ETV Bharat / bharat

ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਯਾਦਵ ਦਾ ਦੇਹਾਂਤ - ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਯਾਦਵ ਦਾ ਦੇਹਾਂਤ

ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਯਾਦਵ ਦਾ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ (mulayam singh yadav passes away) ਗਿਆ ਹੈ। ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਯਾਦਵ ਨੂੰ 22 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਮੇਦਾਂਤਾ ਹਸਪਤਾਲ 'ਚ ਭਰਤੀ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।

mulayam singh yadav passes away
ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਯਾਦਵ ਦਾ ਦੇਹਾਂਤ
author img

By

Published : Oct 10, 2022, 9:57 AM IST

Updated : Oct 10, 2022, 12:11 PM IST

ਗੁਰੂਗ੍ਰਾਮ: ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਯਾਦਵ ਦਾ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ (mulayam singh yadav passes away) ਗਿਆ ਹੈ। ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਯਾਦਵ ਨੇ ਗੁਰੂਗ੍ਰਾਮ ਦੇ ਮੇਦਾਂਤਾ ਹਸਪਤਾਲ 'ਚ ਸਵੇਰੇ 8:16 'ਤੇ ਆਖਰੀ ਸਾਹ ਲਿਆ। ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਯਾਦਵ ਨੂੰ 22 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਮੇਦਾਂਤਾ ਹਸਪਤਾਲ 'ਚ ਭਰਤੀ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। 1 ਅਕਤੂਬਰ ਦੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਆਈਸੀਯੂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਫਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਮੇਦਾਂਤਾ ਦੇ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦਾ ਪੈਨਲ ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਯਾਦਵ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜੋ: ਅੱਜ ਬੰਦ ਹੋਣਗੇ ਸ੍ਰੀ ਹੇਮਕੁੰਟ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਕਪਾਟ, ਇਸ ਸਾਲ 2 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਨੇ ਕੀਤੇ ਦਰਸ਼ਨ

ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਯਾਦਵ ਦਾ ਸਿਆਸੀ ਸਫ਼ਰ: ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਯਾਦਵ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਪਾਰਟੀ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ 'ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਪਾਰਟੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਵੀ ਕਾਫ਼ੀ ਦਿਲਚਸਪ ਹੈ। ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਯਾਦਵ ਨੇ ਜਨਤਾ ਦਲ ਦੀ ਹਾਲਤ ਦੇਖ ਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਨਵੀਂ ਪਾਰਟੀ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਇਸ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ। ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵਾਰਾਣਸੀ ਦੀ ਸ਼ਿਵਪੁਰ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਯਾਦਵ ਨੇ ਨਵੀਂ ਪਾਰਟੀ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਅੰਤਿਮ ਰੂਪ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।

  • मेरे आदरणीय पिता जी और सबके नेता जी नहीं रहे - श्री अखिलेश यादव

    — Samajwadi Party (@samajwadiparty) October 10, 2022 " class="align-text-top noRightClick twitterSection" data=" ">

ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਇਸ਼ਦੱਤ ਯਾਦਵ, ਬਲਰਾਮ ਯਾਦਵ, ਵਸੀਮ ਅਹਿਮਦ ਅਤੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਆਗੂਆਂ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਮਨ ਦੀ ਵਿਸਤਾਰ ਨਾਲ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਸਪਾ ਨੇਤਾ ਡਾਕਟਰ ਕੇਪੀ ਯਾਦਵ ਵੀ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਯਾਦਵ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਵਿੱਚ ਜੇਲ੍ਹ ਗਏ ਸਨ। ਸਿਆਸੀ ਆਬਜ਼ਰਵਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ 1989 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਜਨਤਾ ਦਲ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਮੌਜੂਦਗੀ ਨੇ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕੇਰਲਾ, ਉੜੀਸਾ, ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਕਰਨਾਟਕ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਵਰਗੇ ਸੂਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬਿਹਤਰ ਨਤੀਜੇ ਦਿੱਤੇ ਸਨ, ਪਰ ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਦੇ ਯੂ.ਪੀ. ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਉਹ ਜਨਤਾ ਦਲ ਦੀ ਧੜੇਬੰਦੀ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਉਹ ਵੀਪੀ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੇ ਜਨਤਾ ਦਲ ਵਿੱਚ ਧੜੇਬੰਦੀ ਅਤੇ ਲੜਾਈ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਉਹ ਕਾਫੀ ਦੇਰ ਤੱਕ ਕੁਝ ਨਵਾਂ ਕਰਨ ਦੀ ਸੋਚਦੇ ਰਹੇ ਤਾਂ ਜੋ ਇਹ ਆਗੂ ਧੜੇਬੰਦੀ ਦੀ ਦਲਦਲ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾ ਸਕਣ।

