ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਭਾਰਤ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ Payment ਦਾ ਨਵਾਂ ਵਿਕਲਪ ਆਇਆ ਹੈ। ਈ-ਰੂਪੀ ( e-RUPI) ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ UPI ਟਰਾਂਜੈਕਸਨ ਦਾ ਹੀ ਬਿਲਕੁਲ ਨਵਾਂ ਰੂਪ ਹੈ। ਜੋ ਗਿਫ਼ਟ ਵਾਉਚਰ (Gift Voucher)ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੰਮ ਕਰੇਗਾ। ਇਹ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪੇਮੈਂਟ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ (ਐਨਪੀਸੀਆਈ) ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਨਕਦ ਰਹਿਤ(Cashless) ਅਤੇ ਸੰਪਰਕ ਰਹਿਤ ਵਿਧੀ ਹੈ। ਲਾਭਪਾਤਰੀਆਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਮੋਬਾਈਲ ਨੰਬਰ ਰਾਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਈ-ਰੂਪੀ (ਈ-ਰੂਪੀਆਈ) ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਦੀ ਪ੍ਰੀਪੇਡ ਵਾਉਚਰ ਸੇਵਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿ QR ਕੋਡ ਜਾਂ SMS ਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਹੈ। ਮਤਲਬ ਤੁਹਾਡੇ ਵਾਉਚਰ ਵਿੱਚ ਜਿਨ੍ਹੇ ਪੈਸੇ ਹਨ ਉਨ੍ਹੇ ਹੀ ਪੈਸੇ ਖਰਚ ਕਰ ਸਕੋਗੇ।
ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਈ-ਰੁਪਏ ਜਾਰੀ ਕਰਨ ਦਾ ਕੀ ਉਦੇਸ਼ ਹੈ?
ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਕਈ ਸਕੀਮਾਂ ਲਈ ਸਬਸਿਡੀ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸਕੀਮਾਂ ਅਧੀਨ ਲਾਭਪਾਤਰੀਆਂ ਦੇ ਖਾਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪੈਸੇ ਭੇਜੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਈ-ਰੁਪਏ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਸਿਹਤ ਸੇਵਾਵਾਂ ਲਈ ਉਪਲਬਧ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਆਯੂਸ਼ਮਾਨ ਭਾਰਤ, ਮਾਂ ਅਤੇ ਬਾਲ ਭਲਾਈ ਯੋਜਨਾਵਾਂ, ਟੀਬੀ ਮਿਟਾਉਣ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜਨ ਅਰੋਗਿਆ ਯੋਜਨਾ, ਖਾਦ ਸਬਸਿਡੀ ਆਦਿ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਲਈ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਇਹ ਸੁਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕਰਨਾ ਹੈ ਕਿ ਪੈਸਾ ਉਸ ਵਸਤੂ 'ਤੇ ਖਰਚ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲਾਭ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਭਲਾਈ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਲੀਕ-ਪਰੂਫ਼ ਡਿਲੀਵਰੀ ਹੋਵੇਗੀ।
ਕੀ ਇਹ ਡਿਜੀਟਲ ਰੁਪਿਆ ਹੈ ਜਾਂ ਯੂਪੀਆਈ?
ਈ-ਰੁਪਿਆ ਇੱਕ ਡਿਜੀਟਲ ਰੁਪਿਆ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪਰ ਇਸਨੂੰ ਡਿਜੀਟਲ ਰੁਪਏ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਦਮ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਡਿਜੀਟਲ ਰੁਪਿਆ ਕੇਂਦਰੀ ਬੈਂਕ ਯਾਨੀ ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਈ-ਰੁਪਿਆ ਯੂਪੀਆਈ ਅਧਾਰਤ ਹੈ। ਈ-ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਬੈਂਕ ਅਤੇ ਗਾਹਕ ਦੇ ਵਿੱਚ ਸਿੱਧਾ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਵਾਉਚਰ ਦਾ ਡਿਜੀਟਲ ਰੂਪ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਕੀ ਇਹ ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਹੈ?
ਨਹੀਂ, ਇਹ ਸੇਵਾ ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਈ-ਰੁਪਏ ਲੈਣ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ ਪੈਸੇ ਨੂੰ ਖ਼ਰਚ ਕਰਨ ਲਈ ਬੈਂਕ ਖਾਤਾ ਹੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਬਾਰੇ ਤੁਸੀਂ ਸਮਝ ਸਕਦੇ ਹੋ, ਇਹ ਇੱਕ ਡਿਜੀਟਲ ਲਿਫਾਫਾ ਹੈ, ਜਿਸਦੀ ਮਾਤਰਾ ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ QR ਕੋਡ ਜਾਂ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਿਖਾ ਕੇ ਖ਼ਰਚ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਜਿਵੇਂ ਤੁਸੀਂ ਗਿਫਟ ਵਾਉਚਰ ਖ਼ਰਚ ਕਰਦੇ ਹੋ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਮੁੰਡਾ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਪਹੁੰਚਿਆ ਡੇਟ 'ਤੇ, ਮਾਂ ਦੀਆਂ ਅਸਥੀਆਂ ਰੱਖ ਦਿੱਤੀਆਂ ਕੁੜੀ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ
