ETV Bharat / opinion

ਭਾਰਤੀ ਚਾਹ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਛੋਟੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀਆਂ ਦਾ ਵੱਡਾ ਯੋਗਦਾਨ, ਇੰਨੇ ਫੀਸਦੀ ਹੈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ - Small Tea Growers

Tea Production: ਛੋਟੇ ਚਾਹ ਉਤਪਾਦਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕੁੱਲ ਚਾਹ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਹਿੱਸਾ ਵਧਾ ਕੇ ਉੱਦਮਤਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਤਪਾਦਕਾਂ ਨੂੰ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਜਲਦੀ ਹੀ ਹਰੇ ਪੱਤਿਆਂ ਲਈ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਸਮਰਥਨ ਮੁੱਲ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰੇਗੀ, ਤਾਂ ਜੋ ਛੋਟੇ ਚਾਹ ਉਤਪਾਦਕਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਉਪਜ ਦਾ ਵਧੀਆ ਭਾਅ ਮਿਲ ਸਕੇ। ਪੜ੍ਹੋ ਸੁਤਾਨੁਕਾ ਘੋਸ਼ਾਲ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ...

Small Tea Growth
Small Tea Growth
author img

By ETV Bharat Punjabi Team

Published : Mar 15, 2024, 3:53 PM IST

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਭਾਰਤੀ ਚਾਹ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਛੋਟੇ ਚਾਹ ਉਤਪਾਦਕ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਤਾਕਤ ਬਣ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਾਲ 2023 ਵਿੱਚ, ਅਸਾਮ, ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਛੋਟੇ ਚਾਹ ਉਤਪਾਦਕਾਂ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕੁੱਲ 1367 ਮਿਲੀਅਨ ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਚਾਹ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ 53 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਕਨਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਆਫ ਇੰਡੀਅਨ ਸਮਾਲ ਟੀ ਗ੍ਰੋਅਰਜ਼ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਿਜੋਏ ਗੋਪਾਲ ਚੱਕਰਵਰਤੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਉਮੀਦ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਜਲਦੀ ਹੀ ਹਰੀ ਪੱਤੀ ਲਈ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਸਮਰਥਨ ਮੁੱਲ (ਐੱਮ.ਐੱਸ.ਪੀ.) ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰੇਗੀ।

ਕੱਚੇ ਜੂਟ ਲਈ ਐਮਐਸਪੀ: ਬਿਜੋਏ ਗੋਪਾਲ ਚੱਕਰਵਰਤੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਟਸਨ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਲਈ ਉਹ ਕੱਚੇ ਪਟਸਨ ਲਈ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਐਮਐਸਪੀ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਹਰੇ ਪੱਤਿਆਂ ਲਈ ਐਮਐਸਪੀ ਜਲਦੀ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਛੋਟੇ ਚਾਹ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਨੇ ਅਸਾਮ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ ਉੱਦਮਤਾ ਨੂੰ ਵੀ ਹੁਲਾਰਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।

ਅਸਾਮ ਦੇ ਤਿਨਸੁਕੀਆ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ 25 ਸਾਲਾ ਬਿਮਲ ਗੋਗੋਈ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ 1 ਏਕੜ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਚਾਹ ਉਗਾਉਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੀ ਰੋਜ਼ੀ-ਰੋਟੀ ਕਮਾਉਣ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਛੋਟੇ ਚਾਹ ਉਤਪਾਦਕਾਂ ਨੂੰ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਹੁਲਾਰਾ ਮਿਲਿਆ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਚਾਹ ਦੇ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ‘ਚਾਹ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਨ ਯੋਜਨਾ’ ਤਹਿਤ ਵਿੱਤੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ।

ਇਸ ਸਕੀਮ ਦੀ ਵੰਡ ਰੁਪਏ ਤੋਂ 82 ਫੀਸਦੀ ਵਧੀ ਹੈ। ਅਗਲੇ ਦੋ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲਾਂ (2024-25 ਅਤੇ 2025-26) ਲਈ ਇਹ 290.81 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ 528.97 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੈ।

ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਛੋਟੇ ਚਾਹ ਉਤਪਾਦਕਾਂ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਨ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣਗੇ ਅਤੇ ਸਬੰਧਤ ਅਧਿਕਾਰੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਵੈ ਸਹਾਇਤਾ ਸਮੂਹਾਂ (SHGs) ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ ਉਤਪਾਦਕ ਸੰਗਠਨਾਂ (FPOs) ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਗਲੇ ਦੋ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ 105.5 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਵਧੀ ਹੋਈ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ 800 SHGs ਅਤੇ 330 FPO ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਟੀਚਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ 2.7 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਵਧੀ ਹੋਈ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ 40 SHGs ਅਤੇ 8 FPO ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਸੀ।

ਚਾਹ ਉਤਪਾਦਕਾਂ ਦਾ ਦਾਇਰਾ ਵਧਣ ਦੀ ਉਮੀਦ: ਇਸ ਕਦਮ ਨਾਲ ਅਗਲੇ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਛੋਟੇ ਚਾਹ ਉਤਪਾਦਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 1000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੇ 30,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਸਹਾਇਤਾ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਉਤਪਾਦਕਤਾ ਅਤੇ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵੱਧ ਮੁੱਲ ਜੋੜਿਆ ਜਾਵੇਗਾ, ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਛੋਟੇ ਚਾਹ ਉਤਪਾਦਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਚਾਹ ਦੀਆਂ ਉੱਚੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਸਹਾਇਤਾ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਫੀਲਡ ਮਸ਼ੀਨੀਕਰਨ ਉਪਕਰਨ, ਪੱਤਾ ਢੋਣ ਵਾਲੇ ਵਾਹਨ, ਪੱਤਾ ਸ਼ੈੱਡ, ਪ੍ਰੂਨਿੰਗ ਮਸ਼ੀਨਾਂ, ਮਕੈਨੀਕਲ ਹਾਰਵੈਸਟਰ ਅਤੇ ਸਟੋਰੇਜ ਵੇਅਰਹਾਊਸ ਵਰਗੀਆਂ ਆਮ ਸਹੂਲਤਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ ਹੈ।

ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਛੋਟੇ ਚਾਹ ਉਤਪਾਦਕਾਂ ਨੂੰ ਆਰਥੋਡਾਕਸ, ਗ੍ਰੀਨ ਅਤੇ ਸਪੈਸ਼ਲਿਟੀ ਚਾਹ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਲਈ SHGs/FPOs/FPCs ਦੁਆਰਾ ਨਵੇਂ ਮਿੰਨੀ ਟੀ ਯੂਨਿਟ ਸਥਾਪਤ ਕਰਕੇ ਬਹੁਤ ਲੋੜੀਂਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਛੋਟੇ ਚਾਹ ਉਤਪਾਦਕਾਂ ਨੂੰ ਮੁੱਲ ਲੜੀ ਉੱਤੇ ਚੜ੍ਹਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਇਹਨਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, SHGs/FPOs ਦੁਆਰਾ ਜੁਟਾਏ ਗਏ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਛੋਟੇ ਉਤਪਾਦਕਾਂ ਲਈ ਮਿੱਟੀ ਪਰਖ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਹਾਇਤਾ ਵੀ ਸਮਰਪਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।

ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਬਿਹਤਰ ਵਿਸਤਾਰ ਸੇਵਾਵਾਂ ਲਈ ਫਾਰਮ ਫੀਲਡ ਸਕੂਲਾਂ ਦੁਆਰਾ ਛੋਟੇ ਚਾਹ ਉਤਪਾਦਕਾਂ ਦੇ ਹੁਨਰਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣਾ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਵਧੀਆ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਭਿਆਸਾਂ ਅਤੇ ਕੁਸ਼ਲ ਚਾਹ ਦੇ ਬਾਗਬਾਨੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਬਾਰੇ ਸਿੱਖਿਅਤ ਕਰਨਾ ਵੀ ਹੈ।

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਭਾਰਤੀ ਚਾਹ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਛੋਟੇ ਚਾਹ ਉਤਪਾਦਕ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਤਾਕਤ ਬਣ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਾਲ 2023 ਵਿੱਚ, ਅਸਾਮ, ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਛੋਟੇ ਚਾਹ ਉਤਪਾਦਕਾਂ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕੁੱਲ 1367 ਮਿਲੀਅਨ ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਚਾਹ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ 53 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਕਨਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਆਫ ਇੰਡੀਅਨ ਸਮਾਲ ਟੀ ਗ੍ਰੋਅਰਜ਼ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਿਜੋਏ ਗੋਪਾਲ ਚੱਕਰਵਰਤੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਉਮੀਦ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਜਲਦੀ ਹੀ ਹਰੀ ਪੱਤੀ ਲਈ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਸਮਰਥਨ ਮੁੱਲ (ਐੱਮ.ਐੱਸ.ਪੀ.) ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰੇਗੀ।

ਕੱਚੇ ਜੂਟ ਲਈ ਐਮਐਸਪੀ: ਬਿਜੋਏ ਗੋਪਾਲ ਚੱਕਰਵਰਤੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਟਸਨ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਲਈ ਉਹ ਕੱਚੇ ਪਟਸਨ ਲਈ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਐਮਐਸਪੀ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਹਰੇ ਪੱਤਿਆਂ ਲਈ ਐਮਐਸਪੀ ਜਲਦੀ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਛੋਟੇ ਚਾਹ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਨੇ ਅਸਾਮ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ ਉੱਦਮਤਾ ਨੂੰ ਵੀ ਹੁਲਾਰਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।