ਜਦੋਂ ਜਨਤਾ ਦਲ 1990 ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ, ਤਾਂ ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਨੇ ਵੀਪੀ ਸਿੰਘ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨਾਲ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ (ਐਸਜੇਪੀ) ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੇ ਧੜੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਏ। ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਨੇ 1991 ਦੀਆਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੌਰਾਨ ਕਾਂਸ਼ੀ ਰਾਮ ਨਾਲ ਵੀ ਸੁਹਿਰਦ ਸਬੰਧ ਕਾਇਮ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਆਪਣੀ ਵੱਖਰੀ ਪਾਰਟੀ ਬਾਰੇ ਸੋਚਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।ਸਪਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੁਲਾਇਮ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਦਹਾਕਿਆਂ ਦੀ ਸਰਗਰਮ ਅਤੇ ਮੁੱਖ ਧਾਰਾ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦਾ ਤਜਰਬਾ ਸੀ। ਉਹ 1967 ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਵਿਧਾਇਕ ਬਣੇ, 1977 ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ ਅਤੇ 1989 ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ।

former up chief minister mulayam singh yadav passes away
ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਮਾਨ ਨੇ ਜਤਾਇਆ ਦੁਖ

ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਪਾਰਟੀ ਬਣਾਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਸੂਬਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਗਸਤ 1992 ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਮਾਜਵਾਦੀਆਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠਾ ਕਰਕੇ ਨਵੀਂ ਪਾਰਟੀ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਮਨ ਬਣਾਇਆ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਵੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ 92 ਸਤੰਬਰ ਦੇ ਆਖਰੀ ਦਿਨਾਂ 'ਚ ਦੇਵਰੀਆ ਜ਼ਿਲੇ ਦੇ ਰਾਮਕੋਲਾ 'ਚ ਕਿਸਾਨਾਂ 'ਤੇ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਘਟਨਾ 'ਚ 2 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਯਾਦਵ ਲਖਨਊ ਤੋਂ ਦੇਵਰੀਆ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋ ਗਏ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕਰਕੇ ਵਾਰਾਣਸੀ ਦੀ ਕੇਂਦਰੀ ਜੇਲ੍ਹ ਸ਼ਿਵਪੁਰ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਉਹ ਕਿਸਾਨਾਂ 'ਤੇ ਹੋ ਰਹੇ ਅੱਤਿਆਚਾਰਾਂ ਤੋਂ ਦੁਖੀ ਸਨ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀ ਵੱਲੋਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਉਠਾਉਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨਾਮੁਮਕਿਨ ਜਾਪਦੀ ਸੀ।

ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਯਾਦਵ ਨੇ ਵਾਰਾਣਸੀ ਦੀ ਸ਼ਿਵਪੁਰ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀ ਨਾ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਨਵੀਂ ਪਾਰਟੀ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਅੰਤਿਮ ਰੂਪ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਇਸ਼ਦੱਤ ਯਾਦਵ, ਬਲਰਾਮ ਯਾਦਵ, ਵਸੀਮ ਅਹਿਮਦ ਅਤੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਆਗੂਆਂ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਮਨ ਦੀ ਵਿਸਤਾਰ ਨਾਲ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਸੀ।

ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ 1989 ਤੋਂ 1992 ਤੱਕ ਜਨਤਾ ਦਲ ਅਤੇ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਦੀ ਐਸਜੇਪੀ ਵਿਚਾਲੇ ਟਕਰਾਅ ਅਤੇ ਸੱਤਾ ਲਈ ਮੁਕਾਬਲੇ ਕਾਰਨ ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਯਾਦਵ ਕਈ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਉਲਝੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਪਰ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸਨੇ ਵੀਪੀ ਸਿੰਘ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੇ ਜਨਤਾ ਦਲ ਨਾਲੋਂ ਨਾਤਾ ਤੋੜ ਲਿਆ ਅਤੇ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਦੀ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ (ਐਸਜੇਪੀ) ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਅਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਦੋਸਤੀ ਕਾਰਨ ਕਾਂਗਰਸ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਲੈ ਕੇ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸਰਕਾਰ ਬਚਾਈ। ਪਰ ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕਈ ਹੋਰ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦਾ ਤਾਲਮੇਲ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਨਾਲ ਵੀ ਨਹੀਂ ਬੈਠ ਸਕਿਆ।

ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਉਦੋਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਸੰਚਾਰ ਮੰਤਰੀ ਜਨੇਸ਼ਵਰ ਮਿਸ਼ਰਾ ਨੇ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਨਾਲ ਮਤਭੇਦਾਂ ਕਾਰਨ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਦੀ ਕੈਬਨਿਟ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਛੋਟੇ ਲੋਹੀਆ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਮਸ਼ਹੂਰ ਜਨੇਸ਼ਵਰ ਮਿਸ਼ਰਾ ਨੂੰ ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਯਾਦਵ ਦੇ ਨੇੜਲਿਆਂ 'ਚ ਗਿਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।

ਮੁਲਾਇਮ ਨੂੰ ਖੜਕਦੀ ਸੀ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਗੱਲ: ਕਾਂਗਰਸ ਨੇਤਾ ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਇਕ ਗੱਲ ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਯਾਦਵ ਨੂੰ ਖੜਕਾਉਂਦੀ ਸੀ। ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਪੁਰਾਣੇ ਕਾਂਗਰਸੀ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਕਦੇ ਵੀ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਬੇਚੈਨ ਅਤੇ ਅਸੁਰੱਖਿਅਤ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਦੇ ਨਾਲ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਰਹਿ ਕੇ ਆਪਣੇ ਸਿਆਸੀ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਹੋਰ ਅਸੁਰੱਖਿਅਤ ਨਹੀਂ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਇਸੇ ਲਈ ਉਹ ਨਵੀਂ ਪਾਰਟੀ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਰੌਂਅ ਵਿੱਚ ਰੁੱਝੇ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਇਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਕ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਿਚ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਦੀਆਂ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀਆਂ ਉਸ ਨੂੰ ਸਹੀ ਲੱਗਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ।

ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਆਗੂ ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਿਆਸੀ ਏਜੰਡੇ ਵਿੱਚ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਹ ਰਾਮ ਲਹਿਰ ਵਿਰੁੱਧ ਦੂਜੀ ਧਾਰਾ ਦਾ ਵੱਡਾ ਆਗੂ ਬਣਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ਰੱਖਦਾ ਸੀ। ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 30 ਅਕਤੂਬਰ 1990 ਨੂੰ ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਯਾਦਵ ਨੇ ਕਾਰ ਸੇਵਕਾਂ 'ਤੇ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਦੀ ਘਟਨਾ 'ਚ 5 ਕਾਰ ਸੇਵਕਾਂ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਣਾਅ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ 2 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਅਯੁੱਧਿਆ ਦੀ ਹਨੂੰਮਾਨ ਗੜ੍ਹੀ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਲਾਲ ਕੋਠੀ ਦੀ ਤੰਗ ਗਲੀ ਵਿੱਚ ਕਾਰ ਸੇਵਕਾਂ ਦੀ ਸਵੇਰ ਸੀ। ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਸਾਹਮਣੇ ਤੋਂ ਆ ਰਹੇ ਕਾਰ ਸੇਵਕਾਂ 'ਤੇ ਗੋਲੀਆਂ ਚਲਾ ਦਿੱਤੀਆਂ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਦੋ ਦਰਜਨ ਦੇ ਕਰੀਬ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਦੱਸੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਕੋਲਕਾਤਾ ਤੋਂ ਆਏ ਕੋਠਾਰੀ ਭਰਾਵਾਂ ਦੀ ਵੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਇਸੇ ਲਈ 1990 ਦੀ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਈਆਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਾਰ ਗਏ ਅਤੇ ਕਲਿਆਣ ਸਿੰਘ ਸੂਬੇ ਦੇ ਨਵੇਂ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਉਭਰੇ ਤਾਂ ਕਲਿਆਣ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂਤਵ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਆਗੂ ਕਿਹਾ ਜਾਣ ਲੱਗਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਮੁਲਾਇਮ ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। "ਮੁੱਲਾ ਮੁਲਾਇਮ" ਸਮਝ ਗਿਆ। ਕਾਰ ਸੇਵਕਾਂ ਨੂੰ ਗੋਲੀ ਮਾਰਨ ਦੇ ਹੁਕਮ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂ ਵਿਰੋਧੀ ਆਗੂ ਕਿਹਾ ਗਿਆ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜੋ: ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਕੋਕਰਨਾਗ ਵਿੱਚ ਮੁਠਭੇੜ, ਦੋ ਅੱਤਵਾਦੀ ਢੇਰ

