ETV Bharat / bharat

Karva Chauth 2023: ਜਾਣੋ ਕਦੋਂ ਹੈ ਸੁਹਾਗਣਾਂ ਦਾ ਵਰਤ ਕਰਵਾ ਚੌਥ, ਕਦੋਂ ਨਿਕਲੇਗਾ ਚੰਦਰਮਾ, ਕਿਵੇਂ ਕਰਨੀ ਹੈ ਪੂਜਾ

ਕਰਵਾ ਚੌਥ (Karva Chauth 2023) ਲਈ ਹੁਣ ਕੁਝ ਹੀ ਦਿਨ ਬਾਕੀ ਹਨ। ਵਿਆਹੁਤਾ ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਇਸ ਖਾਸ ਅਤੇ ਔਖੇ ਵਰਤ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ। ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਰੌਣਕ ਵਧ ਗਈ ਹੈ।

Karva Chauth 2023
Karva Chauth 2023
author img

By ETV Bharat Punjabi Team

Published : Oct 24, 2023, 9:29 PM IST

ਵਾਰਾਣਸੀ: ਸਨਾਤਨ ਧਰਮ ਦੀ ਪੌਰਾਣਿਕ ਮਾਨਤਾ ਅਨੁਸਾਰ ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ ਹੈ। ਕਰਵਾ ਚੌਥ ਦਾ ਵਰਤ ਵੀ ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਵਿਆਹੁਤਾ ਔਰਤਾਂ 'ਚ ਇਸ ਵਰਤ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕਾਫੀ ਕ੍ਰੇਜ਼ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਕਰਵਾ ਚੌਥ (ਕਰਕ ਚਤੁਰਥੀ) ਦਾ ਵਰਤ ਕਾਰਤਿਕ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਪੱਖ ਦੀ ਚਤੁਰਥੀ ਤਰੀਕ ਨੂੰ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਰਵਾ ਚੌਥ ਦਾ ਵਰਤ ਰੱਖ ਕੇ ਔਰਤਾਂ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦੀ ਲੰਬੀ ਉਮਰ ਦੀ ਅਰਦਾਸ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਰਵਾ ਚੌਥ ਕਦੋਂ ਆਵੇਗਾ, ਚੰਦ ਕਦੋਂ ਨਜ਼ਰ ਆਵੇਗਾ, ਪੂਜਾ ਕਿਵੇਂ ਹੋਵੇਗੀ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਨੁਕਤਿਆਂ 'ਤੇ ਜੋਤਸ਼ੀ ਨੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।

ਇੱਕ ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਹੈ ਕਰਵਾ ਚੌਥ: ਜੋਤਸ਼ੀ ਵਿਮਲ ਜੈਨ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕਾਰਤਿਕ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਪੱਖ ਦੀ ਚਤੁਰਥੀ ਮਿਤੀ 31 ਅਕਤੂਬਰ ਮੰਗਲਵਾਰ ਰਾਤ 9:31 ਵਜੇ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਹ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਬੁੱਧਵਾਰ, 1 ਨਵੰਬਰ ਰਾਤ 9:20 ਵਜੇ ਤੱਕ ਚੱਲੇਗੀ। ਰਾਤ 8:05 ਵਜੇ ਚੰਦਰਮਾ ਚੜ੍ਹੇਗਾ। ਇਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ 1 ਨਵੰਬਰ ਦਿਨ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਕਰਵਾ ਚੌਥ ਦਾ ਵਰਤ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇਗਾ।

ਇਹ ਹੈ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਦੀ ਵਿਧੀ : ਜੋਤਸ਼ੀ ਵਿਮਲ ਜੈਨ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸਵੇਰੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੇ ਸਾਰੇ ਕੰਮਾਂ ਤੋਂ ਸੰਨਿਆਸ ਲੈ ਕੇ ਵਿਆਹੁਤਾ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਅਟੁੱਟ ਕਿਸਮਤ, ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ, ਸ਼ੁਹਰਤ, ਸੁਖ ਸਮਰਿਧੀ, ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਅਤੇ ਪਤੀ ਦੀ ਲੰਬੀ ਉਮਰ ਲਈ ਕਰਵਾ ਚੌਥ ਦਾ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਦਾ ਪ੍ਰਣ ਲਓ। ਇਹ ਵਰਤ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਸੇਵਨ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਗਸ਼ਾਲੀ ਔਰਤਾਂ ਕਾਰਤਿਕ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਪੱਖ ਦੀ ਚਤੁਰਥੀ ਤਿਥੀ 'ਤੇ ਸੁੱਖ, ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਅਤੇ ਅਟੁੱਟ ਕਿਸਮਤ ਲਈ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ, ਮਾਤਾ ਪਾਰਵਤੀ, ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਗਣੇਸ਼ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀ ਕਾਰਤੀਕੇਯ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਵਰਤ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਰਵਾ ਚੌਥ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਵਾਮਨਪੁਰਾਣ ਵਿੱਚ ਵਰਣਿਤ ਤੇਜ਼ ਕਥਾ ਸੁਣਨ ਦੀ ਵੀ ਪਰੰਪਰਾ ਹੈ।

ਛਾਨਣੀ ਰਾਹੀਂ ਚੰਦਰਮਾ ਦੇਖ ਕੇ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਆਰਤੀ: ਜੋਤਸ਼ੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਵਰਤ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਵਿਆਹੁਤਾ ਔਰਤਾਂ ਨਵੇਂ ਕੱਪੜੇ ਅਤੇ ਗਹਿਣੇ ਪਾ ਕੇ ਪੂਜਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਪੂਜਾ ਸੋਨੇ, ਚਾਂਦੀ, ਪਿੱਤਲ ਜਾਂ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਲੋਹੇ ਜਾਂ ਐਲੂਮੀਨੀਅਮ ਦੀ ਨਹੀਂ। ਕਰਵੇ 'ਚ ਪਾਣੀ ਭਰ ਕੇ ਥਾਲੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਸਜਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਆਪਣੀਆਂ ਪਰਿਵਾਰਕ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਵਾਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਰਾਤ ਨੂੰ ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਚੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੰਦਰਮਾ ਨੂੰ ਅਰਘ ਭੇਟ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਪੂਜਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਛਾਨਣੀ ਰਾਹੀਂ ਚੰਦਰਮਾ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਆਰਤੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਸੱਸ, ਸਹੁਰਾ, ਜੇਠ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹੋਰ ਵੱਡੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਤੋਹਫ਼ੇ ਦੇ ਕੇ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਲੈਂਦੀ ਹੈ। ਵਿਆਹ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੂਜੀਆਂ ਵਿਆਹੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੈਰ ਛੂਹਦੀਆਂ ਹਨ।

ਵਾਰਾਣਸੀ: ਸਨਾਤਨ ਧਰਮ ਦੀ ਪੌਰਾਣਿਕ ਮਾਨਤਾ ਅਨੁਸਾਰ ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ ਹੈ। ਕਰਵਾ ਚੌਥ ਦਾ ਵਰਤ ਵੀ ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਵਿਆਹੁਤਾ ਔਰਤਾਂ 'ਚ ਇਸ ਵਰਤ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕਾਫੀ ਕ੍ਰੇਜ਼ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਕਰਵਾ ਚੌਥ (ਕਰਕ ਚਤੁਰਥੀ) ਦਾ ਵਰਤ ਕਾਰਤਿਕ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਪੱਖ ਦੀ ਚਤੁਰਥੀ ਤਰੀਕ ਨੂੰ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਰਵਾ ਚੌਥ ਦਾ ਵਰਤ ਰੱਖ ਕੇ ਔਰਤਾਂ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦੀ ਲੰਬੀ ਉਮਰ ਦੀ ਅਰਦਾਸ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਰਵਾ ਚੌਥ ਕਦੋਂ ਆਵੇਗਾ, ਚੰਦ ਕਦੋਂ ਨਜ਼ਰ ਆਵੇਗਾ, ਪੂਜਾ ਕਿਵੇਂ ਹੋਵੇਗੀ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਨੁਕਤਿਆਂ 'ਤੇ ਜੋਤਸ਼ੀ ਨੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।

