ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਡੈਸਕ: 15 ਅਗਸਤ 2022 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ 75 ਸਾਲ ਪੂਰੇ ਹੋਣ ਉੱਤੇ ਪੂਰਾ ਦੇਸ਼ ਇਸ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੌਕੇ ਨੂੰ ਮਨਾਉਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। 75 ਸਾਲ ਹੋਣ ਤੱਕ ਭਾਰਤ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀ ਵਿੱਚ ਗਿਣਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਫਿਰ ਇਸ ਲਈ ਇਗ ਜਾਣ ਲੈਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਦਰਜਾਬੰਦੀ ਵਿੱਚ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਕਿਵੇਂ ਤੁਲਨਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਨਜ਼ਰ ਭਾਰਤ ਵਲੋਂ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੂਚਕਾਂਕ ਉੱਤੇ ਕਿਵੇਂ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਇਸ ਸੂਚੀ ਉੱਤੇ ਮਾਰਾਂਗੇ। ਇਹ ਗਲੋਬਲ ਰੈਂਕਿੰਗ ਖੁਸ਼ੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਪ੍ਰੈਸ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਖਾਸ ਰੈਂਕ ਬਾਰੇ:
| ਸੂਚਕਾਂਕ | 2019-20 'ਚ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਦਰਜਾ ਪ੍ਰਾਪਤ | 2020-21-22 'ਚ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਦਰਜਾ ਪ੍ਰਾਪਤ |
| ਵਰਲਡ ਹੈਪੀਨੈਸ | 144th | 136th |
ਗਲੋਬਲ ਲਾਈਵਬਿਲਟੀ | 140th | 146th |
ਵਰਲਡ ਪ੍ਰੈਸ ਫਰੀਡਮ | 142th | 150th |
ਗਲੋਬਲ ਯੂਨੀਕੋਰਨ | 3rd | 3rd |
ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗਤਾ | 37th | 43rd |
ਯਾਤਰਾ ਅਤੇ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਵਿਕਾਸ | 46th | 54th |
| ਗਲੋਬਲ ਹੰਗਰ | 105th | 101st |
| ਪਾਸਪੋਰਟ ਸੂਚਕਾਂਕ | 82nd | 87th |
ਵਰਲਡ ਹੈਪੀਨੈਸ ਸੂਚਕਾਂਕ (World Happiness index): ਵਰਲਡ ਹੈਪੀਨੈਸ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਸਰਵੇਖਣ ਕੀਤੇ ਗਏ 146 ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਭਾਰਤ 136ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ। ਵਰਲਡ ਹੈਪੀਨੇਸ ਰਿਪੋਰਟ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਸਸਟੇਨੇਬਲ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ ਸੋਲਿਊਸ਼ਨ ਨੈੱਟਵਰਕ (SDSN) ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ, ਇਹ ਰਿਪੋਰਟ ਕਰਨ ਲਈ ਗਲੋਬਲ ਸਰਵੇਖਣ ਡੇਟਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਰੇਟ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਲਗਾਤਾਰ ਪੰਜਵੇਂ ਸਾਲ, ਫਿਨਲੈਂਡ ਸੂਚਕਾਂਕ ਵਿੱਚ ਚੋਟੀ ਦਾ ਦਰਜਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉਭਰਿਆ ਹੈ।
ਗਲੋਬਲ ਲਾਈਵਬਿਲਟੀ ਇੰਡੈਕਸ 2022 (Global Liveability Index) : ਭਾਰਤ ਦੀ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਗਲੋਬਲ ਲਾਈਵਬਿਲਟੀ ਇੰਡੈਕਸ 2022 ਵਿੱਚ 172 ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 112ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ। ਇਕਨਾਮਿਸਟ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਯੂਨਿਟ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਇਸ ਸੂਚਕਾਂਕ ਵਿੱਚ ਆਸਟਰੀਆ ਵਿੱਚ ਵਿਏਨਾ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਰਹਿਣ ਯੋਗ ਸ਼ਹਿਰ ਵਜੋਂ ਪਹਿਲੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ।
ਵਰਲਡ ਪ੍ਰੈਸ ਫਰੀਡਮ ਇੰਡੈਕਸ 2022 (World Press Freedom Index) : ਵਰਲਡ ਪ੍ਰੈਸ ਫਰੀਡਮ ਇੰਡੈਕਸ 2022 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ 179 ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 150ਵੇਂ ਸਥਾਨ ਉੱਤੇ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਇਸ ਸਾਲ ਦਰਜਾਬੰਦੀ ਵਿੱਚ ਅੱਠ ਅੰਕ ਹੇਠਾਂ ਖਿਸਕ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ 2021 ਵਿੱਚ ਸੂਚਕਾਂਕ ਵਿੱਚ 142ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਸੀ। ਪ੍ਰੈਸ ਫਰੀਡਮ ਇੰਡੈਕਸ ਪੈਰਿਸ-ਅਧਾਰਤ NGO ਰਿਪੋਰਟਰਜ਼ ਵਿਦਾਊਟ ਬਾਰਡਰਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਸੰਕਲਿਤ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਸਾਲਾਨਾ ਦਰਜਾਬੰਦੀ ਹੈ।