ਗੁਰੂਗ੍ਰਾਮ: ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਯਾਦਵ ਦਾ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ (mulayam singh yadav passes away) ਗਿਆ ਹੈ। ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਯਾਦਵ ਨੇ ਗੁਰੂਗ੍ਰਾਮ ਦੇ ਮੇਦਾਂਤਾ ਹਸਪਤਾਲ 'ਚ ਸਵੇਰੇ 8:16 'ਤੇ ਆਖਰੀ ਸਾਹ ਲਿਆ। ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਯਾਦਵ ਨੂੰ 22 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਮੇਦਾਂਤਾ ਹਸਪਤਾਲ 'ਚ ਭਰਤੀ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। 1 ਅਕਤੂਬਰ ਦੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਆਈਸੀਯੂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਫਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਮੇਦਾਂਤਾ ਦੇ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦਾ ਪੈਨਲ ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਯਾਦਵ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜੋ: ਅੱਜ ਬੰਦ ਹੋਣਗੇ ਸ੍ਰੀ ਹੇਮਕੁੰਟ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਕਪਾਟ, ਇਸ ਸਾਲ 2 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਨੇ ਕੀਤੇ ਦਰਸ਼ਨ

ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਯਾਦਵ ਦਾ ਸਿਆਸੀ ਸਫ਼ਰ: ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਯਾਦਵ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਪਾਰਟੀ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ 'ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਪਾਰਟੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਵੀ ਕਾਫ਼ੀ ਦਿਲਚਸਪ ਹੈ। ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਯਾਦਵ ਨੇ ਜਨਤਾ ਦਲ ਦੀ ਹਾਲਤ ਦੇਖ ਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਨਵੀਂ ਪਾਰਟੀ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਇਸ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ। ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵਾਰਾਣਸੀ ਦੀ ਸ਼ਿਵਪੁਰ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਯਾਦਵ ਨੇ ਨਵੀਂ ਪਾਰਟੀ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਅੰਤਿਮ ਰੂਪ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।

  • मेरे आदरणीय पिता जी और सबके नेता जी नहीं रहे - श्री अखिलेश यादव

    — Samajwadi Party (@samajwadiparty) October 10, 2022 " class="align-text-top noRightClick twitterSection" data=" ">

ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਇਸ਼ਦੱਤ ਯਾਦਵ, ਬਲਰਾਮ ਯਾਦਵ, ਵਸੀਮ ਅਹਿਮਦ ਅਤੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਆਗੂਆਂ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਮਨ ਦੀ ਵਿਸਤਾਰ ਨਾਲ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਸਪਾ ਨੇਤਾ ਡਾਕਟਰ ਕੇਪੀ ਯਾਦਵ ਵੀ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਯਾਦਵ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਵਿੱਚ ਜੇਲ੍ਹ ਗਏ ਸਨ। ਸਿਆਸੀ ਆਬਜ਼ਰਵਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ 1989 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਜਨਤਾ ਦਲ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਮੌਜੂਦਗੀ ਨੇ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕੇਰਲਾ, ਉੜੀਸਾ, ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਕਰਨਾਟਕ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਵਰਗੇ ਸੂਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬਿਹਤਰ ਨਤੀਜੇ ਦਿੱਤੇ ਸਨ, ਪਰ ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਦੇ ਯੂ.ਪੀ. ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਉਹ ਜਨਤਾ ਦਲ ਦੀ ਧੜੇਬੰਦੀ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਉਹ ਵੀਪੀ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੇ ਜਨਤਾ ਦਲ ਵਿੱਚ ਧੜੇਬੰਦੀ ਅਤੇ ਲੜਾਈ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਉਹ ਕਾਫੀ ਦੇਰ ਤੱਕ ਕੁਝ ਨਵਾਂ ਕਰਨ ਦੀ ਸੋਚਦੇ ਰਹੇ ਤਾਂ ਜੋ ਇਹ ਆਗੂ ਧੜੇਬੰਦੀ ਦੀ ਦਲਦਲ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾ ਸਕਣ।

