ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ: 14 ਅਗਸਤ 1947 ਨੂੰ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਏ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਨੇ ਹੁਣ ਤੱਕ 4 ਵਾਰ ਲੜਾਈਆਂ ਲੜੀਆਂ ਹਨ। ਜਿਸ 'ਚ 1947 ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿ ਜੰਗ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾ ਕਸ਼ਮੀਰ ਯੁੱਧ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੂਜਾ 1965, ਤੀਜਾ 1971 ਦਾ ਯੁੱਧ ਜਿਸ ਵਿਚ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਵੇਖੀ। ਇਸ ਯੁੱਧ 'ਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਦੋ ਹਿੱਸੇ ਹੋਏ ਅਤੇ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਬਣ ਗਿਆ। ਚੌਥੀ ਅਤੇ ਆਖਰੀ ਲੜਾਈ ਕਾਰਗਿਲ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ, ਜਿਸਨੇ ਆਮ ਵਾਂਗ ਧੋਖੇ ਨਾਲ ਕਾਰਗਿਲ(Kargil War) ਦੀਆਂ ਚੋਟੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆ ਸੀ, ਨੂੰ ਮੁੜ ਇਸਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਲੁਕਵੇਂ ਹਮਲੇ 'ਚ ਪਾਕਿ ਫੌਜ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 'ਚ ਕਾਮਯਾਬੀ ਮਿਲ ਰਹੀ ਸੀ, ਪਰ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੇ ਬਹਾਦਰਾਂ ਨੇ ਅਸੰਭਵ ਨੂੰ ਸੰਭਵ ਕਰਦਿਆਂ ਹਾਰੀ ਹੋਈ ਬਾਜੀ ਨੂੰ ਉਲਟਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਯੁੱਧ ਨੂੰ ਅੰਜ਼ਾਮ ਦੇਣ ਪਿੱਛੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਕੀ ਇਰਾਦੇ ਸਨ, ਇਸ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਹਰਾਇਆ ਗਿਆ, ਜਾਣੋ ਅੱਜ ਕਾਰਗਿਲ ਦਿਵਸ ਤੇ ...
ਪਾਕਿ ਦੇ ਧੋਖੇ ਨੂੰ ਇੰਝ ਸਮਝਿਆ ਭਾਰਤੀ ਸੈਨਾ ਨੇ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਹਾਰ
ਮਾਹਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ 8 ਮਈ 1999 ਉਹ ਦਿਨ ਸੀ ਜਦੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਸੈਨਿਕ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਕਾਰਗਿਲ ਖੇਤਰ (Kargil Area) ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਚਰਵਾਹਿਆਂ ਨੂੰ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੇ ਸਨ। ਚਰਵਾਹਿਆਂ ਨੇ ਇਹ ਗੱਲ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ(Indian Army) ਨੂੰ ਦੱਸੀ। ਫੌਜ ਦੇ ਜਵਾਨਾਂ ਨੇ ਇਸ ਖੇਤਰ ਦਾ ਨਿਰੀਖਣ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਭਾਰਤੀ ਖੇਤਰ 'ਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਨੇ ਜਵਾਬੀ ਕਾਰਵਾਈ 'ਚ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਕੀਤੀ।
ਹੈਰਾਨੀ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਕੋਈ ਜਵਾਬੀ ਕਾਰਵਾਈ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ। ਦਰਅਸਲ, ਪਾਕਿ ਦੀ ਚਾਲ ਕੁਝ ਹੋਰ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਸੈਨਾ ਦੇ ਜਨਰਲ ਪਰਵੇਜ਼ ਮੁਸ਼ੱਰਫ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਮੰਨਿਆ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਸਮੇਂ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਗਸ਼ਤ ਲਈ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਨਾਲ ਹੀ ਇਹ ਖੇਤਰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਾਜਮਾਰਗ 1-D ਦੇ ਬਹੁਤ ਨੇੜੇ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਰਸਤਾ ਕਾਰਗਿਲ ਨੂੰ ਲੱਦਾਖ ਤੋਂ ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਜੋੜਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਰਸਤਾ ਫੌਜ ਲਈ ਸਪਲਾਈ ਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਰਸਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਖੇਤਰ 'ਤੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ 'ਚ ਜਾਣ ਦਾ ਮਤਲਬ ਸੀ ਕਿ ਫੌਜ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਹੋਣੀ ਸੀ।
