ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ : 23 ਮਾਰਚ 2023 ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਇਕਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਖਾਤਰ ਆਪਣੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਕੁਰਬਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਇਸ ਦਿਨ ਭਗਤ ਸਿੰਘ, ਸ਼ਿਵਰਾਮ ਰਾਜਗੁਰੂ ਅਤੇ ਸੁਖਦੇਵ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ 23 ਮਾਰਚ 1931 ਨੂੰ ਯਾਨੀ ਅੱਜ ਦੇ ਦਿਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ ਫਾਂਸੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇੱਕ ਹੋਰ ਦਿਲਚਸਪ ਕਿੱਸਾ ਇਨਕਲਾਬੀ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉਸਦਾ ਨਾਮ ਦੁਰਗਾ ਭਾਬੀ ਹੈ। ਅੱਜ ਦੀ ਨੌਜਵਾਨ ਪੀੜ੍ਹੀ ਭਾਵੇਂ ਦੁਰਗਾ ਭਾਬੀ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਖਾਸ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੀ, ਪਰ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦੇ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਗਾਜ਼ੀਆਬਾਦ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਇੱਕ ਸੜਕ ਦਾ ਨਾਂ ਦੁਰਗਾ ਭਾਬੀ ਮਾਰਗ ਹੈ।
ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਮਹਿਲਾ: ਦੁਰਗਾ ਭਾਬੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਸਾਮਰਾਜ ਵਿਰੁੱਧ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਇਨਕਲਾਬ ਵਿਚ ਸਰਗਰਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਮਹਿਲਾਵਾਂ 'ਚੋਂ ਇਕ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਜਨਮ 7 ਅਕਤੂਬਰ 1907 ਨੂੰ ਇਲਾਹਾਬਾਦ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਪੰਡਿਤ ਬਿਹਾਰੀ ਲਾਲ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਜੱਜ ਸਨ। ਦੁਰਗਾ ਦੇਵੀ ਦਾ ਵਿਆਹ 1918 ਵਿਚ ਭਗਵਤੀ ਚਰਨ ਵੋਹਰਾ ਨਾਲ ਬੜੀ ਸ਼ਾਨੋ-ਸ਼ੌਕਤ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਵਕਤ ਦੁਰਗਾ ਦੇਵੀ ਦੀ ਉਮਰ 11 ਸਾਲ ਦੀ ਸੀ। ਸੰਨ 1919 'ਚ ਭਗਵਤੀ ਚਰਨ ਵੋਹਰਾ ਨੇ ਦਸਵੀਂ ਪਾਸ ਕਰਦਿਆਂ ਹੀ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਦੁਰਗਾ ਦੇਵੀ ਨੂੰ ਦੱਸ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਗ਼ੁਲਾਮੀ ਦੀਆਂ ਜ਼ੰਜੀਰਾਂ ਤੋੜ ਕੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਹਾਕਮਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰਵਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਦੁਰਗਾ ਦੇਵੀ ਦੀ ਮੁੱਢਲੀ ਸਿੱਖਿਆ ਕੋਈ ਖ਼ਾਸ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਰ ਭਗਵਤੀ ਦੇ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ 'ਤੇ ਉਸ ਨੇ ਪ੍ਰਭਾਕਰ ਦਾ ਇਮਤਿਹਾਨ ਪਾਸ ਕਰ ਲਿਆ ਅਤੇ ਕੰਨਿਆ ਮਹਾਵਿਦਿਆਲਾ ਲਾਹੌਰ ਵਿਚ ਹਿੰਦੀ ਦੀ ਅਧਿਆਪਕਾ ਵਜੋਂ ਨੌਕਰੀ ਕਰਨ ਲੱਗੀ।
ਦੁਰਗਾ ਭਾਬੀ ਨੇ 500 ਰੁਪਏ: ਮਲਵਿੰਦਰ ਜੀਤ ਸਿੰਘ ਵੜੈਚ ਦੀ ਕਿਤਾਬ (ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਵਤੀ ਚਰਨ ਵੋਹਰਾ ਅਤੇ ਦੁਰਗਾ ਭਾਬੀ ਦੀ ਜੀਵਨੀ) ਅਨੁਸਾਰ 17 ਦਸੰਬਰ 1928 ਵਿੱਚ ਸੌਂਡਰਜ਼ ਦੇ ਕਤਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਲੈ ਕੇ ਜਾਣ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸੁਖਦੇਵ ਦੀ ਸੀ। ਸੁਖਦੇਵ ਦੀ ਟੇਕ ਵੋਹਰਾ ਪਰਿਵਾਰ ਉੱਪਰ ਸੀ। ਭਗਵਤੀ ਚਰਨ ਕਲਕੱਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਸੈਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਭਾਗ ਲੈਣ ਗਏ ਹੋਏ ਸਨ। 18 ਦਸੰਬਰ 1928 ਦੀ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਸੁਖਦੇਵ ਨੇ ਦੁਰਗਾ ਭਾਬੀ ਕੋਲ ਪੈਸਿਆਂ ਲਈ ਪਹੁੰਚ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਦੁਰਗਾ ਭਾਬੀ ਨੇ 500 ਰੁਪਏ ਜਿਹੜੇ ਭਗਵਤੀ ਚਰਨ ਕਲਕੱਤੇ ਜਾਣ ਵੇਲੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੇ ਕੇ ਗਏ ਸਨ, ਸੁਖਦੇਵ ਨੂੰ ਦੇ ਦਿੱਤੇ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਪੈਸਿਆਂ ਨਾਲ ਹੀ ਸੁਖਦੇਵ ਨੇ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਰਾਜਗੁਰੂ ਨੂੰ ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਸੀ।
ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪਤਨੀ ਬਣੀ ਦੁਰਗਾ ਭਾਬੀ!: ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਡਾਕਟਰ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਕਾਂਤ ਸ਼ਰਮਾ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਦੁਰਗਾ ਭਾਬੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀਆਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨੇ ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ ਦੇ ਕਤਲ ਦਾ ਬਦਲਾ ਲੈਣ ਲਈ ਜੌਹਨ ਸੈਂਡਰਸ ਨੂੰ ਮਾਰਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਲਾਹੌਰ ਪੁਲਿਸ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਸਾਥੀਆਂ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿੱਚ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਪੁਲਸ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਲਈ ਦੁਰਗਾ ਭਾਬੀ 'ਦੁਰਗਾ' ਦੇ ਅਵਤਾਰ 'ਚ ਨਜ਼ਰ ਆਈ। ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੁਰਗਾ ਭਾਬੀ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪਤਨੀ ਬਣੀ ਸੀ। ਆਪਣੇ ਛੋਟੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਗਿਆ, ਰਾਜਗੁਰੂ ਦਾ ਸੇਵਕ ਬਣ ਗਿਆ। ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਹ ਰੇਲ ਗੱਡੀ ਰਾਹੀਂ ਕਲਕੱਤੇ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ ਕੋਲਕਾਤਾ ਦਾ ਸਫ਼ਰ 40 ਘੰਟਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਾ ਸੀ। ਦੁਰਗਾ ਭਾਬੀ ਨੇ ਨਿਡਰ ਹੋ ਕੇ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਸਾਥੀਆਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕੋਲਕਾਤਾ ਪਹੁੰਚਾਇਆ
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : Amritpal Sing Chats: ਹੁਣ ਕੁੜੀਆਂ ਨਾਲ ਅੰਮ੍ਰਿਤਪਾਲ ਦੀਆਂ ਚੈਟਾਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਵਾਇਰਲ, ਪੜ੍ਹੋ ਹੁਣ ਹੋ ਰਹੇ ਕਿਹੜੇ ਖੁਲਾਸੇ
ਗਾਜ਼ੀਆਬਾਦ ਨਾਲ ਖਾਸ ਰਿਸ਼ਤਾ: ਗਾਜ਼ੀਆਬਾਦ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਡਾਕਟਰ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਕਾਂਤ ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ ਨਿਊਜ਼ 18 ਸਥਾਨਕ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਦੁਰਗਾ ਭਾਬੀ ਦਾ ਸਬੰਧ ਗਾਜ਼ੀਆਬਾਦ ਨਾਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਲੰਬਾ ਸਮਾਂ ਗਾਜ਼ੀਆਬਾਦ ਵਿੱਚ ਬੀਤਿਆ ਹੈ। ਲੋਕ ਦੁਰਗਾ ਭਾਬੀ ਨੂੰ ਭਾਬੀ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਿਆਹ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਭਗਵਤ ਚਰਨ ਵੋਹਰਾ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਸੁਖਦੇਵ ਅਤੇ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਆਜ਼ਾਦ ਉਸ ਨੂੰ ਭਾਬੀ ਕਹਿ ਕੇ ਬੁਲਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਅੱਜ ਉਹ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਦੁਰਗਾ ਭਾਬੀ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਆਖਰੀ ਸਾਹ: ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਦੁਰਗਾ ਭਾਬੀ ਬਹੁਤ ਮਜ਼ਬੂਤ ਦਿਲ ਵਾਲੀ ਔਰਤ ਸੀ। ਇੱਕ ਵਾਰ ਉਸਨੇ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਉਸਦੀ ਪਤਨੀ ਬਣ ਕੇ ਪੁਲਿਸ ਤੋਂ ਬਚਾਇਆ। ਦੁਰਗਾ ਭਾਬੀ ਦਾ ਪੂਰਾ ਨਾਂ ਦੁਰਗਾ ਦੇਵੀ ਵੋਹਰਾ ਸੀ। ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦੁਰਗਾ ਭਾਬੀ ਕਾਰਨ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਸੁਖਦੇਵ ਵਿਚਕਾਰ ਤਣਾਅ ਵਾਲੀ ਸਥਿਤੀ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਦੁਰਗਾ ਭਾਬੀ ਦਾ ਜਨਮ 7 ਅਕਤੂਬਰ 1960 ਨੂੰ ਇਲਾਹਾਬਾਦ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਕਿ 14 ਅਕਤੂਬਰ 1999 ਨੂੰ ਗਾਜ਼ੀਆਬਾਦ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਖਰੀ ਸਾਹ ਲਿਆ।