ਜਦੋਂ ਜਨਤਾ ਦਲ 1990 ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ, ਤਾਂ ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਨੇ ਵੀਪੀ ਸਿੰਘ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨਾਲ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ (ਐਸਜੇਪੀ) ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੇ ਧੜੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਏ। ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਨੇ 1991 ਦੀਆਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੌਰਾਨ ਕਾਂਸ਼ੀ ਰਾਮ ਨਾਲ ਵੀ ਸੁਹਿਰਦ ਸਬੰਧ ਕਾਇਮ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਆਪਣੀ ਵੱਖਰੀ ਪਾਰਟੀ ਬਾਰੇ ਸੋਚਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।ਸਪਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੁਲਾਇਮ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਦਹਾਕਿਆਂ ਦੀ ਸਰਗਰਮ ਅਤੇ ਮੁੱਖ ਧਾਰਾ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦਾ ਤਜਰਬਾ ਸੀ। ਉਹ 1967 ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਵਿਧਾਇਕ ਬਣੇ, 1977 ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ ਅਤੇ 1989 ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ।

former up chief minister mulayam singh yadav passes away
ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਮਾਨ ਨੇ ਜਤਾਇਆ ਦੁਖ

ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਪਾਰਟੀ ਬਣਾਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਸੂਬਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਗਸਤ 1992 ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਮਾਜਵਾਦੀਆਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠਾ ਕਰਕੇ ਨਵੀਂ ਪਾਰਟੀ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਮਨ ਬਣਾਇਆ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਵੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ 92 ਸਤੰਬਰ ਦੇ ਆਖਰੀ ਦਿਨਾਂ 'ਚ ਦੇਵਰੀਆ ਜ਼ਿਲੇ ਦੇ ਰਾਮਕੋਲਾ 'ਚ ਕਿਸਾਨਾਂ 'ਤੇ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਘਟਨਾ 'ਚ 2 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਯਾਦਵ ਲਖਨਊ ਤੋਂ ਦੇਵਰੀਆ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋ ਗਏ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕਰਕੇ ਵਾਰਾਣਸੀ ਦੀ ਕੇਂਦਰੀ ਜੇਲ੍ਹ ਸ਼ਿਵਪੁਰ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਉਹ ਕਿਸਾਨਾਂ 'ਤੇ ਹੋ ਰਹੇ ਅੱਤਿਆਚਾਰਾਂ ਤੋਂ ਦੁਖੀ ਸਨ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀ ਵੱਲੋਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਉਠਾਉਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨਾਮੁਮਕਿਨ ਜਾਪਦੀ ਸੀ।

ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਯਾਦਵ ਨੇ ਵਾਰਾਣਸੀ ਦੀ ਸ਼ਿਵਪੁਰ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀ ਨਾ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਨਵੀਂ ਪਾਰਟੀ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਅੰਤਿਮ ਰੂਪ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਇਸ਼ਦੱਤ ਯਾਦਵ, ਬਲਰਾਮ ਯਾਦਵ, ਵਸੀਮ ਅਹਿਮਦ ਅਤੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਆਗੂਆਂ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਮਨ ਦੀ ਵਿਸਤਾਰ ਨਾਲ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਸੀ।

ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ 1989 ਤੋਂ 1992 ਤੱਕ ਜਨਤਾ ਦਲ ਅਤੇ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਦੀ ਐਸਜੇਪੀ ਵਿਚਾਲੇ ਟਕਰਾਅ ਅਤੇ ਸੱਤਾ ਲਈ ਮੁਕਾਬਲੇ ਕਾਰਨ ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਯਾਦਵ ਕਈ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਉਲਝੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਪਰ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸਨੇ ਵੀਪੀ ਸਿੰਘ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੇ ਜਨਤਾ ਦਲ ਨਾਲੋਂ ਨਾਤਾ ਤੋੜ ਲਿਆ ਅਤੇ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਦੀ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ (ਐਸਜੇਪੀ) ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਅਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਦੋਸਤੀ ਕਾਰਨ ਕਾਂਗਰਸ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਲੈ ਕੇ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸਰਕਾਰ ਬਚਾਈ। ਪਰ ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕਈ ਹੋਰ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦਾ ਤਾਲਮੇਲ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਨਾਲ ਵੀ ਨਹੀਂ ਬੈਠ ਸਕਿਆ।

ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਉਦੋਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਸੰਚਾਰ ਮੰਤਰੀ ਜਨੇਸ਼ਵਰ ਮਿਸ਼ਰਾ ਨੇ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਨਾਲ ਮਤਭੇਦਾਂ ਕਾਰਨ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਦੀ ਕੈਬਨਿਟ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਛੋਟੇ ਲੋਹੀਆ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਮਸ਼ਹੂਰ ਜਨੇਸ਼ਵਰ ਮਿਸ਼ਰਾ ਨੂੰ ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਯਾਦਵ ਦੇ ਨੇੜਲਿਆਂ 'ਚ ਗਿਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।

ਮੁਲਾਇਮ ਨੂੰ ਖੜਕਦੀ ਸੀ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਗੱਲ: ਕਾਂਗਰਸ ਨੇਤਾ ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਇਕ ਗੱਲ ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਯਾਦਵ ਨੂੰ ਖੜਕਾਉਂਦੀ ਸੀ। ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਪੁਰਾਣੇ ਕਾਂਗਰਸੀ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਕਦੇ ਵੀ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਬੇਚੈਨ ਅਤੇ ਅਸੁਰੱਖਿਅਤ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਦੇ ਨਾਲ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਰਹਿ ਕੇ ਆਪਣੇ ਸਿਆਸੀ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਹੋਰ ਅਸੁਰੱਖਿਅਤ ਨਹੀਂ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਇਸੇ ਲਈ ਉਹ ਨਵੀਂ ਪਾਰਟੀ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਰੌਂਅ ਵਿੱਚ ਰੁੱਝੇ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਇਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਕ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਿਚ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਦੀਆਂ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀਆਂ ਉਸ ਨੂੰ ਸਹੀ ਲੱਗਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ।

ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਆਗੂ ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਿਆਸੀ ਏਜੰਡੇ ਵਿੱਚ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਹ ਰਾਮ ਲਹਿਰ ਵਿਰੁੱਧ ਦੂਜੀ ਧਾਰਾ ਦਾ ਵੱਡਾ ਆਗੂ ਬਣਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ਰੱਖਦਾ ਸੀ। ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 30 ਅਕਤੂਬਰ 1990 ਨੂੰ ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਯਾਦਵ ਨੇ ਕਾਰ ਸੇਵਕਾਂ 'ਤੇ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਦੀ ਘਟਨਾ 'ਚ 5 ਕਾਰ ਸੇਵਕਾਂ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਣਾਅ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ 2 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਅਯੁੱਧਿਆ ਦੀ ਹਨੂੰਮਾਨ ਗੜ੍ਹੀ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਲਾਲ ਕੋਠੀ ਦੀ ਤੰਗ ਗਲੀ ਵਿੱਚ ਕਾਰ ਸੇਵਕਾਂ ਦੀ ਸਵੇਰ ਸੀ। ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਸਾਹਮਣੇ ਤੋਂ ਆ ਰਹੇ ਕਾਰ ਸੇਵਕਾਂ 'ਤੇ ਗੋਲੀਆਂ ਚਲਾ ਦਿੱਤੀਆਂ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਦੋ ਦਰਜਨ ਦੇ ਕਰੀਬ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਦੱਸੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਕੋਲਕਾਤਾ ਤੋਂ ਆਏ ਕੋਠਾਰੀ ਭਰਾਵਾਂ ਦੀ ਵੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਇਸੇ ਲਈ 1990 ਦੀ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਈਆਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਾਰ ਗਏ ਅਤੇ ਕਲਿਆਣ ਸਿੰਘ ਸੂਬੇ ਦੇ ਨਵੇਂ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਉਭਰੇ ਤਾਂ ਕਲਿਆਣ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂਤਵ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਆਗੂ ਕਿਹਾ ਜਾਣ ਲੱਗਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਮੁਲਾਇਮ ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। "ਮੁੱਲਾ ਮੁਲਾਇਮ" ਸਮਝ ਗਿਆ। ਕਾਰ ਸੇਵਕਾਂ ਨੂੰ ਗੋਲੀ ਮਾਰਨ ਦੇ ਹੁਕਮ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂ ਵਿਰੋਧੀ ਆਗੂ ਕਿਹਾ ਗਿਆ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜੋ: ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਕੋਕਰਨਾਗ ਵਿੱਚ ਮੁਠਭੇੜ, ਦੋ ਅੱਤਵਾਦੀ ਢੇਰ

Last Updated : Oct 10, 2022, 12:11 PM IST
ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.