ਇੱਕ ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਹੈ ਕਰਵਾ ਚੌਥ: ਜੋਤਸ਼ੀ ਵਿਮਲ ਜੈਨ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕਾਰਤਿਕ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਪੱਖ ਦੀ ਚਤੁਰਥੀ ਮਿਤੀ 31 ਅਕਤੂਬਰ ਮੰਗਲਵਾਰ ਰਾਤ 9:31 ਵਜੇ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਹ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਬੁੱਧਵਾਰ, 1 ਨਵੰਬਰ ਰਾਤ 9:20 ਵਜੇ ਤੱਕ ਚੱਲੇਗੀ। ਰਾਤ 8:05 ਵਜੇ ਚੰਦਰਮਾ ਚੜ੍ਹੇਗਾ। ਇਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ 1 ਨਵੰਬਰ ਦਿਨ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਕਰਵਾ ਚੌਥ ਦਾ ਵਰਤ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇਗਾ।

ਇਹ ਹੈ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਦੀ ਵਿਧੀ : ਜੋਤਸ਼ੀ ਵਿਮਲ ਜੈਨ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸਵੇਰੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੇ ਸਾਰੇ ਕੰਮਾਂ ਤੋਂ ਸੰਨਿਆਸ ਲੈ ਕੇ ਵਿਆਹੁਤਾ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਅਟੁੱਟ ਕਿਸਮਤ, ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ, ਸ਼ੁਹਰਤ, ਸੁਖ ਸਮਰਿਧੀ, ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਅਤੇ ਪਤੀ ਦੀ ਲੰਬੀ ਉਮਰ ਲਈ ਕਰਵਾ ਚੌਥ ਦਾ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਦਾ ਪ੍ਰਣ ਲਓ। ਇਹ ਵਰਤ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਸੇਵਨ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਗਸ਼ਾਲੀ ਔਰਤਾਂ ਕਾਰਤਿਕ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਪੱਖ ਦੀ ਚਤੁਰਥੀ ਤਿਥੀ 'ਤੇ ਸੁੱਖ, ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਅਤੇ ਅਟੁੱਟ ਕਿਸਮਤ ਲਈ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ, ਮਾਤਾ ਪਾਰਵਤੀ, ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਗਣੇਸ਼ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀ ਕਾਰਤੀਕੇਯ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਵਰਤ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਰਵਾ ਚੌਥ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਵਾਮਨਪੁਰਾਣ ਵਿੱਚ ਵਰਣਿਤ ਤੇਜ਼ ਕਥਾ ਸੁਣਨ ਦੀ ਵੀ ਪਰੰਪਰਾ ਹੈ।

ਛਾਨਣੀ ਰਾਹੀਂ ਚੰਦਰਮਾ ਦੇਖ ਕੇ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਆਰਤੀ: ਜੋਤਸ਼ੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਵਰਤ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਵਿਆਹੁਤਾ ਔਰਤਾਂ ਨਵੇਂ ਕੱਪੜੇ ਅਤੇ ਗਹਿਣੇ ਪਾ ਕੇ ਪੂਜਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਪੂਜਾ ਸੋਨੇ, ਚਾਂਦੀ, ਪਿੱਤਲ ਜਾਂ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਲੋਹੇ ਜਾਂ ਐਲੂਮੀਨੀਅਮ ਦੀ ਨਹੀਂ। ਕਰਵੇ 'ਚ ਪਾਣੀ ਭਰ ਕੇ ਥਾਲੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਸਜਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਆਪਣੀਆਂ ਪਰਿਵਾਰਕ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਵਾਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਰਾਤ ਨੂੰ ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਚੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੰਦਰਮਾ ਨੂੰ ਅਰਘ ਭੇਟ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਪੂਜਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਛਾਨਣੀ ਰਾਹੀਂ ਚੰਦਰਮਾ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਆਰਤੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਸੱਸ, ਸਹੁਰਾ, ਜੇਠ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹੋਰ ਵੱਡੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਤੋਹਫ਼ੇ ਦੇ ਕੇ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਲੈਂਦੀ ਹੈ। ਵਿਆਹ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੂਜੀਆਂ ਵਿਆਹੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੈਰ ਛੂਹਦੀਆਂ ਹਨ।

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.