ETV Bharat / bharat

China-Bhutan border 'ਤੇ ਚੀਨ ਦੀ ਚਾਲਬਾਜ਼ੀ, ਵਿਵਾਦਿਤ ਇਲਾਕੇ 'ਚ ਕਰ ਰਿਹਾ ਉਸਾਰੀ, ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਤਸਵੀਰਾਂ ਆਈਆਂ ਸਾਹਮਣੇ

author img

By

Published : Jan 12, 2022, 7:31 PM IST

ਚੀਨ ਭੂਟਾਨ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਉਸਾਰੀ ਦਾ ਕੰਮ (Bhutan border Chinese construction) ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਤਸਵੀਰਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈਆਂ ਹਨ। ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਚੀਨ (Bhutan border Chinese construction) ਭੂਟਾਨ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀ ਵਿਵਾਦਤ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਦੋ ਮੰਜ਼ਿਲਾ ਇਮਾਰਤਾਂ ਸਮੇਤ 200 ਤੋਂ ਵੱਧ ਢਾਂਚੇ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਚੀਨ ਭੂਟਾਨ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ 6 ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਬਸਤੀਆਂ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਚੀਨ ਦੀ ਚਾਲਬਾਜ਼ੀ, ਵਿਵਾਦਿਤ ਇਲਾਕੇ 'ਚ ਕਰ ਰਿਹਾ ਉਸਾਰੀ, ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਤਸਵੀਰਾਂ ਆਈਆਂ ਸਾਹਮਣੇ
ਚੀਨ ਦੀ ਚਾਲਬਾਜ਼ੀ, ਵਿਵਾਦਿਤ ਇਲਾਕੇ 'ਚ ਕਰ ਰਿਹਾ ਉਸਾਰੀ, ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਤਸਵੀਰਾਂ ਆਈਆਂ ਸਾਹਮਣੇ

ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਭੂਟਾਨ (China Bhutan border construction) ਨਾਲ ਚੀਨ ਦੀ ਵਿਵਾਦਿਤ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਬਣਤਰਾਂ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਿਕ ਚੀਨ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਦੋ ਮੰਜ਼ਿਲਾ ਇਮਾਰਤਾਂ ਸਮੇਤ 200 ਤੋਂ ਵੱਧ ਢਾਂਚੇ ਅਤੇ ਬਸਤੀਆਂ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਬੰਧ 'ਚ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਟਾ ਐਨਾਲਿਟਿਕਸ ਫਰਮ HawkEye 360 ​​ (data analytics firm HawkEye 360) ਨੇ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਤਸਵੀਰਾਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ।

ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਕਈ ਮਾਹਰਾਂ ਨੇ ਭੂਟਾਨ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਚੀਨੀ ਨਿਰਮਾਣ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਚਿੱਤਰਾਂ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਸੰਸਥਾ Hawkeye 360 ​​ਜ਼ਮੀਨੀ ਪੱਧਰ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਬਾਰੇ ਖੁਫੀਆ ਜਾਣਕਾਰੀ ਇਕੱਠੀ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਦੋ ਹੋਰ ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਹਾਕੀ 360 ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਭੂਟਾਨ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਚੀਨੀ ਨਿਰਮਾਣ ਦੀਆਂ ਫੋਟੋਆਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਚੀਨ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਦਿਨਾਂ 'ਚ ਭੂਟਾਨ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਨਿਰਮਾਣ ਕਾਰਜ ਤੇਜ਼ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।

HawkEye 360 ​​ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਹੈ ਕਿ ਚੀਨ ਭੂਟਾਨ ਦੀ ਪੱਛਮੀ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਾਲ 2020 ਤੋਂ, ਚੀਨ ਢਾਂਚਾ ਵਿਕਸਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਇਮੇਜਰੀ ਫਰਮ Capella Space and Planet Labs ਨੇ ਚੀਨੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਤਸਵੀਰਾਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਸਵੀਰਾਂ 'ਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਚੀਨ ਨੇ ਇਲਾਕੇ ਦੀ ਸਫਾਈ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੜਕ ਬਣਾਈ ਹੈ।