ਅਸਾਮ ਦੇ ਤਿਨਸੁਕੀਆ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ 25 ਸਾਲਾ ਬਿਮਲ ਗੋਗੋਈ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ 1 ਏਕੜ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਚਾਹ ਉਗਾਉਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੀ ਰੋਜ਼ੀ-ਰੋਟੀ ਕਮਾਉਣ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਛੋਟੇ ਚਾਹ ਉਤਪਾਦਕਾਂ ਨੂੰ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਹੁਲਾਰਾ ਮਿਲਿਆ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਚਾਹ ਦੇ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ‘ਚਾਹ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਨ ਯੋਜਨਾ’ ਤਹਿਤ ਵਿੱਤੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ।

ਇਸ ਸਕੀਮ ਦੀ ਵੰਡ ਰੁਪਏ ਤੋਂ 82 ਫੀਸਦੀ ਵਧੀ ਹੈ। ਅਗਲੇ ਦੋ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲਾਂ (2024-25 ਅਤੇ 2025-26) ਲਈ ਇਹ 290.81 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ 528.97 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੈ।

ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਛੋਟੇ ਚਾਹ ਉਤਪਾਦਕਾਂ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਨ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣਗੇ ਅਤੇ ਸਬੰਧਤ ਅਧਿਕਾਰੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਵੈ ਸਹਾਇਤਾ ਸਮੂਹਾਂ (SHGs) ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ ਉਤਪਾਦਕ ਸੰਗਠਨਾਂ (FPOs) ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਗਲੇ ਦੋ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ 105.5 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਵਧੀ ਹੋਈ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ 800 SHGs ਅਤੇ 330 FPO ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਟੀਚਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ 2.7 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਵਧੀ ਹੋਈ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ 40 SHGs ਅਤੇ 8 FPO ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਸੀ।

ਚਾਹ ਉਤਪਾਦਕਾਂ ਦਾ ਦਾਇਰਾ ਵਧਣ ਦੀ ਉਮੀਦ: ਇਸ ਕਦਮ ਨਾਲ ਅਗਲੇ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਛੋਟੇ ਚਾਹ ਉਤਪਾਦਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 1000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੇ 30,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਸਹਾਇਤਾ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਉਤਪਾਦਕਤਾ ਅਤੇ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵੱਧ ਮੁੱਲ ਜੋੜਿਆ ਜਾਵੇਗਾ, ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਛੋਟੇ ਚਾਹ ਉਤਪਾਦਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਚਾਹ ਦੀਆਂ ਉੱਚੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਸਹਾਇਤਾ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਫੀਲਡ ਮਸ਼ੀਨੀਕਰਨ ਉਪਕਰਨ, ਪੱਤਾ ਢੋਣ ਵਾਲੇ ਵਾਹਨ, ਪੱਤਾ ਸ਼ੈੱਡ, ਪ੍ਰੂਨਿੰਗ ਮਸ਼ੀਨਾਂ, ਮਕੈਨੀਕਲ ਹਾਰਵੈਸਟਰ ਅਤੇ ਸਟੋਰੇਜ ਵੇਅਰਹਾਊਸ ਵਰਗੀਆਂ ਆਮ ਸਹੂਲਤਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ ਹੈ।

ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਛੋਟੇ ਚਾਹ ਉਤਪਾਦਕਾਂ ਨੂੰ ਆਰਥੋਡਾਕਸ, ਗ੍ਰੀਨ ਅਤੇ ਸਪੈਸ਼ਲਿਟੀ ਚਾਹ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਲਈ SHGs/FPOs/FPCs ਦੁਆਰਾ ਨਵੇਂ ਮਿੰਨੀ ਟੀ ਯੂਨਿਟ ਸਥਾਪਤ ਕਰਕੇ ਬਹੁਤ ਲੋੜੀਂਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਛੋਟੇ ਚਾਹ ਉਤਪਾਦਕਾਂ ਨੂੰ ਮੁੱਲ ਲੜੀ ਉੱਤੇ ਚੜ੍ਹਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਇਹਨਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, SHGs/FPOs ਦੁਆਰਾ ਜੁਟਾਏ ਗਏ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਛੋਟੇ ਉਤਪਾਦਕਾਂ ਲਈ ਮਿੱਟੀ ਪਰਖ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਹਾਇਤਾ ਵੀ ਸਮਰਪਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।

ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਬਿਹਤਰ ਵਿਸਤਾਰ ਸੇਵਾਵਾਂ ਲਈ ਫਾਰਮ ਫੀਲਡ ਸਕੂਲਾਂ ਦੁਆਰਾ ਛੋਟੇ ਚਾਹ ਉਤਪਾਦਕਾਂ ਦੇ ਹੁਨਰਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣਾ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਵਧੀਆ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਭਿਆਸਾਂ ਅਤੇ ਕੁਸ਼ਲ ਚਾਹ ਦੇ ਬਾਗਬਾਨੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਬਾਰੇ ਸਿੱਖਿਅਤ ਕਰਨਾ ਵੀ ਹੈ।

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.