ਇਸ ਉਜਾੜ ਖੇਤਰ ਅਤੇ ਮੌਸਮ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਉਠਾਉਂਦਿਆਂ, ਪਾਕਿ ਸੈਨਾ ਨੇ ਇਥੇ ਘੁਸਪੈਠ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ, ਫਿਰ ਇਸਦਾ ਪਹਿਲਾ ਟੀਚਾ ਟਾਈਗਰ ਹਿੱਲ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਨੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਦਮ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਅਤੇ ਟਾਈਗਰ ਹਿੱਲ 'ਤੇ ਕਬਜਾ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਮੁਸ਼ਕਲ ਕੰਮ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੋਚਿਆ ਸੀ ਕਿ ਭਾਰਤ ਅਜਿਹਾ ਕਦਮ ਉਠਾਏਗਾ। ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਨੇ ਵਧੀਆ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦਿਆਂ ਲਗਭਗ 18,000 ਫੁੱਟ ਦੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਟਾਈਗਰ ਹਿੱਲ ਨੂੰ ਜਿੱਤ ਲਿਆ ਸੀ।
ਟਾਈਗਰ ਹਿੱਲ 'ਤੇ ਜਿੱਤ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਮੋੜ ਸੀ ਅਤੇ ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਬੈਠ ਕੇ ਕਿਨਾਰੇ 'ਤੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀਆਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਕੁਚਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਸਾਰੀ ਕਾਰਵਾਈ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਲਈ ਬਹੁਤ ਅਸਾਨ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਪੁਆਇੰਟ 4965, ਫਿਰ ਸੈਂਡੋ ਟਾਪ, ਜ਼ੁਲੂ ਸਪੁਰ, ਟ੍ਰਾਈਜਕਸ਼ਨ ਸਾਰੇ ਹੀ ਭਾਰਤੀ ਸੀਮਾ ਦੇ ਅਧੀਨ ਆ ਗਏ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜੋ ਹੋਇਆ ਉਸ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਸੰਸਾਰ ਅੱਜ ਵੀ ਸਲਾਮ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਜਦੋਂ ਦਿਲੀਪ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਨਵਾਜ਼ ਸ਼ਰੀਫ ਨੂੰ ਹੈਰਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ
ਕਾਰਗਿਲ ਯੁੱਧ ਦਾ ਇਕ ਕਿੱਸਾ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ ਜਦੋਂ ਤਤਕਾਲੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਾਈ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਦੀ ਘੁਸਪੈਠ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਤਤਕਾਲੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ ਨਾਰਾਜ਼ਗੀ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਵਾਜ਼ ਨੂੰ ਫੋਨ ਰੱਖਣ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਥੋੜਾ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰੋ, ਹੁਣ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੀ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਵਾ ਰਿਹਾ ਹਾਂ।
ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਨਵਾਜ਼ ਸ਼ਰੀਫ ਨੂੰ ਕੁਝ ਸਮਝ ਆਉਂਦਾ, ਉਦੋਂ ਦਿਲੀਪ ਕੁਮਾਰ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਉਸਦੇ ਕੰਨਾਂ 'ਚ ਗੂੰਜ ਰਹੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸੁਣਦਿਆਂ ਨਵਾਜ਼ ਸ਼ਰੀਫ ਹੈਰਾਨ ਰਹਿ ਗਏ। ਫੋਨ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਗੱਲ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਦਲੀਪ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਮੀਆਂ ਸਾਹਬ! ਤੁਸੀਂ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚਾਲੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੇ ਮੁੱਦੇ 'ਤੇ ਕਾਇਮ ਰਹਿੰਦੇ ਹੋ, ਇਹ ਉਮੀਦ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਅਜਿਹਾ ਕਰੋਗੇ। ਇਸ ਦੇ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤ ਦੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਅਸੁਰੱਖਿਅਤ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਲੋਕ ਆਪਣਾ ਘਰ ਛੱਡਣ ਦੀ ਸੋਚ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਕੁਝ ਕਰੋ।
ਕਾਰਗਿਲ ਹੀਰੋਜ਼ ਕਪਤਾਨ ਵਿਕਰਮ ਬੱਤਰਾ ਅਤੇ ਗੁੰਜਨ ਸਕਸੈਨਾ
ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਾਰਗਿਲ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਕਪਤਾਨ ਵਿਕਰਮ ਬੱਤਰਾ ਦਾ ਨਾਮ ਬੁੱਲ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਨਾ ਆਵੇ। ਹਿਮਾਚਲ ਦੇ ਸ਼ੇਰ ਕਾਰਗਿਲ ਹੀਰੋ ਕਪਤਾਨ ਵਿਕਰਮ ਬੱਤਰਾ ਨੇ ਕਾਰਗਿਲ ਦੇ ਪੰਜ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪੁਆਇੰਟਸ 'ਤੇ ਤਿਰੰਗਾ ਲਹਿਰਾਉਣ 'ਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਗਿਰਧਾਰੀ ਲਾਲ ਬੱਤਰਾ ਨੇ ਵਿਕਰਮ ਦੀ ਨਿਡਰ ਭਾਵਨਾ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੁਆਇੰਟ 5140 ਨੂੰ ਪਾਕਿ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਨੇ ਰੇਡੀਓ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਕਮਾਂਡ ਪੋਸਟ ਨੂੰ ਸੁਨੇਹਾ ਦਿੱਤਾ -' ਯੇ ਦਿਲ ਮੰਗੇ ਮੋਰੇ ', ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਅਤੇ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਮੁਖੀ ਨੇ ਪਰਮਵੀਰ ਚੱਕਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸ਼ਹੀਦ ਵਿਕਰਮ ਬੱਤਰਾ ਬਾਰੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਜੇ ਉਹ ਜ਼ਿੰਦਾ ਵਾਪਸ ਆਇਆ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦਾ ਮੁਖੀ ਹੁੰਦਾ। ਵਿਕਰਮ ਬੱਤਰਾ ਨੂੰ ਮਰਨ ਉਪਰੰਤ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਰਵਉੱਚ ਬਹਾਦਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪਰਮ ਵੀਰ ਚੱਕਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਕਾਰਗਿਲ ਲੜਕੀ ਗੰਜਨ ਸਕਸੈਨਾ ਨੇ ਨਿਡਰ ਹੋ ਕੇ ਜੰਗ ਦੇ ਮੈਦਾਨ 'ਚ ਇੱਕ ਚੀਤਾ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਉਡਾਇਆ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਉਸਨੇ ਜ਼ਖਮੀ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੂੰ ਦਰਾਸ ਅਤੇ ਬਟਾਲਿਕ ਦੀਆਂ ਉੱਚੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ ਤੋਂ ਚੁੱਕ ਲਿਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਜਗ੍ਹਾ ਉੱਤੇ ਲਿਆਂਦਾ। ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਸੈਨਿਕ ਰਾਕੇਟ ਲਾਂਚਰਾਂ ਅਤੇ ਗੋਲੀਆਂ ਨਾਲ ਲਗਾਤਾਰ ਹਮਲਾ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਗੁੰਜਨ ਦੇ ਜਹਾਜ਼ 'ਤੇ ਇਕ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਵੀ ਚਲਾਈ ਗਈ ਸੀ, ਪਰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਨਹੀਂ ਲੱਗਿਆ ਅਤੇ ਉਹ ਬਾਲ-ਬਾਲ ਬਚ ਗਈ। ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਹਥਿਆਰ ਦੇ ਗੁੰਜਨ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕਈ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੂੰ ਉਥੋਂ ਬਚਾਇਆ। ਗੁੰਜਨ ਨੂੰ ਉਸਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਲਈ ਸ਼ੌਰਿਆ ਚੱਕਰ ਨਾਲ ਨਿਵਾਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਕਾਰਗਿਲ ਯੁੱਧ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ 10 ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਖੁਲਾਸੇ
| 1. ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਖੁਫੀਆ ਏਜੰਸੀ ਆਈਐਸਆਈ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਅਧਿਕਾਰੀ ਸ਼ਾਹਿਦ ਅਜ਼ੀਜ਼ ਨੇ ਖ਼ੁਦ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਪਰਦਾਫਾਸ਼ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਦਰਅਸਲ, ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵੱਲੋਂ ਇੱਕ ਬਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਮੁਜਾਹਿਦੀਨ ਕਾਰਗਿਲ ਯੁੱਧ 'ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਅਜ਼ੀਜ਼ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਹ ਲੜਾਈ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਨਿਯਮਤ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਲੜੀ ਗਈ ਸੀ। |
| 2. ਕਾਰਗਿਲ ਯੁੱਧ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਕੁਝ ਹਫ਼ਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਤਤਕਾਲੀ ਜਨਰਲ ਪਰਵੇਜ਼ ਮੁਸ਼ੱਰਫ ਨੇ ਇਕ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ 'ਚ ਕੰਟਰੋਲ ਰੇਖਾ ਪਾਰ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜਿਕਰੀਆ ਮੁਸਤਾਕਰ ਨਾਮਕ ਜਗ੍ਹਾ 'ਤੇ ਰਾਤ ਵੀ ਗੁਜਾਰੀ ਸੀ, ਜਿਹੜੀ 11 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਧਰਤੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸੀ। |
| 3. ਕਾਰਗਿਲ ਯੁੱਧ 'ਚ ਇਕ ਸਮਾਂ ਸੀ, ਜੋ ਉਮੀਦ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਹਾਰ ਤੋਂ ਡਰਦੇ ਮੁਸ਼ੱਰਫ ਨੇ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰ ਵਰਤਣ ਦੀ ਵੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਲਈ ਸੀ। |
