ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਨਿਜ਼ਾਮ ਮੀਰ ਉਸਮਾਨ ਅਲੀ ਖ਼ਾਨ ਦੇ ਪੋਤੇ ਸ਼ਹਿਜ਼ਾਦਾ ਸ਼ਹਾਮਤ ਜਾਹ ਦਾ ਸੰਖੇਪ ਬਿਮਾਰੀ ਮਗਰੋਂ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਹ 68 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਐਤਵਾਰ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਦੇ ਇੱਕ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਆਖਰੀ ਸਾਹ ਲਿਆ। ਉਸ ਨੂੰ ਸੋਮਵਾਰ ਤੜਕੇ ਮਸਜਿਦ-ਏ-ਜੂਦੀ, ਕਿੰਗ ਕੋਠੀ ਦੇ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਕਬਰਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਦਫ਼ਨਾਇਆ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਦੇ ਦਾਦਾ ਜੀ ਨੂੰ ਦਫ਼ਨਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਸ਼ਾਹਮਤ ਜਾਹ ਦਾ ਜਨਮ: ਸ਼ਾਹਮਤ ਜਾਹ ਦਾ ਜਨਮ ਮੀਰ ਸ਼ੁਜਾਤ ਅਲੀ ਖਾਨ ਮੋਅਜ਼ਮ ਜਾਹ ਬਹਾਦੁਰ ਅਤੇ ਅਨਵਾਰੀ ਬੇਗਮ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਜੋ ਉਰਦੂ ਵਿੱਚ ਕਵਿਤਾ ਲਿਖਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਕਲਮ ਨਾਮ ਸ਼ਾਜੀ ਦੁਆਰਾ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ, ਸ਼ਾਹਮਤ ਜਾਹ ਵੀ ਇੱਕ ਉਰਦੂ ਕਵੀ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਕੁਝ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਸਨ। ਉਹ 'ਮੁਸ਼ਾਇਰੇ' ਆਯੋਜਿਤ ਕਰਕੇ ਉਰਦੂ ਸ਼ਾਇਰੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਫੁੱਲਤ ਕਰਨ ਲਈ ਸਰਗਰਮ ਸੀ। ਸ਼ਾਹਮਤ ਜਾਹ ਦੇ ਦੋ ਵਿਆਹ ਅਸਫਲ ਰਹੇ ਅਤੇ ਉਹ ਬੇਔਲਾਦ ਸੀ। ਉਹ ਰੈੱਡ ਹਿਲਜ਼ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਇਕੱਲਾ ਰਹਿ ਰਿਹਾ ਸੀ ਅਤੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਜਾਇਦਾਦ ਵੇਚ ਕੇ ਬੰਜਾਰਾ ਹਿਲਜ਼ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਦੇ ਘਰ ਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਰਿਆਸਤ ਦੇ ਆਖਰੀ ਸ਼ਾਸਕ : ਸ਼ਾਹਮਤ ਜਾਹ ਦੇ ਪਿਤਾ ਮੋਅਜ਼ਮ ਜਾਹ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਰਿਆਸਤ ਦੇ ਆਖਰੀ ਸ਼ਾਸਕ ਮੀਰ ਉਸਮਾਨ ਅਲੀ ਖਾਨ ਦੇ ਦੂਜੇ ਪੁੱਤਰ ਸਨ। ਮੋਅਜ਼ਮ ਜਾਹੀ ਬਜ਼ਾਰ, ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਨਿਸ਼ਾਨੀ, ਉਸਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਮੋਅਜ਼ਮ ਜਾਹ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪਤਨੀ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਨੀਲੋਫਰ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਆਖਰੀ ਤੁਰਕੀ ਸੁਲਤਾਨ ਅਤੇ ਖਲੀਫਾ ਪ੍ਰਿੰਸ ਅਬਦੁਲ ਮਜੀਦ ਦੀ ਭਤੀਜੀ ਸੀ। ਜੋੜੇ ਦੇ ਕੋਈ ਔਲਾਦ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਨੀਲੋਫਰ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਫਰਾਂਸ ਵਿੱਚ ਵਸ ਗਈ। ਮੋਅਜ਼ਮ ਜਾਹ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਰਜ਼ੀਆ ਬੇਗਮ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ। ਸ਼ਾਹਮਤ ਜਾਹ ਉਸਦਾ ਇਕਲੌਤਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ, ਜੋ ਉਸਦੀ ਤੀਜੀ ਪਤਨੀ ਅਨਵਰੀ ਬੇਗਮ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਸਾਲ ਨਿਜ਼ਾਮ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਇਹ ਦੂਜੀ ਮੌਤ ਹੈ।
ਮੁਕਰਰਮ ਜਾਹ ਬਹਾਦਰ ਦੀ ਮੌਤ: ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਦੇ ਅੱਠਵੇਂ ਨਿਜ਼ਾਮ ਮੀਰ ਬਰਕਤ ਅਲੀ ਖਾਨ ਮੁਕਰਰਮ ਜਾਹ ਬਹਾਦਰ ਦੀ 14 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਤੁਰਕੀ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦੇਹ ਨੂੰ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਮੱਕਾ ਮਸਜਿਦ ਦੇ ਲਾਅਨ ਵਿੱਚ ਦਫ਼ਨਾਇਆ ਗਿਆ। ਸ਼ਾਹਮਤ ਜਾਹ ਮੁਕਰਰਮ ਜਾਹ ਅਤੇ ਮੀਰ ਕਰਮਤ ਅਲੀ ਖਾਨ ਮੁਫਖਮ ਜਾਹ ਬਹਾਦਰ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਚਚੇਰੇ ਭਰਾ ਸਨ। ਮੀਰ ਹਿਮਾਯਤ ਅਲੀ ਖ਼ਾਨ ਆਜ਼ਮ ਜਾਹ ਬਹਾਦਰ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਹੈ, ਮੁਕਰਰਮ ਜਾਹ ਅਤੇ ਮੁਫ਼ਖ਼ਮ ਜਾਹ ਉਸਮਾਨ ਅਲੀ ਖ਼ਾਨ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਪੁੱਤਰ ਹੈ। ਮੁਫਖਮ ਜਾਹ, ਨਿਜ਼ਾਮ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਮੁਖੀ ਅਜ਼ਮੇਤ ਜਾਹ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਐਸਰਾ ਨੇ ਸ਼ਾਹਮਤ ਜਾਹ ਦੀ ਮੌਤ 'ਤੇ ਸੋਗ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤਾ ਹੈ।