ਰੱਖਿਆ ਮਾਹਿਰ ਮੇਜਰ ਜਨ. ਜੀਡੀ ਬਖਸ਼ੀ ਦੀ ਰਾਏ
ਰੱਖਿਆ ਮਾਹਿਰ ਮੇਜਰ ਜਨ. ਜੀਡੀ ਬਖਸ਼ੀ ਦੀ ਰਾਏ

ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਿਕ ਬਿਗਰਸ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਫੋਟੋਆਂ ਦਿਖਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ 2021 'ਚ ਭੂਟਾਨ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਚੀਨ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਕਾਰਜ 'ਚ ਤੇਜ਼ੀ ਆਈ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸ਼ਾਇਦ ਘਰੇਲੂ ਉਪਕਰਨਾਂ ਅਤੇ ਸਪਲਾਈਆਂ ਲਈ ਛੋਟੇ ਢਾਂਚੇ ਬਣਾਏ ਗਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਛੋਟੇ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ ਗਈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਇਮਾਰਤਾਂ ਦਾ ਵੀ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

ਰੱਖਿਆ ਮਾਹਿਰ ਮੇਜਰ ਜਨ. ਜੀਡੀ ਬਖਸ਼ੀ ਦੀ ਰਾਏ

ਈਟੀਵੀ ਇੰਡੀਆ ਨੇ ਚੀਨ-ਭੂਟਾਨ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਬਾਰੇ ਰੱਖਿਆ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਮਾਹਰ ਮੇਜਰ ਜਨਰਲ ਜੀਡੀ ਬਖਸ਼ੀ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤੀ। ਬਖਸ਼ੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਚੀਨ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਭੜਕਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭੂਟਾਨ ਸਰਹੱਦ ਨੇੜੇ ਪਿੰਡਾਂ ਨੂੰ ਵਸਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਨੂੰ ਸਲਾਮੀ ਸਲਾਈਲਿੰਗ ਹੈ।

ਚੀਨ ਦੇ ਸਲਾਮੀ-ਸਲਾਈਲਿੰਗ (china salami slicing) ਵਾਲੇ ਰਵੱਈਏ 'ਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਆ ਬਾਰੇ, ਜੀਡੀ ਬਖਸ਼ੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਕੈਲਾਸ਼ ਰੇਂਜ ਅਤੇ ਰਣਨੀਤਕ ਸਥਾਨਾਂ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਕੇ ਚੀਨ ਨੂੰ ਢੁੱਕਵਾਂ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਅਸੀਂ ਅਜੇ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।

ਭੂਟਾਨ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਚੀਨ ਦੀ ਕੋਝੀ ਹਰਕਤ ਬਾਰੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੇ ਹਮਲਾਵਰ ਰੁਖ਼ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਚੀਨ ਨੇ ਨਵਾਂ ਤਰੀਕਾ ਅਪਣਾਇਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਚੀਨ ਸਰਹੱਦੀ ਪਿੰਡਾਂ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਉਸਦੀ ਇੱਕ ਚਾਲ ਹੈ, ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਕੇਂਦਰ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਜੀਡੀ ਬਖਸ਼ੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਚੀਨ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਪਣੇ ਦਾਅਵਿਆਂ ਨੂੰ ਸਾਬਤ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੇ ਤੱਟ ਰੱਖਿਅਕ, ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਫਲੀਟ, ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਫਲੀਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਇਸ ਤੋਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਖੇਤਰਾਂ 'ਤੇ ਦਾਅਵਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਚੀਨ ਹੁਣ ਸਾਡੀ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਅਰੁਣਾਚਲ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਪਿੰਡਾਂ ਨੂੰ ਵਸਾਉਣ ਦੀ ਤਾਕ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਚੀਨ ਦੀ ਇਸ ਪਹਿਲ ਦਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਰੈਗੂਲਰ ਇਨਫੈਂਟਰੀ ਸੈਨਾ ਦੀ ਕਮੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਗਸ਼ਤ ਕਰਨ 'ਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ।

ਭੂਟਾਨ ਤੋਂ ਜਵਾਬ ਨਾ ਮਿਲਣ ਦੇ ਸਵਾਲ 'ਤੇ ਜੀਡੀ ਬਖਸ਼ੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਭੂਟਾਨ ਦੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਮਜਬੂਰੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਚੀਨ ਨਾਲ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਭੂਟਾਨ ਨੂੰ ਭਰੋਸਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨਗੇ। ਇਸ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੰਧੀ ਦਾ ਫ਼ਰਜ਼ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਭੂਟਾਨ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਕੀ ਭੂਟਾਨ ਦੀ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਚੀਨ ਦਾ ਅੰਦੋਲਨ ਦੂਰ-ਦੁਰਾਡੇ ਡੋਕਲਾਮ ਪਠਾਰ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਦੀ ਰਣਨੀਤੀ ਹੈ? ਇਹ ਪੁੱਛੇ ਜਾਣ 'ਤੇ ਜੀਡੀ ਬਖਸ਼ੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਡੋਕਲਾਮ 'ਚ ਚੀਨ ਦਾ ਸਖ਼ਤ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਚੀਨ ਨੂੰ ਰਿਗ ਲਾਈਨ ਤੋਂ 200-300 ਮੀਟਰ ਪਿੱਛੇ ਹਟਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋਣਾ ਪਿਆ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਕਈ ਰੱਖਿਆ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਮਾਹਰਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਡੋਕਲਾਮ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਉਦੇਸ਼ ਨੇੜਲੇ 'ਚਿਕਨਜ਼ ਨੇਕ' ਖੇਤਰ ਤੱਕ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪਹੁੰਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਅਜਿਹਾ ਇਸ ਲਈ ਕਿਉਂਕਿ ਡੋਕਲਾਮ 'ਚਿਕਨ ਨੇਕ' ਖੇਤਰ ਦੇ ਬਹੁਤ ਨੇੜੇ ਹੈ। 'ਚਿਕਨ ਨੇਕ' ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਇਸਦੇ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਖੇਤਰ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਦੇ ਰਣਨੀਤਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਖੇਤਰ ਹੈ।

ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਕੈਪੇਲਾ ਸਪੇਸ ਨੇ ਭੂਟਾਨ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਚੀਨ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਏ ਗਏ ਨਿਰਮਾਣ ਦੀਆਂ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਤਸਵੀਰਾਂ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦੋ ਹੋਰ ਮਾਹਰਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸਾਰੀਆਂ ਛੇ ਬਸਤੀਆਂ ਚੀਨ ਅਤੇ ਭੂਟਾਨ ਦੇ ਵਿਵਾਦਤ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਜਾਪਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਰੀਬ 110 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦਾ ਵਿਵਾਦਿਤ ਇਲਾਕਾ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਚੀਨ ਜਿਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ ਵਿਕਸਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਰੋਤ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਮੂਲ ਆਬਾਦੀ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੈ।

ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਭੂਟਾਨ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਚੀਨੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਬਾਰੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਭੂਟਾਨ ਦੀ ਨੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਸਰਹੱਦ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਗੱਲ ਨਾ ਕਰੇ। ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਇਸ ਸਬੰਧ ਵਿਚ ਹੋਰ ਟਿੱਪਣੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

ਇਸ ਸਬੰਧ ਵਿਚ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਮਾਹਿਰ ਅਤੇ ਇਕ ਭਾਰਤੀ ਰੱਖਿਆ ਸੂਤਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭੂਟਾਨ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਹੋ ਰਹੀ ਉਸਾਰੀ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਚੀਨ ਆਪਣੀਆਂ ਇੱਛਾਵਾਂ ਨੂੰ ਠੋਸ ਰੂਪ ਦੇ ਕੇ ਆਪਣੇ ਦਾਅਵਿਆਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਸਰਹੱਦੀ ਵਿਵਾਦ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।

ਭੂਟਾਨ ਦੀ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਚੀਨ ਵੱਲੋਂ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਸਬੰਧ 'ਚ ਚੀਨ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਚੀਨ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਨਿਰਮਾਣ ਸਿਰਫ ਸਥਾਨਕ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਕੰਮਕਾਜ ਅਤੇ ਰਹਿਣ-ਸਹਿਣ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ (improving working and living conditions) ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਮਕਸਦ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਚੀਨ ਦੀ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਮ ਨਿਰਮਾਣ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰੇ। ਚੀਨੀ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਮਾਮਲੇ 'ਤੇ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਟਿੱਪਣੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਚੀਨ ਦੀ ਧੱਕੇਸ਼ਾਹੀ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਚੀਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿਚਕਾਰ ਚੱਲ ਰਹੇ ਐਲਏਸੀ ਵਿਵਾਦ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਇਹ ਖਬਰ ਆਈ ਸੀ ਕਿ ਚੀਨ ਪੈਂਗੋਂਗ ਤਸੋ ਝੀਲ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਪੁਲ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਬੰਧ ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਚੀਨ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ 'ਤੇ ਨੇੜਿਓਂ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।

3 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਖਬਰ ਮੁਤਾਬਕ ਚੀਨ ਲੱਦਾਖ ਦੀ ਪੈਂਗੋਂਗ ਝੀਲ ਦੇ ਕੋਲ ਪੈਂਗੋਂਗ ਝੀਲ ਦਾ ਪੁਲ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਚੀਨ ਨੇ ਜਿਸ ਪੁਲ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਉਸ ਨਾਲ ਚੀਨੀ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੂੰ ਕਾਫੀ ਮਦਦ ਮਿਲੇਗੀ। ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਪੈਂਗੌਂਗ ਝੀਲ ਦਾ ਉਹ ਹਿੱਸਾ ਜਿਸ 'ਤੇ ਚੀਨ ਪੁਲ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਸਭ ਤੋਂ ਤੰਗ ਖੇਤਰ ਹੈ। ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਚੀਨ ਦੀ ਪੀਪਲਜ਼ ਲਿਬਰੇਸ਼ਨ ਆਰਮੀ (PLA) ਪੁਲ ਅਤੇ ਸੜਕਾਂ ਬਣਾ ਕੇ ਆਪਣੀ ਸਥਿਤੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਪੁਲ ਦੇ ਬਣਨ ਨਾਲ 200 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਘਟ ਕੇ ਸਿਰਫ਼ 40-50 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਰਹਿ ਜਾਵੇਗੀ।

ਦਸੰਬਰ 2021 ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਚੀਨ ਨੇ ਪੈਂਗੋਂਗ ਤਸੋ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੰਭਾਵਿਤ ਹੈਲੀਪੈਡ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸਥਾਈ ਕੈਂਪ ਵਰਗੀ ਉਸਾਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਤਸਵੀਰਾਂ 'ਚ ਚੀਨ ਦਾ ਜੈੱਟ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜੈਕ ਡੇਟਸ਼ ਨੇ ਪੈਨਗੋਗ ਤਸੋ ਦੇ ਕੰਢੇ 'ਤੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਕਥਿਤ ਨਿਰਮਾਣ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਟਵੀਟ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਜੈਕ ਨੇ ਆਪਣੇ ਟਵਿੱਟਰ ਬਾਇਓ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਵਿਦੇਸ਼ ਨੀਤੀ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਲਈ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟਰ ਦੱਸਿਆ ਹੈ।

ਫਾਰੇਨ ਪਾਲਿਸੀ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਜੈਕ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਕਿ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਫੋਟੋ ਤੋਂ ਸਾਫ ਹੈ ਕਿ ਚੀਨ ਪੈਂਗੋਂਗ ਤਸੋ ਦੇ ਕੰਢੇ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਸਥਿਤੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਜੁਲਾਈ 2021 ਦੀ ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਲਿਖਿਆ ਕਿ ਚੀਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਫੌਜੀ ਟੈਂਕ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਬਹੁਤ ਨੇੜੇ ਤਾਇਨਾਤ ਸਨ (tanks wewe stationed within firing distance)ਪੈਂਗੌਂਗ ਖੇਤਰ ਦੀਆਂ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਤਸਵੀਰਾਂ ਮੈਕਸਰ (@Maxar) ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਇਨਕਮ ਟੈਕਸ ਰਿਟਰਨ ਭਰਨ ਦੀ ਤਰੀਕ ’ਚ ਵਾਧਾ, ਜਾਣੋ ਆਖਰੀ ਤਰੀਕ

ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਭੂਟਾਨ (China Bhutan border construction) ਨਾਲ ਚੀਨ ਦੀ ਵਿਵਾਦਿਤ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਬਣਤਰਾਂ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਿਕ ਚੀਨ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਦੋ ਮੰਜ਼ਿਲਾ ਇਮਾਰਤਾਂ ਸਮੇਤ 200 ਤੋਂ ਵੱਧ ਢਾਂਚੇ ਅਤੇ ਬਸਤੀਆਂ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਬੰਧ 'ਚ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਟਾ ਐਨਾਲਿਟਿਕਸ ਫਰਮ HawkEye 360 ​​ (data analytics firm HawkEye 360) ਨੇ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਤਸਵੀਰਾਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ।

ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਕਈ ਮਾਹਰਾਂ ਨੇ ਭੂਟਾਨ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਚੀਨੀ ਨਿਰਮਾਣ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਚਿੱਤਰਾਂ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਸੰਸਥਾ Hawkeye 360 ​​ਜ਼ਮੀਨੀ ਪੱਧਰ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਬਾਰੇ ਖੁਫੀਆ ਜਾਣਕਾਰੀ ਇਕੱਠੀ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਦੋ ਹੋਰ ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਹਾਕੀ 360 ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਭੂਟਾਨ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਚੀਨੀ ਨਿਰਮਾਣ ਦੀਆਂ ਫੋਟੋਆਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਚੀਨ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਦਿਨਾਂ 'ਚ ਭੂਟਾਨ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਨਿਰਮਾਣ ਕਾਰਜ ਤੇਜ਼ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।

HawkEye 360 ​​ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਹੈ ਕਿ ਚੀਨ ਭੂਟਾਨ ਦੀ ਪੱਛਮੀ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਾਲ 2020 ਤੋਂ, ਚੀਨ ਢਾਂਚਾ ਵਿਕਸਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਇਮੇਜਰੀ ਫਰਮ Capella Space and Planet Labs ਨੇ ਚੀਨੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਤਸਵੀਰਾਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਸਵੀਰਾਂ 'ਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਚੀਨ ਨੇ ਇਲਾਕੇ ਦੀ ਸਫਾਈ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੜਕ ਬਣਾਈ ਹੈ।

ਰੱਖਿਆ ਮਾਹਿਰ ਮੇਜਰ ਜਨ. ਜੀਡੀ ਬਖਸ਼ੀ ਦੀ ਰਾਏ
ਰੱਖਿਆ ਮਾਹਿਰ ਮੇਜਰ ਜਨ. ਜੀਡੀ ਬਖਸ਼ੀ ਦੀ ਰਾਏ

ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਿਕ ਬਿਗਰਸ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਫੋਟੋਆਂ ਦਿਖਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ 2021 'ਚ ਭੂਟਾਨ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਚੀਨ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਕਾਰਜ 'ਚ ਤੇਜ਼ੀ ਆਈ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸ਼ਾਇਦ ਘਰੇਲੂ ਉਪਕਰਨਾਂ ਅਤੇ ਸਪਲਾਈਆਂ ਲਈ ਛੋਟੇ ਢਾਂਚੇ ਬਣਾਏ ਗਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਛੋਟੇ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ ਗਈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਇਮਾਰਤਾਂ ਦਾ ਵੀ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