ਗਲੋਬਲ ਯੂਨੀਕੋਰਨ ਇੰਡੈਕਸ 2021 (Global Unicorn Index) : ਭਾਰਤ ਗਲੋਬਲ ਯੂਨੀਕੋਰਨ ਇੰਡੈਕਸ 2021 ਵਿੱਚ 54 ਯੂਨੀਕੋਰਨ ਸਟਾਰਟ-ਅੱਪਸ ਦੇ ਨਾਲ ਤੀਜੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ। ਹੁਰੂਨ ਰਿਸਰਚ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ 2000 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਵਿਸ਼ਵ ਸਟਾਰਟ-ਅੱਪਸ ਦੀ ਇਸ ਦਰਜਾਬੰਦੀ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਨੇ ਯੂਕੇ ਨੂੰ ਪਛਾੜ ਕੇ ਤੀਜੇ ਸਥਾਨ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ 487 ਯੂਨੀਕੋਰਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਹੈ - ਜਾਂ $1 ਬਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੁੱਲ ਦੇ ਨਿਜੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰੱਖੇ ਗਏ ਸਟਾਰਟ-ਅੱਪਸ। ਚੀਨ ਨੇ ਰੈਂਕਿੰਗ ਵਿੱਚ ਦੂਜਾ ਸਥਾਨ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗਤਾ ਸੂਚਕ ਅੰਕ 2022 (World Competitiveness Index) : ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗਤਾ ਸੂਚਕ ਅੰਕ 2022 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ 63 ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 37ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ। ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਫਾਰ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਦਰਜਾਬੰਦੀ ਵਿੱਚ ਡੈਨਮਾਰਕ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਹੈ, ਜੋ "ਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਅਤੇ ਦਰਜਾਬੰਦੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਮੁੱਲ ਸਿਰਜਣ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਯੋਗਤਾਵਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਿਵੇਂ ਕਰਦੇ ਹਨ।" ਇਸ ਸਾਲ, ਭਾਰਤ 2021 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ 43ਵੇਂ ਸਥਾਨ ਤੋਂ ਰੈਂਕਿੰਗ ਵਿੱਚ ਉੱਪਰ ਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਯਾਤਰਾ ਅਤੇ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਵਿਕਾਸ ਸੂਚਕਾਂਕ 2021 (Travel and Tourism Development Index) : ਯਾਤਰਾ ਅਤੇ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਵਿਕਾਸ ਸੂਚਕਾਂਕ 2021 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ 54ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਆਰਥਿਕ ਫੋਰਮ ਦੇ ਦੋ-ਸਾਲਾ ਯਾਤਰਾ ਅਤੇ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਅਧਿਐਨ ਨੇ ਜਾਪਾਨ ਨੂੰ ਸਰਵੋਤਮ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਯਾਤਰਾ ਅਤੇ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਵਿਕਾਸ ਸੂਚਕਾਂਕ 117 ਅਰਥਵਿਵਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮਾਪਦਾ ਹੈ, ਯਾਤਰਾ ਅਤੇ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾਵਾਂ ਦੇ ਟਿਕਾਊ ਅਤੇ ਲਚਕੀਲੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਮੁੱਖ ਕਾਰਕਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਗਲੋਬਲ ਹੰਗਰ ਇੰਡੈਕਸ 2021 (Global Hunger Index) : ਗਲੋਬਲ ਹੰਗਰ ਇੰਡੈਕਸ 2021 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ 116 ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 101ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ। ਗਲੋਬਲ ਹੰਗਰ ਇੰਡੈਕਸ 'ਚ ਭਾਰਤ ਦਾ ਦਰਜਾ 116 ਦੇਸ਼ਾਂ 'ਚੋਂ 101ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਸ ਰੈਂਕਿੰਗ ਨੂੰ ਖਾਮੀਆਂ ਦੱਸ ਕੇ ਖਾਰਜ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਪਾਸਪੋਰਟ ਸੂਚਕਾਂਕ 2022 (Passport Index) : ਹੈਨਲੇ ਪਾਸਪੋਰਟ ਇੰਡੈਕਸ 2022 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਪਾਸਪੋਰਟ 87ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹਨ। ਭਾਰਤੀ 60 ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਵੀਜ਼ਾ ਮੁਕਤ ਯਾਤਰਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਪਾਸਪੋਰਟਾਂ ਦੀ ਰੈਂਕਿੰਗ ਵਿੱਚ ਚੋਟੀ ਦਾ ਸਥਾਨ ਜਾਪਾਨ ਦੁਆਰਾ ਲਿਆ ਗਿਆ, ਦੇਸ਼ ਦੇ ਪਾਸਪੋਰਟ ਨੇ ਇਸਦੇ ਧਾਰਕ ਨੂੰ 193 ਮੰਜ਼ਿਲਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਦਿੱਤੀ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਅੰਬਾਨੀ, ਰਾਮੋਜੀ ਰਾਓ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਬਜਾਜ ਨੇ ਲਿਆਂਦੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਬਦਲਾਅ
