ETV Bharat / bharat

ਅਹਿੰਸਾ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ- ਮੋਹਨਦਾਸ ਕਰਮਚੰਦ ਗਾਂਧੀ

ਅਹਿੰਸਾ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਮੋਹਨਦਾਸ ਕਰਮਚੰਦ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅੰਦੋਲਨਾਂ ਅਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਅਹਿੰਸਾ ਦੀ ਧਾਰਣਾ ਫੈਲਾਈ, ਜਿਸ ਨੇ ਕਾਰਕੁੰਨਾਂ ਅਤੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕੋ ਜਿਹਾ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ। ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਅਹਿੰਸਾ ਮਨੁੱਖਜਾਤੀ ਦੇ ਨਿਪਟਾਰੇ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਤਾਕਤ ਏ ਜੋ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਚਤੁਰਾਈ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਹਥਿਆਰ ਨੂੰ ਸੰਭਾਵਤ ਬਣਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਫ਼ੋਟੋ
author img

By

Published : Sep 9, 2019, 7:09 AM IST

Updated : Sep 9, 2019, 3:56 PM IST

ਅਕਸਰ ਅਹਿੰਸਾ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਮੋਹਨਦਾਸ ਕਰਮਚੰਦ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅੰਦੋਲਨਾਂ ਅਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਅਹਿੰਸਾ ਦੀ ਧਾਰਣਾ ਫੈਲਾਈ, ਜਿਸ ਨੇ ਕਾਰਕੁੰਨਾਂ ਅਤੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕੋ ਜਿਹਾ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ। ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਅਹਿੰਸਾ ਮਨੁੱਖਜਾਤੀ ਦੇ ਨਿਪਟਾਰੇ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਤਾਕਤ ਏ ਜੋ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਚਤੁਰਾਈ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਹਥਿਆਰ ਨੂੰ ਸੰਭਾਵਤ ਬਣਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਅਹਿੰਸਾ ਦੇ ਹਥਿਆਰ ਨਾਲ ਗੁਲਾਮੀ ਦੀਆਂ ਬੇੜੀਆਂ ਨੂੰ ਕੱਟਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਕਾਫਲਾ ਸੀ। ਸੰਨ 1930 ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਝਾਂਸੀ ਗਏ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ। ਲੋਕ ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਲਈ ਅਤੇ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੰਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਲਈ ਉਤਸੁਕ ਸਨ। ਲੋਕ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਮਕਸਦ ਲਈ ਆਪਣੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਕੁਰਬਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਸਨ।

ਵਿਡੀਉ


ਝਾਂਸੀ ਦੇ ਵਸਨੀਕ ਦੁਰਗਾ ਪ੍ਰਸਾਦ ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ ਬਾਪੂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪੱਤਰ ਲਿਖਿਆ ਅਤੇ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਕੱਤਰ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਪੱਤਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਜਵਾਬ ਭੇਜਿਆ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਲਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਪੱਤਰ ਅਜੇ ਵੀ ਦੁਰਗਾ ਪ੍ਰਸਾਦ ਦੀ ਨੂੰਹ ਮਨੋਰਮਾ ਦੇਵੀ ਦੁਆਰਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ। ਚਿੱਠੀ ਵਿੱਚ ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਸੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਾਜਸਥਾਨ, ਦਿੱਲੀ ਜਾਂ ਮੁੰਬਈ ਆਉਣ ਦੀ ਨਹੀਂ ਲੋੜ ਹੈ, ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬੁੰਦੇਲਖੰਡ ਵਿੱਚ ਅੰਦੋਲਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਉਰਜਾਵਾਨ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਟੀਮ ਬਣਾ ਕੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਿਰਫ ਅੰਦੋਲਨ ਲਈ ਪੈਸੇ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਨਾ ਹੈ, ਮਨੋਰਮਾ ਦੇਵੀ ਦੀ ਮਾਤਾ ਦੇਵਕਾ ਦੇਵੀ ਪਾਠਕ ਨੇ ਆਪਣੇ ਗਹਿਣਿਆਂ ਨੂੰ ਵੇਚ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਅੰਦੋਲਨ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਲਈ ਬਾਹਰ ਚਲੇ ਗਏ।

ਅਕਸਰ ਅਹਿੰਸਾ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਮੋਹਨਦਾਸ ਕਰਮਚੰਦ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅੰਦੋਲਨਾਂ ਅਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਅਹਿੰਸਾ ਦੀ ਧਾਰਣਾ ਫੈਲਾਈ, ਜਿਸ ਨੇ ਕਾਰਕੁੰਨਾਂ ਅਤੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕੋ ਜਿਹਾ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ। ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਅਹਿੰਸਾ ਮਨੁੱਖਜਾਤੀ ਦੇ ਨਿਪਟਾਰੇ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਤਾਕਤ ਏ ਜੋ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਚਤੁਰਾਈ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਹਥਿਆਰ ਨੂੰ ਸੰਭਾਵਤ ਬਣਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਅਹਿੰਸਾ ਦੇ ਹਥਿਆਰ ਨਾਲ ਗੁਲਾਮੀ ਦੀਆਂ ਬੇੜੀਆਂ ਨੂੰ ਕੱਟਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਕਾਫਲਾ ਸੀ। ਸੰਨ 1930 ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਝਾਂਸੀ ਗਏ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ। ਲੋਕ ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਲਈ ਅਤੇ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੰਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਲਈ ਉਤਸੁਕ ਸਨ। ਲੋਕ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਮਕਸਦ ਲਈ ਆਪਣੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਕੁਰਬਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਸਨ।

ਵਿਡੀਉ


ਝਾਂਸੀ ਦੇ ਵਸਨੀਕ ਦੁਰਗਾ ਪ੍ਰਸਾਦ ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ ਬਾਪੂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪੱਤਰ ਲਿਖਿਆ ਅਤੇ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਕੱਤਰ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਪੱਤਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਜਵਾਬ ਭੇਜਿਆ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਲਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਪੱਤਰ ਅਜੇ ਵੀ ਦੁਰਗਾ ਪ੍ਰਸਾਦ ਦੀ ਨੂੰਹ ਮਨੋਰਮਾ ਦੇਵੀ ਦੁਆਰਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ। ਚਿੱਠੀ ਵਿੱਚ ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਸੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਾਜਸਥਾਨ, ਦਿੱਲੀ ਜਾਂ ਮੁੰਬਈ ਆਉਣ ਦੀ ਨਹੀਂ ਲੋੜ ਹੈ, ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬੁੰਦੇਲਖੰਡ ਵਿੱਚ ਅੰਦੋਲਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਉਰਜਾਵਾਨ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਟੀਮ ਬਣਾ ਕੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਿਰਫ ਅੰਦੋਲਨ ਲਈ ਪੈਸੇ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਨਾ ਹੈ, ਮਨੋਰਮਾ ਦੇਵੀ ਦੀ ਮਾਤਾ ਦੇਵਕਾ ਦੇਵੀ ਪਾਠਕ ਨੇ ਆਪਣੇ ਗਹਿਣਿਆਂ ਨੂੰ ਵੇਚ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਅੰਦੋਲਨ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਲਈ ਬਾਹਰ ਚਲੇ ਗਏ।

Intro:Body:

pkg


Conclusion:
Last Updated : Sep 9, 2019, 3:56 PM IST
ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.