ਰੱਖਿਆ ਮਾਹਿਰ ਮੇਜਰ ਜਨ. ਜੀਡੀ ਬਖਸ਼ੀ ਦੀ ਰਾਏ

ਈਟੀਵੀ ਇੰਡੀਆ ਨੇ ਚੀਨ-ਭੂਟਾਨ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਬਾਰੇ ਰੱਖਿਆ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਮਾਹਰ ਮੇਜਰ ਜਨਰਲ ਜੀਡੀ ਬਖਸ਼ੀ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤੀ। ਬਖਸ਼ੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਚੀਨ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਭੜਕਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭੂਟਾਨ ਸਰਹੱਦ ਨੇੜੇ ਪਿੰਡਾਂ ਨੂੰ ਵਸਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਨੂੰ ਸਲਾਮੀ ਸਲਾਈਲਿੰਗ ਹੈ।

ਚੀਨ ਦੇ ਸਲਾਮੀ-ਸਲਾਈਲਿੰਗ (china salami slicing) ਵਾਲੇ ਰਵੱਈਏ 'ਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਆ ਬਾਰੇ, ਜੀਡੀ ਬਖਸ਼ੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਕੈਲਾਸ਼ ਰੇਂਜ ਅਤੇ ਰਣਨੀਤਕ ਸਥਾਨਾਂ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਕੇ ਚੀਨ ਨੂੰ ਢੁੱਕਵਾਂ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਅਸੀਂ ਅਜੇ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।

ਭੂਟਾਨ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਚੀਨ ਦੀ ਕੋਝੀ ਹਰਕਤ ਬਾਰੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੇ ਹਮਲਾਵਰ ਰੁਖ਼ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਚੀਨ ਨੇ ਨਵਾਂ ਤਰੀਕਾ ਅਪਣਾਇਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਚੀਨ ਸਰਹੱਦੀ ਪਿੰਡਾਂ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਉਸਦੀ ਇੱਕ ਚਾਲ ਹੈ, ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਕੇਂਦਰ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਜੀਡੀ ਬਖਸ਼ੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਚੀਨ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਪਣੇ ਦਾਅਵਿਆਂ ਨੂੰ ਸਾਬਤ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੇ ਤੱਟ ਰੱਖਿਅਕ, ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਫਲੀਟ, ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਫਲੀਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਇਸ ਤੋਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਖੇਤਰਾਂ 'ਤੇ ਦਾਅਵਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਚੀਨ ਹੁਣ ਸਾਡੀ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਅਰੁਣਾਚਲ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਪਿੰਡਾਂ ਨੂੰ ਵਸਾਉਣ ਦੀ ਤਾਕ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਚੀਨ ਦੀ ਇਸ ਪਹਿਲ ਦਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਰੈਗੂਲਰ ਇਨਫੈਂਟਰੀ ਸੈਨਾ ਦੀ ਕਮੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਗਸ਼ਤ ਕਰਨ 'ਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ।

ਭੂਟਾਨ ਤੋਂ ਜਵਾਬ ਨਾ ਮਿਲਣ ਦੇ ਸਵਾਲ 'ਤੇ ਜੀਡੀ ਬਖਸ਼ੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਭੂਟਾਨ ਦੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਮਜਬੂਰੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਚੀਨ ਨਾਲ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਭੂਟਾਨ ਨੂੰ ਭਰੋਸਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨਗੇ। ਇਸ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੰਧੀ ਦਾ ਫ਼ਰਜ਼ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਭੂਟਾਨ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਕੀ ਭੂਟਾਨ ਦੀ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਚੀਨ ਦਾ ਅੰਦੋਲਨ ਦੂਰ-ਦੁਰਾਡੇ ਡੋਕਲਾਮ ਪਠਾਰ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਦੀ ਰਣਨੀਤੀ ਹੈ? ਇਹ ਪੁੱਛੇ ਜਾਣ 'ਤੇ ਜੀਡੀ ਬਖਸ਼ੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਡੋਕਲਾਮ 'ਚ ਚੀਨ ਦਾ ਸਖ਼ਤ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਚੀਨ ਨੂੰ ਰਿਗ ਲਾਈਨ ਤੋਂ 200-300 ਮੀਟਰ ਪਿੱਛੇ ਹਟਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋਣਾ ਪਿਆ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਕਈ ਰੱਖਿਆ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਮਾਹਰਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਡੋਕਲਾਮ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਉਦੇਸ਼ ਨੇੜਲੇ 'ਚਿਕਨਜ਼ ਨੇਕ' ਖੇਤਰ ਤੱਕ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪਹੁੰਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਅਜਿਹਾ ਇਸ ਲਈ ਕਿਉਂਕਿ ਡੋਕਲਾਮ 'ਚਿਕਨ ਨੇਕ' ਖੇਤਰ ਦੇ ਬਹੁਤ ਨੇੜੇ ਹੈ। 'ਚਿਕਨ ਨੇਕ' ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਇਸਦੇ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਖੇਤਰ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਦੇ ਰਣਨੀਤਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਖੇਤਰ ਹੈ।

ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਕੈਪੇਲਾ ਸਪੇਸ ਨੇ ਭੂਟਾਨ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਚੀਨ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਏ ਗਏ ਨਿਰਮਾਣ ਦੀਆਂ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਤਸਵੀਰਾਂ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦੋ ਹੋਰ ਮਾਹਰਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸਾਰੀਆਂ ਛੇ ਬਸਤੀਆਂ ਚੀਨ ਅਤੇ ਭੂਟਾਨ ਦੇ ਵਿਵਾਦਤ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਜਾਪਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਰੀਬ 110 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦਾ ਵਿਵਾਦਿਤ ਇਲਾਕਾ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਚੀਨ ਜਿਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ ਵਿਕਸਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਰੋਤ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਮੂਲ ਆਬਾਦੀ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੈ।

ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਭੂਟਾਨ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਚੀਨੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਬਾਰੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਭੂਟਾਨ ਦੀ ਨੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਸਰਹੱਦ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਗੱਲ ਨਾ ਕਰੇ। ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਇਸ ਸਬੰਧ ਵਿਚ ਹੋਰ ਟਿੱਪਣੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

ਇਸ ਸਬੰਧ ਵਿਚ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਮਾਹਿਰ ਅਤੇ ਇਕ ਭਾਰਤੀ ਰੱਖਿਆ ਸੂਤਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭੂਟਾਨ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਹੋ ਰਹੀ ਉਸਾਰੀ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਚੀਨ ਆਪਣੀਆਂ ਇੱਛਾਵਾਂ ਨੂੰ ਠੋਸ ਰੂਪ ਦੇ ਕੇ ਆਪਣੇ ਦਾਅਵਿਆਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਸਰਹੱਦੀ ਵਿਵਾਦ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।

ਭੂਟਾਨ ਦੀ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਚੀਨ ਵੱਲੋਂ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਸਬੰਧ 'ਚ ਚੀਨ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਚੀਨ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਨਿਰਮਾਣ ਸਿਰਫ ਸਥਾਨਕ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਕੰਮਕਾਜ ਅਤੇ ਰਹਿਣ-ਸਹਿਣ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ (improving working and living conditions) ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਮਕਸਦ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਚੀਨ ਦੀ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਮ ਨਿਰਮਾਣ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰੇ। ਚੀਨੀ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਮਾਮਲੇ 'ਤੇ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਟਿੱਪਣੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਚੀਨ ਦੀ ਧੱਕੇਸ਼ਾਹੀ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਚੀਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿਚਕਾਰ ਚੱਲ ਰਹੇ ਐਲਏਸੀ ਵਿਵਾਦ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਇਹ ਖਬਰ ਆਈ ਸੀ ਕਿ ਚੀਨ ਪੈਂਗੋਂਗ ਤਸੋ ਝੀਲ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਪੁਲ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਬੰਧ ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਚੀਨ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ 'ਤੇ ਨੇੜਿਓਂ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।

3 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਖਬਰ ਮੁਤਾਬਕ ਚੀਨ ਲੱਦਾਖ ਦੀ ਪੈਂਗੋਂਗ ਝੀਲ ਦੇ ਕੋਲ ਪੈਂਗੋਂਗ ਝੀਲ ਦਾ ਪੁਲ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਚੀਨ ਨੇ ਜਿਸ ਪੁਲ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਉਸ ਨਾਲ ਚੀਨੀ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੂੰ ਕਾਫੀ ਮਦਦ ਮਿਲੇਗੀ। ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਪੈਂਗੌਂਗ ਝੀਲ ਦਾ ਉਹ ਹਿੱਸਾ ਜਿਸ 'ਤੇ ਚੀਨ ਪੁਲ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਸਭ ਤੋਂ ਤੰਗ ਖੇਤਰ ਹੈ। ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਚੀਨ ਦੀ ਪੀਪਲਜ਼ ਲਿਬਰੇਸ਼ਨ ਆਰਮੀ (PLA) ਪੁਲ ਅਤੇ ਸੜਕਾਂ ਬਣਾ ਕੇ ਆਪਣੀ ਸਥਿਤੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਪੁਲ ਦੇ ਬਣਨ ਨਾਲ 200 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਘਟ ਕੇ ਸਿਰਫ਼ 40-50 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਰਹਿ ਜਾਵੇਗੀ।

ਦਸੰਬਰ 2021 ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਚੀਨ ਨੇ ਪੈਂਗੋਂਗ ਤਸੋ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੰਭਾਵਿਤ ਹੈਲੀਪੈਡ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸਥਾਈ ਕੈਂਪ ਵਰਗੀ ਉਸਾਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਤਸਵੀਰਾਂ 'ਚ ਚੀਨ ਦਾ ਜੈੱਟ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜੈਕ ਡੇਟਸ਼ ਨੇ ਪੈਨਗੋਗ ਤਸੋ ਦੇ ਕੰਢੇ 'ਤੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਕਥਿਤ ਨਿਰਮਾਣ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਟਵੀਟ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਜੈਕ ਨੇ ਆਪਣੇ ਟਵਿੱਟਰ ਬਾਇਓ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਵਿਦੇਸ਼ ਨੀਤੀ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਲਈ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟਰ ਦੱਸਿਆ ਹੈ।

ਫਾਰੇਨ ਪਾਲਿਸੀ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਜੈਕ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਕਿ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਫੋਟੋ ਤੋਂ ਸਾਫ ਹੈ ਕਿ ਚੀਨ ਪੈਂਗੋਂਗ ਤਸੋ ਦੇ ਕੰਢੇ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਸਥਿਤੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਜੁਲਾਈ 2021 ਦੀ ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਲਿਖਿਆ ਕਿ ਚੀਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਫੌਜੀ ਟੈਂਕ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਬਹੁਤ ਨੇੜੇ ਤਾਇਨਾਤ ਸਨ (tanks wewe stationed within firing distance)ਪੈਂਗੌਂਗ ਖੇਤਰ ਦੀਆਂ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਤਸਵੀਰਾਂ ਮੈਕਸਰ (@Maxar) ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਇਨਕਮ ਟੈਕਸ ਰਿਟਰਨ ਭਰਨ ਦੀ ਤਰੀਕ ’ਚ ਵਾਧਾ, ਜਾਣੋ ਆਖਰੀ ਤਰੀਕ

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.