| 4. ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ 1998 ਤੋਂ ਕਾਰਗਿਲ ਯੁੱਧ ਨੂੰ ਅੰਜ਼ਾਮ ਦੇਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਵਿੱਚ ਸੀ। ਇਸ ਉਦੇਸ਼ ਲਈ, ਪਾਕਿ ਫੌਜ ਨੇ ਆਪਣੇ 5000 ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੂੰ ਕਾਰਗਿਲ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਭੇਜਿਆ ਸੀ। |
| 5. ਕਾਰਗਿਲ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੇ ਮੁਖੀ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਕਾਰਵਾਈ ਬਾਰੇ ਨਹੀਂ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੇ ਮੁਖੀ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਇਸ ਮਿਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਫੌਜ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। |
| 6. ਇਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਅਖ਼ਬਾਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਨਵਾਜ਼ ਸ਼ਰੀਫ ਨੇ ਮੰਨਿਆ ਸੀ ਕਿ ਕਾਰਗਿਲ ਦੀ ਲੜਾਈ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਸੈਨਾ ਲਈ ਤਬਾਹੀ ਸਾਬਤ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਸ 'ਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ 1965 ਅਤੇ 1971 ਦੀਆਂ ਯੁੱਧਾਂ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ 2700 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੈਨਿਕ ਗੁਆ ਦਿੱਤੇ ਸਨ। |
| 7. ਕਾਰਗਿਲ ਦੀ ਲੜਾਈ 'ਚ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਫੌਜ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਮਿਗ -27 ਅਤੇ ਮਿਗ -29 ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਮਿਗ -27 ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਇਸ ਯੁੱਧ 'ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਬੰਬ ਸੁੱਟੇ ਗਏ ਸਨ ਜਿਥੇ ਪਾਕਿ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੇ ਕਬਜ਼ਾ ਲਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਾਰਗਿਲ 'ਚ ਮਿਗ -29 ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਾਬਤ ਹੋਈ ਅਤੇ ਇਸ ਕਾਰਨ ਆਰ -77 ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਕਈ ਠਿਕਾਣਿਆਂ 'ਤੇ ਚਲਾਈਆਂ ਗਈਆਂ। |
| 8. ਅੱਠ ਮਈ ਨੂੰ ਕਾਰਗਿਲ ਯੁੱਧ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦੇ 3 ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਨੇ ਫੌਜ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਅੰਦਾਜਾ ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਯੁੱਧ 'ਚ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੇ ਤਕਰੀਬਨ 300 ਜਹਾਜ਼ ਉਡਾਣ ਭਰਦੇ ਸਨ। |
| 9. ਕਾਰਗਿਲ ਦੀ ਉਚਾਈ ਸਮੁੰਦਰੀ ਤਲ ਤੋਂ 16000 ਤੋਂ 18000 ਫੁੱਟ ਉੱਪਰ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਉਡਾਣ ਭਰਨ ਲਈ ਤਕਰੀਬਨ 20,000 ਫੁੱਟ ਦੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਉੱਡਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇੰਨੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਹਵਾ ਦੀ ਘਣਤਾ 30% ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੋਣ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਪਾਇਲਟ ਦਾ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦਮ ਘੁੱਟ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਕ੍ਰੈਸ਼ ਹੋਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹੈ। |
| 10. ਇਸ ਯੁੱਧ 'ਚ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੁਆਰਾ ਤੋਪਖਾਨੇ ਵਿਚੋਂ 2,50,000 ਗੋਲੇ ਅਤੇ ਰਾਕੇਟ ਦਾਗੇ ਗਏ ਸਨ। ਰੋਜ਼ਾਨਾ 300 ਤੋਂ ਵੱਧ ਤੋਪਖਾਨਾ, ਮੋਰਟਾਰ ਅਤੇ ਰਾਕੇਟ ਲਾਂਚਰਾਂ ਨੇ ਤਕਰੀਬਨ 5,000 ਬੰਬ ਸੁੱਟੇ। ਲੜਾਈ ਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ 17 ਦਿਨਾਂ ਦੌਰਾਨ ਹਰ ਤੋਪਖਾਨਾ ਦੀ ਬੈਟਰੀ ਤੋਂ ਔਸਤਨ ਇੱਕ ਗੋਲ ਪ੍ਰਤੀ ਮਿੰਟ ਕੱਢਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਅਜਿਹੀ ਲੜਾਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਇਕੱਲੇ ਦੇਸ਼ ਨੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸੈਨਾ 'ਤੇ ਇੰਨਾ ਬੰਬ ਸੁੱਟਿਆ ਸੀ। |
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਕਾਰਗਿਲ ਵਿਜੇ ਦਿਵਸ : ਈਟੀਵੀ ਭਾਰਤ ਦਾ ਕਾਰਗਿਲ ਦੇ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਨੂੰ ਸਲਾਮ
