ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਐਵਰੈਸਟ ਦਿਵਸ (International Everest Day) ਹਰ ਸਾਲ 29 ਮਈ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਤੇਨਜਿੰਗ ਨੋਰਗੇ (Tenzing Norgay Sherpa) ਅਤੇ ਨਿਉਜੀਲੈਂਡ ਦੇ ਸਰ ਐਡਮੰਡ ਹਿਲੇਰੀ (Sir Edmund Hillary) 29 ਮਈ 1953 ਨੂੰ ਮਾਊਂਟ ਐਵਰੈਸਟ ਦੀ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਚੜਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪਹਿਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਬਣੇ ਸੀ।
11 ਜਨਵਰੀ 2008 ਵਿੱਚ ਐਡਮੰਡ ਹਿਲੇਰੀ ਦਾ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨੇਪਾਲ ਨੇ 29 ਮਈ ਨੂੰ ਸਾਲ 2008 ਤੋਂ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਐਵਰੈਸਟ ਦਿਵਸ ਦੇ ਰੂਪ ਵਜੋਂ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਦਿਨ ਕਾਠਮਾਂਡੂ ਅਤੇ ਐਵਰੈਸਟ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਮਾਊਂਟ ਐਵਰੈਸਟ ਦੀ ਅਸਲ ਉਚਾਈ
ਚੀਨ ਅਤੇ ਨੇਪਾਲ ਨੇ ਅਧਿਕਾਰਿਕ ਰੂਪ ਤੋਂ ਮਾਊਂਟ ਐਵਰੈਸਟ ਦੀ ਉਚਾਈ 8,848 ਮੀਟਰ ਦਸੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਚੀਨ ਅਤੇ ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਸਾਲ 2020 ਵਿੱਚ ਚੋਟੀ ਦੀ ਸਮੀਖਿਆ ਕਰਨ ਦੇ ਬਾਅਦ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਉਚਾਈ ਹੁਣ 8,848.86 ਮੀਟਰ ਹੈ। ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਹੈ ਜਦੋਂ ਚੀਨ ਅਤੇ ਨੇਪਾਲ ਇਸ ਦੀ ਅਸਲ ਉਚਾਈ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸਹਿਮਤ ਹੋਏ ਹਨ।
ਉਚਾਈ ਦੀ ਪੂਰਨਗਣਨਾ ਕਿਉਂ ਕੀਤੀ ਗਈ
ਨੇਪਾਲ ਸਰਵੇਖਣ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਮਾਊਂਟ ਐਵਰੈਸਟ ਨੂੰ ਕਦੇ ਮਾਪਣ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਸੀ ਪਰ ਅਪ੍ਰੈਲ 2015 ਦੇ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਬਾਅਦ ਵਿਗਿਆਨਕਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਇਸ ਗੱਲ ਉੱਤੇ ਬਹਿਸ ਛਿੜ ਗਈ ਕਿ ਕੀ ਇਸ ਨੇ ਪਹਾੜ ਦੀ ਉਚਾਈ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 1954 ਦੇ ਸਰਵੇਖਣ ਆਫ ਇੰਡੀਆ ਦੇ ਖੋਜ ਦੀ ਬਜਾਏ ਖੁਦ ਹੀ ਪਹਾੜ ਦੀ ਉਚਾਈ ਮਾਪਣ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕੀਤੀ।
ਮਾਊਂਟ ਐਵਰੈਸਟ ਉੱਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼
ਮਾਊਂਟ ਐਵਰੈਸਟ ਸਮੁੰਦਰ ਤਲ ਤੋਂ 29,029 ਫੀਟ ਉੱਤੇ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉਚਾ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਸਾਲ 1922 ਵਿੱਚ ਚੋਟੀ ਉੱਤੇ ਚੜ੍ਹਣ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਅਦ 6 ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਨੇ ਚੋਟੀ ਦੇ ਸਿਖਰ ਉੱਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ, ਪਰ ਨਾਕਾਮ ਰਹੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1952 ਵਿੱਚ ਏਡੋਰਡ ਵਾਈਸ ਡੁਨੇਂਟ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਵੀਡਿਸ਼ ਐਵਰੈਸਟ ਚੋਟੀ ਦੇ ਕਰੀਬ ਪਹੁੰਚਣ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਰਿਹਾ ਪਰ ਖਰਾਬ ਮੌਸਮ ਕਾਰਨ ਸਵੀਡਿਸ਼ ਨੂੰ ਸਿਖਰ ਚੋਟੀ ਤੋਂ ਮਹਿਜ 250 ਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਆਉਣਾ ਪਿਆ।
ਐਵਰੈਸਟ 'ਤੇ ਹਿਲੇਰੀ ਅਤੇ ਤੇਨਜਿੰਗ
1953 ਵਿੱਚ, ਨੌਵੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਮੁਹਿੰਮ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਜਾਨ ਹੰਟ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਐਡਮੰਡ ਹਿਲੇਰੀ ਅਤੇ ਤੇਨਜ਼ਿੰਗ ਐਵਰੈਸਟ 'ਤੇ ਗਏ। ਇਹ ਕੈਂਪ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਤੇਨਜਿੰਗ ਅਤੇ ਹਿਲੇਰੀ 26 ਮਈ ਨੂੰ ਐਵਰੇਸਟ ਦੀ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਵਾਲੇ ਸਨ, ਪਰ ਬਰਫਬਾਰੀ ਅਤੇ ਤੇਜ਼ ਹਵਾਵਾਂ ਕਾਰਨ ਮੁਹਿੰਮ ਦੋ ਦਿਨ ਦੇਰੀ ਨਾਲ ਹੋਈ। ਫਿਰ 28 ਮਈ ਨੂੰ, ਚੜ੍ਹਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਇਸ ਦਿਨ ਦੋਵੇਂ 8,500 ਮੀਟਰ ਉੱਤੇ ਚੜ੍ਹ ਗਏ। ਉਸੇ ਸਮੇਂ, 29 ਮਈ ਦੀ ਸਵੇਰ ਨੂੰ 11.30 ਵਜੇ, ਦੋਵੇਂ ਐਵਰੈਸਟ ਦੀ ਸਿਖਰ ਦੀ ਚੋਟੀ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਹੋਏ। ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਐਵਰੇਸਟ 'ਤੇ ਲਗਭਗ 15 ਮਿੰਟ ਬਿਤਾਏ। ਇਸ ਮੁਹਿੰਮ ਨੂੰ ਫ਼ਤਿਹ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਐਡਮੰਡ ਹਿਲੇਰੀ ਅਤੇ ਜੌਨ ਹੰਟ ਨੂੰ ਮਹਾਰਾਣੀ ਐਲਿਜ਼ਾਬੈਥ ਨੇ ਸ਼ੂਰਵੀਰ ਦਾ ਡਿਗਰੀ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਉਥੇ ਹੀ ਤੇਨਜ਼ਿੰਗ ਨੋਰਗੇ ਨੂੰ ਜਯੋਰਗ ਮੈਡਲ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
