰੈਲੀ ਕੱਢੀ ਗਈ।
• ਕਿਉਂ ਕੱਢੀ ਗਈ ਰੈਲੀ- ਮੀਤੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ਐਸਟੀ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦੇਣ ਦੀ ਮੰਗ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕਬਾਇਲੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੇ ਰੋਸ ਮਾਰਚ ਕੱਢਿਆ ਸੀ।
• ਗੈਰ ਆਦਿਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਰੈਲੀ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ।
• ਦੋਵਾਂ ਧਿਰਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਹਿੰਸਕ ਝੜਪ ਹੋ ਗਈ।
• ਪੁਲਿਸ ਨੂੰ ਸਥਿਤੀ 'ਤੇ ਕਾਬੂ ਪਾਉਣ ਲਈ ਤਾਕਤ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਪਈ।
• ਸੂਬਾ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਕੇਂਦਰੀ ਬਲਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ।
• ਫੌਜ ਅਤੇ ਨੀਮ ਫੌਜੀ ਬਲਾਂ ਦੀਆਂ ਟੁਕੜੀਆਂ ਵੀ ਪਹੁੰਚ ਗਈਆਂ।
• ਹਿੰਸਾ ਦੀ ਜਾਂਚ ਲਈ 4 ਜੂਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
• ਗੁਹਾਟੀ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਜੱਜ ਅਜੇ ਲਾਂਬਾ ਇਸ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
• ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੇਂਦਰ ਨੇ 10 ਜੂਨ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਕਮੇਟੀ ਬਣਾਈ।
• ਰਾਜਪਾਲ ਇਸ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
• ਵੈਸੇ ਇਸ ਸ਼ਾਂਤੀ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਝਗੜਾ ਹੋ ਗਿਆ।
• ਕੈਂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਰਹੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਪੈਕੇਜ ਦਾ ਐਲਾਨ।
• 101 ਕਰੋੜ ਦਾ ਪੈਕੇਜ। ਵਿਦਰੋਹੀਆਂ ਖਿਲਾਫ ਛਾਪੇਮਾਰੀ ਦੌਰਾਨ ਬਰਾਮਦ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਥਿਆਰ।

ਵਿਰੋਧ ਦਾ ਅਸਲ ਕਾਰਨ - ਮਣੀਪੁਰ ਦਾ ਮੇਈਤੀ ਭਾਈਚਾਰਾ ਕੁਕੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਵਿਕਸਤ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਿਆਸੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ 90 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। ਉਹ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਘਾਟੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਘਾਟੀ ਸਿਰਫ 10 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ, ਨਾਗਾ ਅਤੇ ਕੂਕੀ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਹਾੜੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ 90 ਫੀਸਦੀ ਖੇਤਰਾਂ 'ਤੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਵਿਕਾਸ ਪੱਖੋਂ ਉਹ ਪਛੜੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਿਆਸੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਸਿਰਫ਼ 10 ਫ਼ੀਸਦੀ ਤੱਕ ਹੈ।

ਮਣੀਪੁਰ ਦੇ ਕਾਨੂੰਨ ਅਨੁਸਾਰ ਮੀਤੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਲੋਕ ਪਹਾੜੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮੀਨ ਨਹੀਂ ਖਰੀਦ ਸਕਦੇ। ਜੇਕਰ ਕੁਕੀ ਅਤੇ ਨਾਗਾ ਭਾਈਚਾਰਾ ਚਾਹੁਣ ਤਾਂ ਘਾਟੀ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮੀਨ ਖਰੀਦ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਮੀਤੀ ਇਸ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੀਤੀ ਲਈ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸੀਮਤ ਜ਼ਮੀਨ ਹੈ, ਜੇਕਰ ਨਾਗਾ ਅਤੇ ਕੂਕੀ ਵੀ ਇਸ ਦੇ ਉੱਪਰ ਰਹਿਣ ਲੱਗ ਪਏ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਸਥਿਤੀ ਹੋਰ ਵੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ।